Voordelen en toepassing van fundering op staal in de Nederlandse bouwpraktijk

Published by Redactie on juli 28, 2025 | Category fundering

Fundering op staal is een veelgebruikte techniek in de bouwsector, met name in Nederland. Deze methode is kostenefficiënt, eenvoudig uit te voeren en geschikt voor lichte en middelzware constructies. Ze wordt vaak gekozen in zandige gebieden, waar de ondergrond voldoende draagkracht biedt. In dit artikel worden de voordelen van fundering op staal nader toegelicht, evenals de toepassing in de praktijk, de geschiktheid per regio en de belangrijkste aandachtspunten bij het kiezen van deze funderingsmethode.

Wat is fundering op staal?

Fundering op staal is een bouwtechniek waarbij een gebouw direct op de ondergrond wordt gefundeerd, zonder gebruik van palen of diepere funderingsconstructies. De fundering bestaat uit een zandbed, waarop een verhard betonlaag of metselwerk wordt aangebracht. Deze methode is vooral geschikt voor woningen, bungalows en kleinere commerciële gebouwen. De toepassing hangt sterk af van de draagkracht van de ondergrond. In zandige gebieden, zoals de Randstad en het westen van Nederland, is deze methode vaak de voorkeurskeuze. In regio’s met zwakkere ondergrond, zoals veen- of klei-gebieden, wordt meestal gekozen voor een paalfundering.

Toepassing in de praktijk

Fundering op staal is populair bij kleinere bouwwerken, zoals woningen en bijgebouwen. In zandige gebieden, waar de ondergrond relatief stabiel is, is dit een efficiënte en kostenefficiënte oplossing. In het midden, zuiden en oosten van Nederland, waar de draagkrachtige laag dieper ligt, is paalfundering vaak de enige haalbare oplossing. De keuze voor fundering op staal of paalfundering wordt meestal gemaakt op basis van een grondonderzoek. Hierbij wordt bepaald of de ondergrond voldoende draagkracht biedt om het gewicht van het gebouw te dragen zonder te zinken of te vervormen.

Voordelen van fundering op staal

De voordelen van fundering op staal zijn duidelijk en maken deze methode aantrekkelijk voor zowel bouwbedrijven als eigenaren. De belangrijkste voordelen zijn:

Kostenefficiëntie: Fundering op staal vereist minder materialen en minder complexe constructie dan paalfundering. Dit zorgt voor lager bouwkosten, wat vooral gunstig is bij kleinere projecten.
Eenvoudige uitvoering: De methode is relatief eenvoudig uit te voeren met standaard bouwtechnieken. Dit maakt het geschikt voor zowel ervaren bouwbedrijven als kleinere aannemers.
Snelle uitvoering: De bouwtijd is meestal korter dan bij andere funderingsmethoden. Er is minder voorbereiding nodig, wat bijdraagt aan een snellere projectafhandeling.
Geschikt voor lichte constructies: Voor woningen en bungalows is fundering op staal meestal voldoende en voldoet het aan de veiligheidsnormen.

Daarnaast is fundering op staal een duurzame oplossing, omdat minder materialen nodig zijn in vergelijking met paalfundering. Dit vermindert ook de CO₂-uitstoot van het project. De eenvoud van de methode maakt het ook gunstig voor projecten waar snelheid en kostenefficiëntie belangrijk zijn.

Nadelen en risico’s

Hoewel fundering op staal voordelen biedt, zijn er ook enkele nadelen en risico’s waaraan moet worden gedacht:

Gevoeligheid voor droogte: In droge perioden kan de grond onder de fundering uitdrogen, wat leidt tot zettingen en eventueel scheurvorming in muren of vloeren.
Gevoeligheid voor grondwater: In gebieden waar het grondwater laag ligt, kan de fundering instabiel worden door veranderingen in de grondstructuur. Dit kan leiden tot ongelijkmatige zettingen.
Afhankelijkheid van de ondergrond: Fundering op staal is alleen geschikt in gebieden met voldoende draagkrachtige ondergrond. In klei- of veengebieden is paalfundering vaak de enige haalbare oplossing.

Het is daarom aan te raden om een grondonderzoek uit te voeren voordat met de bouw wordt begonnen. Dit helpt bij het vroegtijdig opsporen van eventuele problemen met de ondergrond en maakt het mogelijk om herstelmaatregelen te nemen voordat grotere schade optreedt.

Soorten funderingen op staal

Er zijn verschillende vormen van fundering op staal, elk met zijn eigen voor- en nadelen. De keuze hangt af van de belasting van het gebouw, de ondergrond en de bouwtechniek die wordt gebruikt. De meest voorkomende vormen zijn:

Plaatfundering: Bij deze methode wordt een gewapende betonvloer geplaatst op het zand. Het grote voordeel is dat de methode relatief eenvoudig is te uitvoeren. Het nadeel is dat de vloer gevoelig is voor doorzakking. De krachten moeten daarom perfect verdeeld zijn.
Strookfundering: Deze fundering bestaat uit lange en strookvormige funderingselementen. Het voordeel is dat men kan besparen op materiaal, omdat kleinere platen of stroken kunnen worden gebruikt. Het nadeel is dat deze methode vooral wordt toegepast onder muren of gevels en niet onder de hele constructie.
Poerfundering: Bij deze methode worden poeren onder zware kolommen geplaatst. Het voordeel is dat deze fundering het grote gewicht van kolommen kan opvangen. Het nadeel is dat ze gevoelig zijn voor vervorming, wat extra aandacht vereist.
Compenserende fundering: Deze methode wordt toegepast wanneer een deel van de grond wordt verwijderd en vervangen door lichtgewicht materialen zoals polystyreen of perlietkorrels. Hiermee wordt het gewicht van het gebouw gedeeltelijk gecompenseerd, wat gunstig kan zijn op minder draagkrachtige grond.

De keuze van de juiste fundering hangt af van de situatie en de belasting van het gebouw. Bij grote variaties in belasting is een verstijving nodig, zoals een verstijving rib. Deze rib zorgt ervoor dat de krachten goed worden verdeeld over de fundering en dat er geen ongelijkmatige zettingen optreden.

Toepassing van stampbeton en metselwerk

Bij kleinere bouwwerken wordt vaak gebruikgemaakt van stampbeton of metselwerk bij fundering op staal. Stampbeton is een eenvoudige en kostenefficiënte methode. Het voordeel is dat er geen trapsgewijze verzwaringen nodig zijn, zoals bij metselwerk. In plaats daarvan wordt gebruikgemaakt van een schuin beloop. Een nadeel van stampbeton is dat het minder geschikt is bij grote belastingen of complexe constructies.

Metselwerk is tegenwoordig minder gebruikelijk bij kleinere gebouwen. Het voordeel is dat men niet hoeft te wachten op het verharden van betonstroken. Echter, de breedte van de fundering hangt sterk af van de te dragen belasting, wat bij grotere projecten onpraktisch kan zijn.

Funderingsinspectie

Wanneer er twijfel is over de kwaliteit van een fundering op staal, kan een inspectie worden uitgevoerd. Tijdens zo’n inspectie worden onderdelen van de fundering vrijgegraven en geïnspecteerd. Daarnaast kan worden gekeken naar de bouwwijze, mate van zetting, richting van de zetting en de opbouw van de ondergrond. Dit helpt bij het vroegtijdig opsporen van eventuele problemen en maakt het mogelijk om herstelmaatregelen te nemen voordat grotere schade optreedt.

Een funderingsinspectie is vooral nuttig bij oude of herstelde woningen, waar de ondergrond mogelijk is veranderd door klimaatveranderingen of grondverbruik. Het is aan te raden om regelmatig een inspectie uit te voeren, vooral in regio’s waar de ondergrond gevoelig is voor droogte of veranderingen in het grondwater.

Constructieberekening en verzekering

Het maken van een constructieberekening bij fundering op staal heeft ook voordelen vanuit de verzekering. Wanneer de berekening wordt uitgevoerd, wordt de verantwoordelijkheid afgegeven aan de constructeur of grondmechanisch adviseur. De eigenaar laat zo zien dat alles is gedaan om de constructie veilig te bouwen. Mocht er toch iets gebeuren, zoals het teveel inzakken van de fundering, dan ligt de verantwoordelijkheid bij de constructeur.

Daarnaast levert een constructieberekening ook financiële voordelen. De constructeur berekent welke fundering geschikt is voor de constructie, wat helpt bij het minimaliseren van bouwkosten en het voorkomen van eventuele schade.

Kostenefficiëntie en duurzaamheid

De kostenefficiëntie van fundering op staal is een van de grootste voordelen. In vergelijking met paalfundering is deze methode aanzienlijk goedkoper, omdat minder materialen en minder complexe constructie nodig zijn. Dit maakt het een gunstige keuze voor kleinere projecten, waar snelheid en budget belangrijk zijn.

Daarnaast is fundering op staal ook duurzamer dan paalfundering. Omdat minder grond wordt aangestampt en minder materialen worden gebruikt, is de CO₂-uitstoot lager. Dit maakt het een aantrekkelijke oplossing voor duurzame bouwprojecten.

Aanbevelingen en conclusie

Fundering op staal is een veelgebruikte methode in de Nederlandse bouwsector, met name in zandige gebieden. Het is een eenvoudige, kostenefficiënte en betrouwbare oplossing voor lichte en middelzware constructies. De methode is echter afhankelijk van de draagkracht van de ondergrond en is daarom niet in iedere regio toepasbaar. In klei- of veengebieden is paalfundering vaak de enige haalbare oplossing.

Wanneer het om droogte of andere klimaatveranderingen gaat, is het belangrijk om rekening te houden met de gevoeligheid van funderingen op staal. Het is daarom aan te raden om bij het bouwen of renoveren een grondanalyse uit te voeren en eventueel grondverbetering toe te passen. Dit zorgt voor een betere stabiliteit van het bouwwerk en voorkomt mogelijke schade in de toekomst.

Bij de keuze van fundering op staal is het belangrijk om de juiste methode te kiezen op basis van de situatie en de belasting van het gebouw. Daarnaast is het verstandig om rekening te houden met eventuele zettingen en ongelijkmatige belastingen, en bij twijfel een inspectie of grondonderzoek uit te voeren. Met de juiste keuze en uitvoering kan fundering op staal een betrouwbare en duurzame basis vormen voor elk bouwwerk.