Verzakkingen bij funderingen: oorzaken, herkenning en oplossingen

Published by Redactie on juli 28, 2025 | Category fundering

Verzakkingen bij funderingen zijn een serieuze aandachtspunt in de bouw- en renovatiepraktijk. Deze problemen kunnen leiden tot kosten, veiligheidsrisico’s en structurele schade aan woningen. Het is daarom essentieel dat zowel huiseigenaren als bouwprofessionals goed begrijpen wat de oorzaken zijn, hoe verzakkingen herkend kunnen worden en welke maatregelen beschikbaar zijn om ze te voorkomen of te herstellen. In dit artikel wordt ingegaan op de technische aspecten van funderingsverzakkingen, met aandacht voor preventie, herstel en de rol van expertisepartijen in het proces.

Inleiding

Een fundering is de onzichtbare basis van elk gebouw, maar tegelijkertijd ook het meest kritieke onderdeel van de constructie. Wanneer de fundering niet voldoet aan de vereisten, kunnen verzakkingen ontstaan. Deze verzakkingen kunnen leiden tot scheuren in muren, vloeren die doorzakken, vervormde ramen en deuren, en in extreme gevallen zelfs tot instabiliteit van het hele bouwwerk. Verzakkingen worden vaak pas opgemerkt als het te laat is en schade al is ontstaan. Daarom is het belangrijk om in het vroege stadium te herkennen of een fundering problemen vertoont en welke maatregelen beschikbaar zijn om de situatie te herstellen.

Wat is een fundering?

Een fundering is een constructie die ervoor zorgt dat de belasting van het gebouw op een draagkrachtige ondergrond wordt overgedragen. Deze ondergrond kan bestaan uit zand, klei of andere grondsoorten die voldoende draagkracht bieden. De fundering moet zorgen dat er geen grotere zakkingen of zettingsverschillen optreden dan voor het bouwwerk toelaatbaar zijn. Dit is een essentiële voorwaarde voor de stabiliteit en levensduur van een gebouw.

Er zijn verschillende funderingsvormen, zoals plaatfunderingen, strookfunderingen en poerfunderingen. De keuze voor een specifieke funderingsvorm hangt af van de belasting van het gebouw en de eigenschappen van de ondergrond. Bijvoorbeeld een poerfundering wordt vaak gebruikt onder zware kolommen of lagen met hoge belasting, terwijl een strookfundering geschikt is voor lichte constructies.

Een bekende funderingsmethode is de fundering op staal. De term "fundering op staal" heeft historisch een andere betekenis gehad dan vandaag de dag. Het woord "staal" komt uit het oudhollands en betekent "de beschikbare ondergrond". In de huidige betekenis wordt de term gebruikt om aan te geven dat een fundering direct op de ondergrond wordt geplaatst, zonder gebruik van heipalen. Deze methode is vooral gebruikelijk in steden en dorpen met een relatief stevige ondergrond.

Oorzaken van verzakkingen

Verzakkingen kunnen op verschillende manieren ontstaan. De belangrijkste oorzaken zijn:

Verkeerde ondergrond:
Een fundering op staal is enkel geschikt wanneer er binnen maximaal 3 meter van het grondoppervlak een zandgrond ligt. Zand heeft een hogere draagkracht dan klei, die veel water kan vasthouden. Tijdens droogte kan klei uitdrogen en krimpen, wat leidt tot een vermindering van de draagkracht en eventueel tot verzakkingen. Bij een fundering op staal is het dus van groot belang dat de ondergrond wordt getest voordat een beslissing wordt genomen over de funderingsmethode.
Verkeerde bouwtechniek:
Een onjuiste uitvoering van de fundering tijdens de bouw kan ook leiden tot verzakkingen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn als de fundering niet voldoende diep wordt gemaakt of als de sterkte van de betonconstructie onvoldoende is. In combinatie met een onstabiele ondergrond kan dit leiden tot structurele problemen.
Onvoldoende dragende grondlaag:
Wanneer de ondergrond niet voldoet aan de vereisten voor een stevige fundering, is er een groot risico op verzakkingen. In zulke gevallen is grondverbetering of funderingsversterking een mogelijke oplossing. Dit moet echter altijd worden uitgevoerd door een professional, omdat funderingsproblemen structureel en onherstelbaar kunnen zijn.
Tijdverloop en natuurlijke veranderingen:
Zelfs bij correct uitgevoerde funderingen kunnen verzakkingen op lange termijn ontstaan. Dit kan het geval zijn door veranderingen in de ondergrond, zoals door infiltratie van water of door veranderingen in de hydrologische omstandigheden. In risicogebieden is het daarom verstandig om regelmatig funderingsonderzoeken uit te voeren.

Herkenning van funderingsproblemen

Het herkennen van funderingsproblemen is essentieel om schade te beperken. Een funderingsonderzoek is daarom een belangrijk onderdeel van het proces. Het KCAF biedt uitgebreide informatie over funderingsherstel in het Handboek Funderingsherstel, dat gratis beschikbaar is voor huiseigenaren. Dit handboek bevat gedetailleerde uitleg over de verschillende herstelmogelijkheden en de bijbehorende kosten en tijdsplanning.

Kenmerken die kunnen wijzen op funderingsproblemen zijn:

Scheuren in binnenmuren of buitengevels:
Scheuren die zich verticaal, horizontaal of diagonaal voordoen en die zich verder verspreiden kunnen wijzen op een verzwakte fundering.
Ramen en deuren die klemmen:
Wanneer ramen en deuren niet langer goed open- of dichtgaan, kan dit wijzen op een verandering in de constructie van het gebouw.
Hoogteverschil tussen het trottoir en het huis:
Een duidelijk zichtbaar verschil in hoogte tussen de omgeving en het gebouw kan wijzen op verzakkingen.
Scheve vloeren:
Wanneer vloeren niet meer horizontaal zijn of merkbaar scheef lijken, is dit een teken dat de fundering mogelijk verzwakt is.

Een uitgebreid funderingsonderzoek is daarom essentieel bij het ontdekken van problemen. FunderMaps is een landelijke database die informatie verzamelt over funderingstypen, funderingsrisico’s en herstelde funderingen. Deze gegevens worden gebruikt voor analyses en het opstellen van funderingsrisicorapporten. Een funderingsonderzoek volgens de F3O-richtlijn is meestal vijf jaar geldig. Na deze periode kan een hernieuwd onderzoek nodig zijn, afhankelijk van de omstandigheden.

Oplossingen voor funderingsproblemen

Wanneer funderingsproblemen zijn herkend, zijn er verschillende oplossingen beschikbaar, afhankelijk van de ernst van de situatie. Deze oplossingen kunnen ingrijpend zijn, maar zijn noodzakelijk om veiligheid en stabiliteit te garanderen.

Funderingsversterking:
In sommige gevallen is het mogelijk om de bestaande fundering te versterken. Dit gebeurt meestal door het injecteren van stabiliserende materialen in de grond of het plaatsen van extra palen onder de fundering. Deze methoden zijn meestal geschikt voor lichte verzakkingen en kunnen voorkomen dat de problemen verder ontwikkelen. Het is echter belangrijk om dit te laten doen door een ervaren bouwkundige.
Opnieuw funderen:
In extreme gevallen, waarbij de fundering volledig instabiel is, kan het noodzakelijk zijn om de fundering opnieuw te maken. Dit is een ingrijpende maatregel en vereist meestal het leegmaken van het gebouw. Het is echter de enige oplossing wanneer het gevaarlijk is om in het gebouw te verblijven. Dit proces kan bijvoorbeeld nodig zijn wanneer een fundering volledig is verzwakt of wanneer een woning is verzakt.
Grondverbetering:
Bij funderingsproblemen die voortvloeien uit een onstabiele ondergrond, kan grondverbetering een oplossing bieden. Dit kan bijvoorbeeld het verdichten van de grond onder de fundering zijn om de draagkracht te vergroten. Ook kan het injecteren van stabiliserende materialen in de grond helpen om de situatie te verbeteren.
Duurzaam funderingsherstel:
Duurzaam Funderingsherstel is een bedrijf dat expertise biedt op het gebied van funderingsproblemen. Het bedrijf stelt zich voor als een betrouwbare partner voor huiseigenaren die verzakkingen of funderingsproblemen hebben. Een uitgebreide inspectie is essentieel om te bepalen of funderingsherstel nodig is. Het bedrijf advisert huiseigenaren om bij het vermoeden van funderingsproblemen direct contact op te nemen voor een inspectie.

Preventie van verzakkingen

De beste aanpak is om verzakkingen vanaf het begin te voorkomen. Dit vereist zorgvuldige voorbereiding en professionele uitvoering van de fundering. Preventieve maatregelen zijn essentieel om schade te beperken of volledig te voorkomen.

Grondonderzoek voordat de fundering wordt geplaatst:
Een grondonderzoek is een essentieel onderdeel van de bouw of renovatie. Hierbij wordt de ondergrond getest op draagkracht en stabiliteit. Dit onderzoek moet uitgevoerd worden door een professional om een betrouwbare beoordeling te krijgen.
Kiezen van de juiste funderingsmethode:
De keuze van de juiste funderingsmethode is afhankelijk van de ondergrond. Bijvoorbeeld een fundering op staal is enkel geschikt wanneer er binnen maximaal 3 meter van het grondoppervlak een zandgrond ligt. Bij klei of andere onstabiele grondsoorten is een andere funderingsmethode nodig.
Regelmatige inspecties bij oude woningen:
Bij oude woningen is het verstandig om reguliere inspecties te laten uitvoeren om eventuele problemen vroegtijdig op te sporen. Door deze maatregelen kan het risico op verzakkingen worden beperkt of volledig voorkomen.

Conclusie

Verzakkingen bij funderingen zijn een serieuze aandachtspunt in de bouw- en renovatiepraktijk. Deze problemen kunnen leiden tot kosten, veiligheidsrisico’s en structurele schade aan woningen. Het herkennen van funderingsproblemen is essentieel om schade te beperken. In het vroege stadium zijn er verschillende maatregelen beschikbaar om verzakkingen te voorkomen of te herstellen. Deze omvatten zowel funderingsversterking als opnieuw funderen, afhankelijk van de ernst van de situatie.

De beste aanpak is om verzakkingen vanaf het begin te voorkomen. Dit vereist zorgvuldige voorbereiding, professionele uitvoering van de fundering en regelmatige inspecties bij oude woningen. Een grondonderzoek is een essentieel onderdeel van de bouw of renovatie. Hierbij wordt de ondergrond getest op draagkracht en stabiliteit. De keuze van de juiste funderingsmethode is afhankelijk van de ondergrond. Preventieve maatregelen zijn essentieel om schade te beperken of volledig te voorkomen.

Bij het ontdekken van funderingsproblemen is het belangrijk om professionele hulp in te roepen. Zowel funderingsversterking als opnieuw funderen vereisen expertise en ervaring. Organisaties zoals Duurzaam Funderingsherstel bieden expertise op dit gebied en adviseren huiseigenaren om bij het vermoeden van funderingsproblemen direct contact op te nemen voor een inspectie.

In de bouwsector is het van groot belang dat funderingsproblemen vroegtijdig worden herkend en opgelost. Dit helpt om veiligheid, stabiliteit en levensduur van gebouwen te garanderen. Door een goed begrip van de oorzaken, herkenning en oplossingen van verzakkingen, kunnen huiseigenaren en bouwprofessionals beter beslissingen nemen om funderingsproblemen te voorkomen en te herstellen.

Bronnen

verzakking