Wat moet een fundering aan voldoen: eisen, berekeningen en praktische richtlijnen

Published by Redactie on augustus 2, 2025 | Category fundering

Bij het bouwen of renoveren van een woning is de fundering de basis voor de stabiliteit en duurzaamheid van het hele project. Een fundering moet niet alleen het gewicht van de constructie kunnen dragen, maar ook eisen inzake waterafvoer, stabiliteit en regelgeving voldoen. In dit artikel bespreken we uitgebreid wat een fundering moet aan voldoen, hoe je een fundering kunt berekenen en wat de praktische stappen zijn bij een zelfgemaakte fundering. We baseren ons exclusief op informatie uit betrouwbare bronnen, zoals experts in bouwtechniek, constructieve berekeningen en toepassingsvoorbeelden.

Inleiding

Een fundering is de ondersteuning van een gebouw of constructie, die ervoor zorgt dat de belastingen worden overgedragen op de ondergrond. Het moet zowel de statische belastingen (het gewicht van het gebouw) als de dynamische belastingen (zoals wind, sneeuw en bewegingen in de grond) veilig opvangen. Naast technische eisen zoals draagkracht en stabiliteit, zijn er ook juridische en bouwtechnische normen die een fundering moet voldoen, zoals die in het Bouwbesluit zijn opgenomen.

In de volgende hoofdstukken bespreken we de eisen aan een fundering, de invloed van de ondergrond en constructie, de rol van berekeningen en het verschil tussen zelfgemaakte en professioneel uitgevoerde funderingen.

Eisen aan een fundering

Een fundering moet aan een aantal fundamentele eisen voldoen. Deze eisen zijn van belang om zowel de veiligheid van het gebouw als de levensduur ervan te waarborgen. Hieronder geven we een overzicht van de belangrijkste eisen, gebaseerd op de informatie uit meerdere betrouwbare bronnen.

1. Draagvermogen en belastingverdeling

De fundering moet sterk genoeg zijn om het gewicht van het gebouw en eventuele belastingen op te vangen. Dit betreft zowel de statische belasting (het eigen gewicht van de bouwmaterialen) als de dynamische belastingen (zoals winddruk, sneeuw en bewegingen in de grond). De belastingverdeling hangt af van de constructie van het gebouw. Bijvoorbeeld:

Puntbelastingen (zoals bij kolomconstructies) vereisen een zwaardere fundering.
Verspreide belastingen (zoals bij muren of vloeren) vereisen een minder zware fundering, omdat de belasting gelijkmatig wordt verdeeld.

De fundering moet daarom worden ontworpen op basis van de belastingen die hij moet dragen. Hierbij speelt het bouwplan en de bouwtekeningen een belangrijke rol.

2. Stabiliteit en verzakking

Een fundering moet resistent zijn tegen verzakkingen en instabiliteiten. Dit houdt in dat de grond onder de fundering sterk genoeg moet zijn om de belastingen op te vangen. Verzakkingen kunnen leiden tot scheuren in het gebouw of zelfs tot instortingen. Het is daarom belangrijk om de ondergrond goed te analyseren met een bodemonderzoek.

3. Waterafvoer en vochtbestendigheid

De fundering moet goed zijn afgeschermd tegen vocht. Dit houdt in dat er voldoende waterafvoer moet zijn en dat de fundering goed is geïsoleerd. Vocht kan de fundering aantasten en leiden tot schade aan het gebouw. Hierbij zijn de volgende maatregelen belangrijk:

Droogbouwtechnieken zoals waterdichte betonlagen.
Afwateringssystemen om overtollig grondwater af te voeren.
Correcte afwerking van de grond rond de fundering om regenwater af te drijven.

4. Bouwregels en voorschriften

In Nederland zijn er juridische eisen aan funderingen, zoals die zijn opgenomen in het Bouwbesluit. Deze regels bepalen onder andere:

De minimale diepte van de fundering.
De benodigde materialen (zoals beton, stalen palen of schroefpalen).
De belastingcapaciteit van de fundering.

Het is verplicht dat de fundering voldoet aan deze eisen. Bij bouwprojecten zoals schuren, terrassen of poolhouses is een funderingsberekening vereist, uitgevoerd door een constructeur. Deze berekening moet aantonen dat de fundering veilig is en voldoet aan de regelgeving.

Invloed van de ondergrond

De keuze van de juiste fundering hangt sterk af van de ondergrond. De ondergrond bepaalt niet alleen de belastingcapaciteit van de fundering, maar ook de constructiemethode. De volgende aspecten zijn van belang:

1. Grondgesteldheid

De grondgesteldheid verwijst naar de aard en de druksterkte van de grond. Grondsoorten zoals zand, klei, leem en veen hebben verschillende druksterktes. Voorbeelden:

Zand en grind zijn meestal geschikt voor funderingen, omdat ze een hoge druksterkte hebben.
Klei en leem kunnen instabiel zijn, vooral bij veranderingen in vochtgehalte.
Veen is meestal ongeschikt voor funderingen en vereist extra maatregelen.

Een bodemonderzoek is daarom essentieel om te bepalen welk type fundering het beste geschikt is.

2. Grondwater

Het grondwaterpeil beïnvloedt ook de keuze van de fundering. Als het grondwater hoog ligt, kan dit leiden tot vochtproblemen. In dergelijke gevallen is een droogbouwtechniek of een waterdichte fundering vereist.

3. Omgeving

De omgeving van het bouwproject speelt ook een rol. Bijvoorbeeld:

Hellingen of hoge grachtgrachten kunnen extra stabiliteit vereisen.
Nabij andere gebouwen kan het belangrijk zijn om de fundering zodanig te ontwerpen dat de stabiliteit van de omgeving niet wordt aangetast.
Aardbevingen of aardverschuivingen zijn zeldzaam in Nederland, maar in sommige regio’s is het verstandig om extra maatregelen te nemen.

Funderingsberekeningen

Een fundering moet worden berekend om zowel de technische als juridische eisen te voldoen. De berekening wordt meestal uitgevoerd door een constructeur of bouwprofessional. De volgende stappen zijn van belang:

1. Bouwplan en bouwtekening

Het bouwplan en de bouwtekening zijn de basis voor de berekening. Hierin staan de afmetingen, belastingen en constructieve details van het gebouw.

2. Belastingberekening

De belastingberekening bepaalt hoeveel gewicht de fundering moet dragen. Dit houdt rekening met:

Het gewicht van de materialen (beton, muren, daken).
De veiligheidsmarge (extra belasting die er kan zijn).
Eventuele extra belastingen zoals winddruk of sneeuw.

3. Grondanalyse

De grondanalyse bepaalt hoeveel belasting de ondergrond kan dragen. Dit wordt meestal gedaan via een bodemonderzoek. De resultaten van dit onderzoek bepalen het type fundering dat gebruikt kan worden.

4. Keuze van het type fundering

Op basis van de berekening en de grondanalyse wordt het type fundering gekozen. Voorbeelden zijn:

Vloerfundering: geschikt voor lichte constructies op stevige grond.
Palfundering: geschikt voor zwaardere constructies of zwakke grond.
Schroeffundering: een moderne oplossing voor lichte constructies of bij ingrepen in bestaande gebouwen.

Zelfgemaakte fundering: tips en vereisten

Hoewel het aanbevolen is om een fundering door een bouwprofessional uit te voeren, is het in bepaalde gevallen mogelijk om een fundering zelf te maken. Voor een succesvolle uitvoering zijn echter een aantal stappen en vereisten van belang.

1. Voorbereiding

Voor het begin van de werkzaamheden is het essentieel om goed voorbereid te zijn. Dit houdt in:

Het verzamelen van benodigde gereedschappen en materialen.
Het maken van een checklist en het plannen van de tijd.
Het informeren over de bouwregels en voorschriften.

2. Nauwkeurig meten

Nauwkeurigheid is van het allergrootste belang bij het maken van een fundering. De volgende stappen zijn aan te raden:

Gebruik een kruislijn of laserapparaat om de fundering recht en haaks te leggen.
Zorg dat de afmetingen correct zijn en de grenzen duidelijk gemarkeerd.

3. Grondvoorbereiding

De grond moet goed worden voorbereid om ervoor te zorgen dat de fundering stabiel is. Dit houdt in:

Het verwijderen van obstakels en het egaliseren van de grond.
Het zorgen voor voldoende afwatering.
Het gebruik van droogbouwtechnieken.

4. Bekisting opzetten

Bij het maken van een betonnen fundering is het opzetten van een stevige bekisting belangrijk. De bekisting moet perfect recht en haaks zijn om ongelijkheden in de fundering te voorkomen.

5. Veiligheid en kwaliteitscontrole

Tijdens het werk is het belangrijk om veiligheidsmaatregelen te volgen. Dit omvat:

Het gebruik van beschermingsmiddelen zoals handenschermen en veiligheidshelmen.
Het afzetten van het werkterrein om ongevallen te voorkomen.

Na afloop van de fundering is het verstandig om de kwaliteit te controleren. Controleer of de fundering horizontaal en verticaal recht is. Controleer ook of er scheurtjes of ongelijkheden in het beton zitten. Indien nodig, kun je kleine reparaties uitvoeren met een betonverdichtingsmiddel.

Wanneer is een professionele fundering nodig?

Hoewel het mogelijk is om een fundering zelf te maken, is het aan te raden om een fundering door een professional te laten uitvoeren. Dit is vanwege de volgende redenen:

1. Regels en eisen

Een fundering moet voldoen aan de regels en eisen van het Bouwbesluit. Dit betreft zowel de technische eisen (draagvermogen, belastingverdeling) als de juridische eisen (diepte, materialen, voorschriften). Het is moeilijk om zeker te zijn dat je als particulier alle eisen kent en kunt nakomen.

2. Risico’s

Een fundering is een essentieel onderdeel van een gebouw. Mislukkingen kunnen leiden tot schade aan het gebouw, verzakkingen, scheuren of zelfs tot instortingen. Dit is risicovol en kan leiden tot hoge kosten.

3. Kosten

Hoewel het maken van een fundering zelf kostenefficiënt kan zijn, is een funderingsherstel of -versterking meestal duur. Het is daarom verstandig om een fundering professioneel uit te voeren om schade te voorkomen.

4. Voordelen van schroeffunderingen

Een moderne oplossing voor funderingen zijn schroeffunderingen. Deze zijn sneller en efficiënter te plaatsen dan traditionele funderingen. Ze vereisen geen zware machines en kunnen worden gebruikt in verschillende grondsoorten. Schroeffunderingen worden vaak door specialisten zoals Van Aken Schroeffunderingen geplaatst, die ervoor zorgen dat alles voldoet aan de regels.

Funderingsproblemen en herstel

Hoewel het ideale scenario is dat een fundering goed is geplaatst en stabiel is, kunnen er problemen ontstaan. Deze problemen herken je vaak aan:

Scheuren in het gebouw
Verzakkingen in de grond
Kelderlekkages of vochtproblemen

Wanneer je dergelijke symptomen ziet, is het tijd om een funderingsonderzoek te laten uitvoeren door een expert. Tijdens dit onderzoek worden gegevens verzameld over de huidige toestand van de fundering en worden metingen gedaan in en rondom het gebouw. Op basis van deze informatie kan een rapport worden samengesteld met een oplossing.

Het herstellen van een fundering is een dure maar noodzakelijke investering. Het is daarom belangrijk om dit goed te berekenen of offertes op te vragen. Een funderingsherstel kan bijvoorbeeld bestaan uit:

Het plaatsen van nieuwe funderingspalen.
Het opnieuw uitvoeren van een betonnen fundering.
Het toepassen van droogbouwtechnieken.

Conclusie

Een fundering is een essentieel onderdeel van elk bouwproject. Het moet voldoen aan eisen inzake draagvermogen, stabiliteit, waterafvoer, bouwregels en voorschriften. De keuze van het type fundering hangt af van factoren zoals de ondergrond, de belastingen en de omgeving. Het is belangrijk om een fundering zorgvuldig te plannen en uit te voeren, of in te schakelen op een professional. Bij funderingsproblemen is het verstandig om een funderingsonderzoek te laten uitvoeren en eventueel herstelmaatregelen te nemen.

Door het proces van funderingsbouw goed te begrijpen en te plannen, kun je een duurzame en veilige basis creëren voor je woning of bouwproject.

Bronnen

voldoen