Wat is de acceptabele zaksnelheid van een fundering?

Published by Redactie on augustus 2, 2025 | Category fundering

Een stevige fundering is de basis voor elk bouwproject, of het nu gaat om een woning, een kantoorgebouw of een industriële constructie. De fundering zorgt ervoor dat het gewicht van het gebouw gelijkmatig over de ondergrond wordt verdeeld, waardoor verzakkingen en scheuren in muren of vloeren worden voorkomen. De kwaliteit van een fundering wordt beoordeeld aan de hand van diverse factoren, waaronder de zaksnelheid. Deze zaksnelheid geeft aan hoe snel een fundering in de loop van de tijd in de grond zakt, en speelt een cruciale rol in de beoordeling van de stabiliteit van een gebouw.

In dit artikel bespreken we wat de acceptabele zaksnelheid van een fundering is, wat de oorzaak kan zijn van onwenselijke zakkingen, en welke maatregelen kunnen worden genomen bij problemen. De informatie is gebaseerd op gegevens uit betrouwbare bronnen en richt zich op zowel eigendeel, DIY-enthusiast en professionals in de bouwsector.

Inleiding

De zaksnelheid van een fundering is een maat voor de hoeveelheid zakking die optreedt in de loop van een bepaalde periode. Deze meting is belangrijk om te bepalen of een fundering nog steeds voldoet aan de eisen van stabiliteit en duurzaamheid. Volgens de informatie uit betrouwbare bronnen is de acceptabele zaksnelheid in de orde van 0,1 tot 1,5 mm per jaar. Dit betekent dat een fundering die langzaam zakt, binnen deze grenzen, meestal nog steeds als stabiel wordt beschouwd.

Als een fundering echter sneller zakt — bijvoorbeeld meer dan 2,5 mm per jaar over meerdere jaren — kan dit op een slechte of instabiele situatie duiden. In extreme gevallen, waarbij de zakking meer dan 8 mm per jaar bedraagt, worden meestal noodmaatregelen genomen, zoals het uitvoeren van funderingsherstel of het aanpassen van de belasting van het gebouw.

Deze grenswaarden zijn afgeleid uit meetgegevens en onderzoek dat uitgevoerd is door experts in de bouwsector. Het is echter belangrijk om te benadrukken dat de zaksnelheid niet het enige criterium is om de kwaliteit van een fundering te beoordelen. Andere factoren, zoals de bodemgesteldheid, bouwtechniek, en belasting van het gebouw, spelen ook een rol in de beoordeling van een fundering.

In de volgende hoofdstukken zullen we de zaksnelheid van funderingen in detail bespreken, inclusief de technische achtergrond, mogelijke oorzaken van zakkingen, en mogelijke oplossingen.

Wat is zaksnelheid en waarom is het belangrijk?

Zaksnelheid verwijst naar de mate waarin een fundering in de loop van de tijd in de grond zakt. Deze zakking is het gevolg van verschillende factoren, waaronder de eigenschappen van de ondergrond, de belasting van het gebouw, en de constructiemethode. De zaksnelheid wordt meestal uitgedrukt in millimeters per jaar (mm/jaar), en is een belangrijke indicator voor de stabiliteit en duurzaamheid van een fundering.

Volgens bron [1], zijn metingen over een korte periode (korter dan 1 jaar) vaak gedomineerd door meetonnauwkeurigheid, die circa 0,3 mm bedraagt. Dit betekent dat bij korte metingen de zaksnelheid niet altijd accuraat kan worden bepaald. Daarom is het belangrijk om zaksnelheden te beoordelen op langere termijn, bijvoorbeeld over meerdere jaren.

De acceptabele zaksnelheid voor een fundering wordt algemeen beschouwd als 0,1 tot 1,5 mm per jaar, zoals aangegeven in bron [1]. Dit is een indicatie van een stabiele fundering. Als een fundering echter sneller zakt — bijvoorbeeld meer dan 2,5 mm per jaar — kan dit wijzen op een verzwakte fundering of een instabiele ondergrond.

Een fundering die zich al eeuwen oud is, zoals een 19e-eeuwse fundering die sneller zakt dan 2,5 mm per jaar over meerdere jaren, kan een signaal zijn dat de fundering in slechte staat is en mogelijkerwijs herstel nodig heeft. Bij zaksnelheden van meer dan 8 mm per jaar worden meestal noodmaatregelen genomen, zoals het uitvoeren van funderingsherstel of het aanpassen van de belasting van het gebouw.

De zaksnelheid is dus niet alleen belangrijk om de kwaliteit van een fundering te beoordelen, maar ook om te bepalen of herstelmaatregelen nodig zijn. Dit is van groot belang voor zowel eigendeel, DIY-projecten, als professionele bouwprojecten.

Oorzaken van zakkingen in funderingen

Zakkingen in funderingen kunnen ontstaan door verschillende oorzaken, die vaak te maken hebben met de bodemgesteldheid, bouwtechniek, of de belasting van het gebouw. In dit hoofdstuk zullen we de belangrijkste oorzaken bespreken, gebaseerd op de informatie uit de betrouwbare bronnen.

1. Instabiele ondergrond

Een van de belangrijkste oorzaken van zakkingen in funderingen is een instabiele of losse ondergrond. Als de ondergrond niet voldoende draagkracht heeft, kan de fundering in de loop van de tijd inzakken. Dit kan voorkomen bij funderingen die zijn aangelegd op zachte klei, zandige bodems, of mestgrond.

Volgens bron [2], is het draagvermogen van een fundering afhankelijk van de samenstelling van de grond, de diepte van de draagkrachtige lagen, en de grondwaterstand. Een grondonderzoek is daarom een essentieel onderdeel van het funderingsontwerp. Dit onderzoek bestaat uit veldonderzoek en laboratoriumonderzoek, waarbij de eigenschappen van de ondergrond worden bepaald.

Als de ondergrond niet geschikt is voor een fundering, kunnen alternatieve funderingssystemen worden overwogen, zoals paalfunderingen of funderingen op grondverbetering. Deze methoden zorgen ervoor dat de belasting van het gebouw op een stabielere manier over de ondergrond wordt verdeeld.

2. Onjuiste funderingssystemen

Een andere oorzaak van zakkingen is het gebruik van onjuiste funderingssystemen. Volgens bron [3], zijn er verschillende soorten funderingen, zoals strokenfunderingen, plaatfunderingen, paalfunderingen, en kelderfunderingen. De keuze voor het juiste funderingssysteem hangt af van de belasting van het gebouw en de bodemgesteldheid.

Bijvoorbeeld, een strokenfundering is geschikt voor lichte constructies op stevige ondergronden, terwijl een paalfundering nodig is bij zware constructies of zachte bodems. Als de verkeerde fundering wordt gebruikt — bijvoorbeeld een strokenfundering op zachte klei — kan dit leiden tot ongelijke zakkingen en scheuren in muren en vloeren.

3. Onvoldoende belastingverdeling

Zakkingen kunnen ook ontstaan door onvoldoende belastingverdeling. Dit gebeurt vaak bij gebouwen met plaatselijke hoge belastingen, zoals liftschachten, kernen, of schoorstenen. Volgens bron [2], hebben deze structuren een hogere belasting en kunnen ze de fundering op bepaalde plaatsen extra belasten, wat leidt tot ongelijke zakkingen.

Bij skelet- en spantbouw kan ook sprake zijn van puntlasten, wat betekent dat de belasting niet gelijkmatig over de fundering is verdeeld. Dit kan leiden tot lokale zakkingen en scheuren in de constructie.

4. Verstoring in het funderingspatroon

De vorm van een gebouw speelt ook een rol in de oorzaken van zakkingen. Volgens bron [2], heeft een homogene bouwmassa meestal een herhalend funderingsysteem, wat de stabiliteit van de fundering vergroot. Bij heterogene bouwmassa's, zoals gebouwen met liftputten, hoof-/laagconstructies, of gedeeltelijke onderkelderingen, kan het funderingspatroon verstoord raken. Dit kan leiden tot ongelijke zakkingen en structurele problemen.

5. Verkeerde constructie of ontwerp

Tenslotte kan een fundering ook zinken als het constructie- of ontwerpplan niet correct is. Volgens bron [4], moet een fundering de belasting van het bouwwerk overbrengen naar draagkrachtige grondlagen. Als het funderingsontwerp niet voldoet aan deze eisen, kan het bouwwerk verder in de grond zinken, wat leidt tot hinderlijke zakkingen en zakkingsverschillen.

Hoe wordt de zaksnelheid van een fundering gemeten?

De zaksnelheid van een fundering wordt meestal gemeten met behulp van precisie-instrumenten die de zakking in de loop van de tijd registreren. Deze metingen zijn essentieel om te bepalen of een fundering nog steeds voldoet aan de eisen van stabiliteit en duurzaamheid.

Volgens bron [1], is de meetonnauwkeurigheid van deze metingen circa 0,3 mm. Dit betekent dat metingen over een korte periode — korter dan 1 jaar — vaak niet accuraat genoeg zijn om een betrouwbare zaksnelheid te bepalen. Daarom is het belangrijk om de zaksnelheid te beoordelen op langere termijn, bijvoorbeeld over meerdere jaren.

De acceptabele zaksnelheid voor een fundering wordt algemeen beschouwd als 0,1 tot 1,5 mm per jaar. Dit is een indicatie van een stabiele fundering. Als een fundering echter sneller zakt — bijvoorbeeld meer dan 2,5 mm per jaar — kan dit wijzen op een verzwakte fundering of een instabiele ondergrond.

Bij zaksnelheden van meer dan 8 mm per jaar worden meestal noodmaatregelen genomen, zoals het uitvoeren van funderingsherstel of het aanpassen van de belasting van het gebouw.

Mogelijke oplossingen bij funderingsproblemen

Als een fundering te snel zakt, zijn er verschillende maatregelen die kunnen worden genomen om de stabiliteit van de fundering te herstellen. De keuze voor een bepaalde maatregel hangt af van de oorzaak van de zakking, de zakkingssnelheid, en de belasting van het gebouw.

1. Funderingsherstel

Funderingsherstel is een veelvoorkomende oplossing bij funderingsproblemen. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij een fundering die sneller zakt dan 2,5 mm per jaar over meerdere jaren. Funderingsherstel kan bestaan uit het versterken van de fundering, het aanbrengen van paalsteunen, of het aanpassen van de belastingverdeling.

Volgens bron [3], zijn er verschillende soorten funderingsherstelmethoden beschikbaar, afhankelijk van de situatie. Deze omvatten bijvoorbeeld grondversterkingsmaterialen, aanleggen van nieuwe paalsteunen, of het aanbrengen van stabilisatieconstructies.

2. Paalfundering

Een paalfundering is een andere oplossing bij funderingsproblemen. Dit type fundering is geschikt als de draagkrachtige laag ver beneden de onderzijde van het gebouw ligt. Volgens bron [4], zijn er twee manieren waarop paalsteunen draagkracht kunnen bieden: wrijving met omliggende grond en draagkracht via paalpunt en positieve kleef.

Bij wrijving met omliggende grond draagt de paal zijn belasting door wrijving met de grond rondom de paal. Bij draagkracht via paalpunt en positieve kleef draagt de paal zijn belasting via het contact met de draagkrachtige laag onderaan de paal. Deze methoden zijn zowel geschikt voor lichte als zware constructies.

3. Grondverbetering

Een derde oplossing bij funderingsproblemen is grondverbetering. Dit betreft het versterken van de ondergrond om de draagkracht te vergroten. Volgens bron [3], zijn er verschillende manieren om de ondergrond te verbeteren, zoals het aanbrengen van grondversterkingsmaterialen, aanleggen van geofilters, of het aanbrengen van stabilisatieconstructies.

Grondverbetering is vooral geschikt bij zachte bodems of bodems met hoge grondwaterstand. Deze methoden zorgen ervoor dat de ondergrond voldoet aan de eisen van stabiliteit en duurzaamheid.

4. Aanpassing van de belastingverdeling

Een vierde oplossing bij funderingsproblemen is het aanpassen van de belastingverdeling. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij gebouwen met plaatselijke hoge belastingen, zoals liftschachten, kernen, of schoorstenen.

Volgens bron [2], kunnen deze belastingen de fundering op bepaalde plaatsen extra belasten, wat leidt tot ongelijke zakkingen en scheuren in muren en vloeren. Het aanpassen van de belastingverdeling kan bijvoorbeeld het geval zijn door het aanbrengen van extra funderingsconstructies, het aanpassen van de belastingverdeling, of het aanbrengen van stabilisatieconstructies.

5. Schroeffunderingen

Een vijfde oplossing bij funderingsproblemen is het gebruik van schroeffunderingen. Deze funderingen zijn geschikt voor verschillende bodemsoorten en voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit. Volgens bron [6], zijn schroefpalen geschikt voor zachte bodems, omdat ze zich diep in de grond vastzetten, zelfs in minder draagkrachtige bodems.

Schroeffunderingen zijn snel en efficiënt te plaatsen, omdat er geen zware machines of graafwerk nodig is. Hierdoor is er minimale overlast voor de omgeving. Daarnaast voldoen schroeffunderingen aan de veiligheidseisen van het Bouwbesluit, waardoor ze een betrouwbare oplossing zijn bij funderingsproblemen.

Wanneer is funderingsherstel noodzakelijk?

Funderingsherstel is noodzakelijk als de zaksnelheid van een fundering te hoog is, of als er structurele problemen zijn, zoals scheuren in muren of vloeren. Volgens bron [5], zijn er verschillende tekenen dat funderingsherstel nodig is, zoals:

Scheuren in muren of vloeren
Onregelmatige zettingen of zakkingen
Problemen met de waterhuishouding
Structurale instabiliteit

Als deze tekens optreden, is het aan te raden om een gekwalificeerde aannemer in te schakelen die de fundering volgens de technische normen kan inspecteren en eventueel herstellen.

Volgens bron [6], is het niet aan te raden om de fundering zelf te plaatsen of te herstellen, aangezien dit vereist dat je voldoende kennis en ervaring hebt. Het Bouwbesluit stelt strikte eisen op het gebied van stabiliteit, veiligheid, en waterhuishouding, die je als particulier niet altijd voldoende kunt controleren.

Daarom is het aan te raden om een bouwprofessional in te schakelen, zoals een gekwalificeerde aannemer of een bouwkundig ingenieur, die ervaring heeft met funderingen en die kan zorgen dat de fundering voldoet aan de eisen van het Bouwbesluit.

Conclusie

De zaksnelheid van een fundering is een belangrijke indicator voor de stabiliteit en duurzaamheid van een gebouw. Volgens de informatie uit betrouwbare bronnen is een acceptabele zaksnelheid in de orde van 0,1 tot 1,5 mm per jaar. Dit betekent dat een fundering die langzaam zakt, binnen deze grenzen, meestal nog steeds als stabiel wordt beschouwd.

Als een fundering echter sneller zakt — bijvoorbeeld meer dan 2,5 mm per jaar over meerdere jaren — kan dit wijzen op een verzwakte fundering of een instabiele ondergrond. Bij zaksnelheden van meer dan 8 mm per jaar worden meestal noodmaatregelen genomen, zoals het uitvoeren van funderingsherstel of het aanpassen van de belasting van het gebouw.

Zakkingen in funderingen kunnen ontstaan door verschillende oorzaken, zoals instabiele ondergrond, onjuiste funderingssystemen, onvoldoende belastingverdeling, verstoring in het funderingspatroon, of verkeerde constructie of ontwerp. Het is belangrijk om deze oorzaken te herkennen en eventueel maatregelen te nemen, zoals funderingsherstel, paalfundering, grondverbetering, of het aanpassen van de belastingverdeling.

Als de zaksnelheid van een fundering te hoog is, of als er structurele problemen zijn, is het aan te raden om een gekwalificeerde aannemer in te schakelen die de fundering volgens de technische normen kan inspecteren en eventueel herstellen. Het is niet aan te raden om de fundering zelf te plaatsen of te herstellen, aangezien dit vereist dat je voldoende kennis en ervaring hebt.

Door de zaksnelheid van een fundering te bepalen en eventueel maatregelen te nemen, kun je ervoor zorgen dat je gebouw stabiel, duurzaam, en veilig is. Dit is van groot belang voor zowel eigendeel, DIY-projecten, als professionele bouwprojecten.