Welke fundering kies je op basis van grondtype en bouwproject?

Published by Redactie on augustus 1, 2025 | Category fundering

Wanneer het gaat om het kiezen van de juiste fundering voor een woning of verbouwing, zijn er veel factoren die een rol spelen. De keuze van een funderingtype hangt af van de belasting van het gebouw, de eigenschappen van de ondergrond, de aanwezigheid van vocht of wegzakkingsgevoelige bodems, en de toekomstige functie van de ruimte onder het huis, zoals een kelder of kruipruimte. In dit artikel geven we een overzicht van de beschikbare funderingtypes, wanneer ze worden gebruikt, en welke stappen je moet zetten bij het bepalen van de meest geschikte fundering voor jouw bouw- of verbouwproject.

Inleiding

Een fundering is de basis van ieder bouwproject en bepaalt cruciale aspecten zoals stabiliteit, duurzaamheid en het voorkomen van schade. Zonder een correcte fundering kan een gebouw vervormen, zakkingsproblemen ontstaan, of vocht onder de vloer treden. De keuze van een funderingtype hangt af van zowel technische als praktische overwegingen. In Nederland worden verschillende funderingtypes toegepast, zoals fundering op palen, op staal, kruipruimtefunderingen en funderingen voor kelders. Deze keuze moet steeds onderbouwd worden door een bodemonderzoek en eventueel funderingsonderzoek.

Wanneer welke fundering?

Het kiezen van een funderingtype is nooit willekeurig. Het hangt af van de belasting van het gebouw, de ondergrond, de aanwezigheid van vocht en eventuele toekomstige gevolgen. Hieronder geven we een overzicht van de meest voorkomende funderingtypes en de situaties waarin ze worden gebruikt.

Fundering op palen

Een fundering op palen wordt vaak gekozen wanneer de bovenste lagen van de grond niet sterk genoeg zijn om een traditionele fundering te dragen. Dit kan het geval zijn bij zachte grond, veen of zand dat niet goed genoeg gedraineerd is. In dergelijke situaties is het noodzakelijk om de fundering dieper te brengen, namelijk in sterkere grondlagen.

De palen worden diep in de grond geheerd, waarbij ze het gewicht van het gebouw naar sterkere onderliggende lagen overbrengen. Dit maakt fundering op palen een betrouwbare oplossing in regio's met problematische bouwgrond, zoals delen van Amsterdam, waar velen van de oudere panden zijn gefundeerd op houten palen.

Bij het uitvoeren van een fundering op palen is het noodzakelijk om een funderingsadvies te maken en een constructieberekening te uitvoeren. Deze berekening bepaalt hoeveel palen nodig zijn en hoe ze moeten worden gerangschikt. In sommige gevallen is het nodig om palen te groeperen onder één funderingsbalk, bijvoorbeeld bij lokaal hoge belastingen. Dit noemt men een poer. Poeren zijn breedere en hogere funderingsconstructies en bevatten vaak 2 tot 4 palen.

Fundering op staal

Een fundering op staal is een standaardoplossing in droge, stabiele grond. Deze fundering bestaat uit stalen balken die in de grond worden geplaatst. Ze zijn breder dan palen, maar minder hoog. Deze fundering is geschikt voor gebouwen die niet te zwaar zijn en waarbij de bovenste grondlagen voldoende draagkracht hebben.

Het berekenen van een fundering op staal is relatief eenvoudiger dan van een fundering op palen. De draagkracht van de ondergrond wordt bepaald en vervolgens wordt de fundering zodanig uitgevoerd dat de belasting van het gebouw goed kan worden gedragen.

Kruipruimte

Een kruipruimte is een vrije ruimte onder de vloer van de begane grond. Deze ruimte heeft het voordeel dat de vloer niet direct op de grond rust, wat helpt bij het isoleren tegen vocht. Een kruipruimte kan ook dienen als bufferzone tegen overstromingen en bodembewegingen.

Deze fundering is vooral geschikt in situaties waar het grondwater hoog is of waar er risico op vocht is. Een kruipruimte is eenvoudiger en goedkoper dan een kelder, maar biedt minder opslagruimte. Het is een goede keuze wanneer je geen kelder nodig hebt, maar wel wilt voorkomen dat vocht de woning bereikt.

Kelderfundering

Een kelderfundering is de meest solide oplossing en biedt het meeste aan opslagruimte en extra leefruimte. Het nadeel is dat het duurder is en dat het bouwen van een kelder vaak complexer is dan een kruipruimte of fundering op palen.

Een kelderfundering is meestal nodig in situaties waarbij er extra ruimte benodigd is onder het huis of waar de grond erg stabiel is. Het is ook een goede oplossing voor huizen die in de toekomst extra verbouwd kunnen worden.

Belang van bodemonderzoek

Voor het kiezen van een fundering is het essentieel om een bodemonderzoek uit te voeren. Dit onderzoek wordt uitgevoerd door een deskundig ingenieur die ook de plannen van het toekomstige huis analyseert. Het resultaat van het onderzoek geeft de aard en draagkracht van de grond aan, en dus het type fundering dat nodig is voor het bouwproject.

Het bodemonderzoek helpt bij het bepalen van de fundering die het meest geschikt is om de stabiliteit van het gebouw te waarborgen. In sommige gevallen is het nodig om een funderingsonderzoek te uitvoeren, vooral bij oudere panden of bij verbouwingen van bestaande woningen.

Funderingsonderzoek: wat is nodig?

Het funderingsonderzoek bestaat vaak uit een bureaustudie en een onderzoek in situ. De bureaustudie omvat onder andere:

Archiefonderzoek (oprichtingstekeningen, palenplan, heistaten, aanlegniveaus);
Bodemopbouw en waterhuishouding (sonderingen, boringen, grondwaterstanden);
Eerder uitgevoerd funderingsonderzoek.

Optioneel kan ook een gewichtsberekening worden uitgevoerd om de belastingen op de fundering vast te stellen. Het onderzoek in situ kan bestaan uit:

Visuele inspectie (scheefstand, scheurvorming, omgevingsfactoren);
Lintvoeg- en vloerwaterpassing (zakkingsverschillen);
Funderingsinspectie en houtonderzoek.

De funderingsinspectie is een van de meest concrete onderzoeken die je kunt uitvoeren. Hierbij wordt een inspectieput gegraven om de funderingsconstructie bloot te leggen. De diepte van deze put kan variëren, afhankelijk van het type fundering. Voor een fundering op staal is het vaak ongeveer 0,8 meter diep, terwijl een paalfundering wel 3,5 meter diep kan zijn.

Het uitvoeren van een funderingsinspectie kan relatief duur zijn, maar het levert duidelijke informatie over de huidige staat van de fundering. Bij houten paalfunderingen is het bijvoorbeeld belangrijk om te weten of de palen nog stevig genoeg zijn en of er slijtage of rotting is opgetreden.

Funderingsherstel: wanneer en hoe?

Wanneer een fundering in slechte staat is, kan funderingsherstel nodig zijn. Dit is bijvoorbeeld het geval bij oude paalfunderingen die slijten of waarbij zakkingsproblemen optreden. Funderingsherstel is een ingrijpende en duur maatregel, maar soms is het noodzakelijk om de stabiliteit van het gebouw te waarborgen.

Een belangrijke reden om funderingsherstel te overwegen is de handhavingstermijn. Deze termijn geeft aan hoe lang de fundering in goede staat kan blijven zonder dat er schade aan het gebouw of verlies van economische waarde optreedt. De handhavingstermijn wordt meestal bepaald op basis van het gehele funderingsonderzoek.

In het algemeen wordt een handhavingstermijn van 25 jaar als redelijk beschouwd. Wanneer de kwaliteit van de fundering slecht is, kan de handhavingstermijn al nul tot vijf jaar zijn. In dergelijke gevallen wordt aangeraden om funderingsherstel op korte termijn uit te voeren.

Funderingsherstel wordt meestal uitgevoerd volgens dezelfde richtlijnen als bij nieuwbouw. Echter, bij herstelprojecten moet er extra aandacht worden besteed aan het analyseren van het funderingsgebrek en het bepalen van de juiste oplossing. De kosten van funderingsherstel zijn vaak hoog, maar in sommige gevallen is het noodzakelijk om te voorkomen dat het gebouw verder verslechtert of instort.

Constructieberekening: een essentieel onderdeel

Bij het kiezen van een fundering is het maken van een constructieberekening een essentieel onderdeel. Deze berekening bepaalt hoe de fundering moet worden uitgevoerd en welke materialen nodig zijn. Voor een fundering op palen is het noodzakelijk om rekening te houden met de draagkracht van de palen en de belasting van het gebouw.

De constructieberekening wordt meestal uitgevoerd door een constructeur of ingenieur. Naast het berekenen van de fundering is het ook nodig om constructietekeningen te maken. Deze tekeningen omvatten:

Een palenplan, waarin de posities van de palen nauwkeurig worden vermeld;
Een wapeningstekening van de fundering;
Een funderingsschets, die aangeeft hoe de fundering moet worden uitgevoerd.

Voor woningen worden deze drie tekeningen vaak gescheiden uitgevoerd. Bij verbouwingen of kleine klussen kunnen ze soms gecombineerd worden.

Keuze tussen kruipruimte en kelder

Bij het kiezen van een fundering moet je ook beslissen of je een kruipruimte of een kelder wilt. Beide opties hebben voor- en nadelen, en de keuze hangt af van jouw wensen, de ondergrond, en de praktische situatie.

Een kruipruimte is meestal goedkoper en eenvoudiger uit te voeren. Het biedt echter minder ruimte en is minder geschikt voor opslag. Een kruipruimte kan wel dienen als buffer tegen vocht en overstromingen.

Een kelder is een solide keuze, vooral in regio's met droge, stabiele grond. Het biedt extra ruimte en kan later worden verbouwd tot bijvoorbeeld een atelier, logeerkamer of bergingsruimte. Een kelder is echter duurder en vereist meer bouwwerkzaamheden.

Conclusie

Het kiezen van de juiste fundering is een belangrijke beslissing bij elk bouw- of verbouwproject. De keuze hangt af van verschillende factoren, zoals de belasting van het gebouw, de ondergrond, de aanwezigheid van vocht en de toekomstige functie van de ruimte onder het huis. Door een bodemonderzoek uit te voeren en eventueel funderingsonderzoek, kun je ervoor zorgen dat je de meest geschikte fundering kiest.

Wanneer de fundering in slechte staat is, kan funderingsherstel nodig zijn. Dit is een ingrijpende en duur maatregel, maar soms is het noodzakelijk om de stabiliteit van het gebouw te waarborgen. Bovendien is het maken van een constructieberekening een essentieel onderdeel van het proces. Deze berekening bepaalt hoe de fundering moet worden uitgevoerd en welke materialen nodig zijn.

Door deze stappen goed te doorlopen, kun je ervoor zorgen dat je fundering stevig, duurzaam en veilig is voor jouw woning of verbouwing. De juiste fundering is namelijk de basis van ieder bouwproject.

Bronnen

wanneer
maat