Overzicht van de verschillende funderingstypen: Keuze, toepassing en kenmerken

Published by Redactie on juli 28, 2025 | Category fundering

Bij het bouwen of renoveren van een woning of gebouw is de keuze van de juiste fundering van cruciaal belang. De fundering vormt de basis van het gebouw en zorgt ervoor dat het sterk en stabiel blijft staan, zelfs onder invloed van externe krachten zoals wind, aardbevingen of grondzettingen. De keuze van het funderingstype hangt af van meerdere factoren, zoals de ondergrond, het gewicht van het gebouw, de bouwperiode en de bouwtechniek die wordt toegepast. In dit artikel bespreken we de verschillende funderingstypen die in Nederland en Vlaanderen worden gebruikt, inclusief hun kenmerken, toepassingsgebieden en technische eisen. Het doel is om woningeigenaren, bouwprofessionals en DIY-enthousiastelingen een helder overzicht te geven van de beschikbare opties en de criteria waarmee je de juiste fundering kunt kiezen.

Wat is een fundering en waarom is het belangrijk?

Een fundering is het onderste deel van een gebouw dat ervoor zorgt dat het gewicht van het gebouw gelijkmatig over de ondergrond wordt verdeeld. Het zorgt ervoor dat het gebouw niet zakt of instort. Zonder een goede fundering is het risico op scheuren, instorting of andere problemen aanzienlijk groter. De fundering dient dus als een buffer tussen het bouwwerk en de ondergrond en moet zowel het gewicht van het gebouw als mogelijke externe krachten kunnen dragen.

Het kiezen van de juiste fundering is een essentieel onderdeel van het bouwproces. Het hangt af van factoren zoals:

De ondergrond: Of de grond stevig is (bijvoorbeeld zand of harde klei) of juist zwak (zoals veen of slappe klei).
Het gewicht van het gebouw: Zware of hoge gebouwen vereisen een sterkere fundering.
De bouwperiode: Oudere gebouwen gebruiken vaak andere funderingstechnieken dan moderne woningen.
De toegankelijkheid van de bouwlocatie: In sommige gevallen is het niet mogelijk om diepe funderingen aan te brengen.

Soorten funderingen: Een overzicht

Er zijn twee grote categorieën funderingen: ondiepe funderingen en diepe funderingen. Ondiepe funderingen zijn geschikt voor relatief lichte gebouwen op stabiele ondergrond, terwijl diepe funderingen worden gebruikt wanneer de ondergrond minder draagkracht heeft.

Ondiepe funderingen

Ondiepe funderingen, ook bekend als oppervlaktefunderingen, worden gebruikt wanneer de bovenste lagen van de ondergrond voldoende draagkracht bieden. Ze zijn eenvoudiger in uitvoering en kosten relatief weinig. Ze zijn vaak te gebruiken bij woningen, garages en kleine commerciële gebouwen.

1. Strokenfundering

Een strokenfundering bestaat uit betonnen stroken die onder de muren van het gebouw worden geplaatst. Deze stroken verdelen het gewicht van het gebouw over een groot oppervlak, wat zorgt voor stabiliteit. Het is de meest gebruikte fundering in Nederland. Deze fundering is geschikt voor lichte en middelzware bouwwerken, zoals woningen.

Voordelen: Goedkoop, eenvoudig uit te voeren, geschikt voor stabiele ondergrond.
Nadelen: Niet geschikt voor zware of hoge gebouwen of zwakke ondergrond.

2. Sleuf- of greppelfundering

Bij deze fundering worden langwerpige geulen onder de muren gegraven en vervolgens met beton gevuld. Deze methode is goed toepasbaar bij lichte woningen en in combinatie met strokenfunderingen.

Voordelen: Eenvoudig uit te voeren, goedkope methode.
Nadelen: Beperkte draagkracht, alleen geschikt voor lichte belasting.

3. Vlakke plaatfundering

Een plaatfundering bestaat uit een platte betonnen plaat die het gehele gebouw ondersteunt. Het gewicht van het gebouw wordt gelijkmatig over het oppervlak verdeeld. Deze fundering is vaak te gebruiken bij gebouwen met een stevige ondergrond.

Voordelen: Grote stabiliteit, geschikt voor zware belasting.
Nadelen: Relatief duur in vergelijking met strokenfunderingen.

4. Metselwerkfundering

Deze fundering bestaat uit lage muren van steen of betonblokken die het gebouw ondersteunen. Het is een oudere methode die vroeger vaak werd gebruikt in combinatie met strokenfunderingen.

Voordelen: Robuust, geschikt voor lichte belasting.
Nadelen: Mindere isolatie, niet geschikt voor moderne bouwtechnieken.

Diepe funderingen

Diepe funderingen worden ingezet wanneer de bovenste lagen van de ondergrond niet sterk genoeg zijn om het gewicht van het gebouw te dragen. Deze funderingen reiken diep in de grond om op een stabiele laag te rusten.

1. Paalfundering

Bij een paalfundering worden palen in de grond gedreven of geschroefd tot een stabiele laag. De palen dragen het gewicht van het gebouw en overbrengen het op een diepere, sterkere grondlaag. Deze fundering is technisch complex en wordt vaak gebruikt bij zware bouwwerken of op zwakke ondergrond.

Subsoorten:
- Fundering op houten palen: Deze werden vroeger vaak gebruikt, maar zijn tegenwoordig minder populair vanwege hun korte levensduur.
- Fundering op betonnen palen: Meest gebruikte vorm tegenwoordig. Ze zijn duurzaam en goed te controleren.
- Schroefpalen: Deze worden in de grond geschroefd en zijn geschikt voor zowel tijdelijke als permanente funderingen.
Voordelen: Geschikt voor zwakke ondergrond, robuust, geschikt voor zware belasting.
Nadelen: Technisch complex, duur in vergelijking met ondiepe funderingen.

2. Caissonfundering

Een caissonfundering is een diepe fundering waarbij verticale stutten of caissons in de grond worden gedreven tot een stabiele laag. Het is vaak te gebruiken bij grote of zware bouwwerken en is technisch complex. Deze fundering vereist professionele uitvoering en wordt meestal gebruikt bij commerciële of industriële projecten.

Voordelen: Zeer stabiel, geschikt voor zware belasting.
Nadelen: Duur, complexe uitvoering, niet geschikt voor kleinere woningen.

3. Pijlerfundering

Bij een pijlerfundering worden verticale stutten of pijlers gebruikt om het gewicht van het gebouw op een bepaalde manier te verdelen. Deze fundering is vaak te zien bij oude woningen of industriële gebouwen. Het is een robuuste methode die geschikt is voor zware belastingen.

Voordelen: Goede stabiliteit, geschikt voor zware belasting.
Nadelen: Technisch complex, duur in vergelijking met andere funderingsmethoden.

4. Poerenfundering

Een poerenfundering bestaat uit betonnen poeren die op de grond worden geplaatst. Deze poeren dragen het gewicht van het gebouw en verdelen dit over meerdere punten. Deze fundering is geschikt voor zware gebouwen en situaties waarbij de bodem niet sterk genoeg is voor een strokenfundering.

Voordelen: Grote stabiliteit, geschikt voor zware belasting.
Nadelen: Duur, complexe uitvoering.

5. Plaatfundering (ook strokenfundering genoemd)

De plaatfundering is een type ondiepe fundering waarbij betonnen platen worden gebruikt om het gewicht van het gebouw over een groter oppervlak te verdelen. Deze fundering is vaak te gebruiken in combinatie met strokenfunderingen en is geschikt voor zware belastingen.

Voordelen: Grote stabiliteit, geschikt voor zware belasting.
Nadelen: Relatief duur in vergelijking met strokenfunderingen.

Factoren die bepalen welk funderingstype gekozen wordt

De keuze van het juiste funderingstype is afhankelijk van een aantal cruciale factoren. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste aspecten die moeten worden meegenomen in de beslissing:

1. Soort ondergrond

De ondergrond speelt een grote rol in de keuze van het funderingstype. Bij een stevige ondergrond zoals zand of harde klei is een ondiepe fundering meestal voldoende. Bij een zwakke ondergrond zoals veen of slappe klei is een diepe fundering vaak nodig. Het is belangrijk om een grondonderzoek uit te voeren voordat de fundering wordt aangebracht.

2. Gewicht van het gebouw

Hoe zwaarder het gebouw is, hoe robuuster de fundering moet zijn. Voor zware of hoge gebouwen is een paalfundering of plaatfundering vaak de beste keuze. Voor lichte woningen is een strokenfundering meestal voldoende.

3. Bouwperiode

De bouwperiode heeft invloed op de keuze van het funderingstype. Oudere gebouwen gebruiken vaak andere funderingstechnieken dan moderne woningen. Tijdens de snelle wederopbouwperiode na de Tweede Wereldoorlog zijn in bepaalde gevallen diepe funderingen niet toegepast, ook al zou men tegenwoordig inzien dat dit wel noodzakelijk was.

4. Toegankelijkheid van de bouwlocatie

In sommige gevallen is het niet mogelijk om diepe funderingen aan te brengen. Dit kan het geval zijn in bebouwde kom, waar ruimte beperkt is, of in omgevingen met beperkte toegang voor machines.

5. Budget en kosten

De kosten van een fundering variëren per type. Ondiepe funderingen zijn doorgaans goedkoper dan diepe funderingen. Het is belangrijk om een budget te bepalen en dit in overweging te nemen bij het kiezen van een funderingstype.

Technische eisen en uitvoering

De uitvoering van een fundering vereist professionele kennis en vaardigheden. Het is belangrijk om een ervaren bouwkundig ingenieur of funderingsbedrijf in te schakelen om de juiste methode te kiezen en de fundering correct uit te voeren.

1. Grondonderzoek

Voorafgaand aan de bouw van een fundering is het noodzakelijk om een grondonderzoek uit te voeren. Dit onderzoek geeft informatie over de structuur van de ondergrond, de draagkracht en de mogelijke risico’s zoals grondzetting of wateraanwezigheid.

2. Voorbereiding van de funderingslocatie

De locatie voor de fundering moet worden voorbereid. Dit betreft het graven van geulen of putten, het verwijderen van losse grond en het aanbrengen van een laag waterdichting.

3. Aanbrengen van de fundering

Na de voorbereiding wordt de fundering aangebracht. Dit kan bestaan uit het leggen van betonnen stroken, het schroeven van palen of het aanbrengen van platen. Het is belangrijk om de fundering volgens de bouwvoorschriften en normen te maken.

4. Controle en kwaliteitsborging

Na de aanleg van de fundering wordt deze gecontroleerd op kwaliteit en stabiliteit. Dit is belangrijk om ervoor te zorgen dat het gebouw veilig en stabiel blijft.

Conclusie

De keuze van het juiste funderingstype is een essentieel onderdeel van het bouwproces. Het hangt af van factoren zoals de ondergrond, het gewicht van het gebouw, de bouwperiode en de toegankelijkheid van de bouwlocatie. In Nederland en Vlaanderen zijn verschillende funderingstypen beschikbaar, waaronder ondiepe funderingen zoals strokenfunderingen en sleuf- of greppelfunderingen, en diepe funderingen zoals paalfunderingen en caissonfunderingen. Het is belangrijk om een grondonderzoek uit te voeren en een ervaren bouwkundig ingenieur of funderingsbedrijf in te schakelen om de juiste keuze te maken. Door de juiste fundering te kiezen, zorgt men ervoor dat het gebouw stabiel en duurzaam blijft.