Wat voor baksteen wordt gebruikt voor een gemetselde fundering

Published by Redactie on augustus 2, 2025 | Category fundering

Een gemetselde fundering is een vaste waarde in de bouwsector en wordt vaak gekozen in situaties waarin het storten van beton niet mogelijk of efficiënt is. In tegenstelling tot wat de naam zou kunnen doen vermoeden, bevat een gemetselde fundering op staal geen staal, maar maakt gebruik van gemetselde kolommen met een grote voet die in de grond verankerd zijn. Het is belangrijk om te weten welk type baksteen of metselsteen het meest geschikt is voor zulke funderingen, aangezien de druksterkte, vuurvastheid en duurzaamheid van de stenen bepalend zijn voor de stabiliteit van het bouwwerk.

In dit artikel worden de mogelijke metselmaterialen voor gemetselde funderingen besproken, inclusief de technische specificaties, toepassingen en kosten. Verder worden aandachtspunten bij het kiezen van stenen en het uitvoeren van het metselwerk uitgelegd. Het doel is om een duidelijk overzicht te geven van de praktische en technische aspecten die van belang zijn bij het bouwen van een gemetselde fundering.

Wat zijn metselstenen en welke soorten zijn beschikbaar?

Metselstenen, ook wel bekend als bouwstenen of bakstenen, zijn een veelgebruikte keuze in zowel nieuwbouw als renovatieprojecten. Ze worden meestal machinaal vervaardigd, maar er zijn ook stenen die via handvormbakken worden gegoten. De manier waarop de stenen worden vervaardigd beïnvloedt hun oppervlakte en uiteindelijke uitstraling.

Handvorm versus vormbak

Handvorm: Deze stenen hebben een generfd of grillig oppervlak, wat een natuurlijke en authentieke uitstraling geeft aan het metselwerk.
Vormbak: Deze stenen zijn kantig en hebben een egaal oppervlak, wat leidt tot een strakker en rustiger geheel.

Technische kenmerken van metselstenen

Alle metselstenen van Bouwmaat zijn vuurvast, wat betekent dat ze bestand zijn tegen hoge temperaturen en brandveiligheid bieden. Daarnaast wordt bij elke gevelsteen de splijt- en druksterkte vermeld, afhankelijk van of het een handvorm- of vormbaksteen is.

Voorbeelden van metselstenen

Een bekende leverancier is Bouwmaat, waar onder andere Wienerberger bakstenen verkrijgbaar zijn. Deze bakstenen zijn beschikbaar in verschillende kleuren en formaten. Voorbeeld:

Artikelnummer	Type	Kleur	Formaat	Variant	Toepassing	Prijs vanaf*	Gemiddeld aantal per m²
304090	Wienerberger waalformaat	Oud rose rood	210 x 100 x 50 mm	Vormbak	Gevelsteen	€ 0,27 vanaf 5000 stuks	75-80
298364	Wienerberger waalformaat	Roodbruin	210 x 100 x 50 mm	Handvorm	Gevelsteen	€ 0,27 vanaf 5000 stuks	75

Deze stenen zijn ideaal voor gevelconstructies, maar ze kunnen ook worden overwogen voor funderingen, afhankelijk van de vereisten en belastingen.

Wat zijn de eisen voor een gemetselde fundering?

Een fundering moet voldoen aan een aantal technische eisen, zowel qua materiaal als qua uitvoering. Een gemetselde fundering is een handige alternatief in situaties waarin het storten van beton niet efficiënt is of technisch niet haalbaar is. De fundering moet echter wel voldoende drukverdraagzaam zijn en een betrouwbare basis bieden voor het bouwwerk.

Eerste vereiste: vorstvrije fundering

Een gemetselde fundering moet steeds op een vorstvrije basis rusten. Dit betekent dat de fundering diep genoeg moet zijn om de invloed van vorst te ontwijken. In Nederland is een diepte van ongeveer 50 cm meestal voldoende.

Stenen en mortel

De stenen moeten met elkaar verbonden worden door middel van mortel (specie). De mortel moet een laag van ongeveer 10 cm zijn en waterpas liggen. Bovendien moeten de muren loodrecht staan en de stootvoegen moeten per laag verspringen.

Wapening

Wanneer er geen wapening in de fundering is aan gebracht, dient de fundering ongeveer 30 cm dik te zijn. Door wapening toe te voegen (bijvoorbeeld betonijzers), kan de dikte worden beperkt tot ongeveer 10 tot 15 cm. Wapening maakt de fundering sterker en efficiënter.

Welk type metselsteen is geschikt voor funderingen?

Niet alle metselstenen zijn geschikt voor het maken van een fundering. De stenen moeten drukverdraagzaam zijn en in staat om de belasting van het bouwwerk te dragen.

Kalkzandsteen en grindbeton

De meest voorkomende stenen voor gemetselde funderingen zijn kalkzandsteen en grindbeton. Deze stenen zijn geschikt voor zowel schoonwerk als vuilwerk en kunnen gebruikt worden in dragende en niet-dragende muren, evenals in funderingen en kelders.

Een voorbeeld hiervan zijn de BIA grindbeton stenen en betonblokken. Deze stenen hebben een druksterkte van 20 N/mm² en zijn gemaakt van zand, grind, cement en water. Ze zijn ontworpen voor gebruik in binnen- en buitenwanden, maar ook voor funderingen. Ze zijn vuurvast en bestand tegen de elementen, wat essentieel is voor een duurzame fundering.

Metselstenen versus bakstenen

Hoewel bakstenen vaak worden gebruikt in gevelconstructies, zijn ze minder geschikt voor funderingen vanwege hun lagere druksterkte in vergelijking met kalkzandsteen of grindbeton. Het is echter mogelijk om metselstenen te gebruiken voor funderingen, mits ze voldoen aan de vereisten voor drukverdraagzaamheid en stabiliteit.

Technische specificaties

De stenen moeten voldoen aan de volgende criteria: - Druksterkte: Minimaal 20 N/mm² voor funderingen. - Vuurvastheid: Bestand tegen hoge temperaturen en brand. - Duurzaamheid: Bestand tegen vocht, ijs en afbraak. - Vorm en maat: Het formaat en de afmetingen moeten geschikt zijn voor het gebruik in een fundering (meestal rechthoekig en standaardmaat).

Het metselen van een fundering: stappen en tips

Het metselen van een fundering is een complexe klus die nauwkeurig moet worden uitgevoerd. Het is van belang om een goed plan te maken, de juiste materialen te gebruiken en de technische richtlijnen te volgen.

Stap 1: Voorbereiding

Uitzetten: Maak een plattegrond en een vertikale tekening van het metselwerk. Zorg voor exacte maatvoering.
Metselverband: Kies een metselverband (het patroon waarin de stenen worden gestapeld) en bereken het benodigde aantal stenen. Bestel 20 tot 30% extra.
Materiaal bestellen: Koop de juiste stenen, mortel en eventueel wapening.

Stap 2: Graven en voorbereiden

Sleuf graven: Graaf een geul over de hele lengte van het muurtje, ongeveer 50 cm diep en twee keer zo breed als de muur.
Wapening: Leg wapening zoals betonijzers in de lengterichting en ondersteun ze met bakstenen.
Voorkant van de fundering: Zorg dat de fundering een stevige basis heeft en geen vocht inlaat.

Stap 3: Metselen

Mortel maken: Gebruik een verhouding van cement, kalk en zand in de verhouding 1:0,5:4,5. Meng dit zorgvuldig.
Stenen plaatsen: Leg de stenen zonder mortel op de fundering en teken hun positie af. Spuit het oppervlak en de stenen nat.
Metselen: Leg de stenen met mortel en zorg dat de stoten verspringen. Controleer de horizontale en vertikale lijnen met een waterpas en niveau.

Stap 4: Controle en uitwerking

Controleer na elke laag: Controleer of het werk nog steeds goed gedaan wordt. Voorkom scheve of losse stenen.
Uitharden: Wacht tot de mortel volledig is uitgehard voordat er verder wordt gebouwd.
Waterdichting: Bescherm de fundering tegen vocht door injectie of cementgebonden mortel aan te brengen.

Tips voor beginners

Exacte maatvoering is essentieel: Zorg dat de maten nauwkeurig zijn uitgezet.
Gebruik metselprofielen en houten paaltjes: Dit helpt bij het schoren van het metselwerk.
Vermijd vochtproblemen: Zorg voor goede waterdichting.
Kies de juiste stenen en mortel: Gebruik stenen met voldoende druksterkte en vuurvastheid.

Voor- en nadelen van een gemetselde fundering

Het kiezen voor een gemetselde fundering versus een betonnen fundering hangt af van meerdere factoren. Het is belangrijk om de voordelen en nadelen goed in overweging te nemen.

Voordelen van een gemetselde fundering

Sneller en goedkoper: In sommige gevallen is een gemetselde fundering sneller en goedkoper uit te voeren dan een betonnen fundering.
Flexibiliteit in vorm: Een gemetselde fundering kan precies worden uitgevoerd aan de hand van de vereisten van het bouwwerk.
Duurzaamheid: Goed gekozen stenen zijn bestand tegen vocht, ijs en brand.
Visuele kwaliteit: Een fundering van metselstenen kan de gevel van het bouwwerk een authentieke uitstraling geven.

Nadelen van een gemetselde fundering

Hoogere handarbeid: Een gemetselde fundering vereist meer handarbeid in vergelijking met het storten van beton.
Kwaliteit van de uitvoering: Het is essentieel dat het metselwerk goed wordt uitgevoerd; fouten kunnen leiden tot instabiliteit.
Voortijdige slijtage: Als de mortel niet goed is uitgehard of de stenen niet voldoen aan de vereisten, kan er sprake zijn van voortijdige slijtage.

Wanneer kies je voor een gemetselde fundering?

Het is aan te raden om een gemetselde fundering te kiezen in de volgende situaties: - Toegankelijkheid: Wanneer het storten van beton niet haalbaar is vanwege ruimtelijke beperkingen of logistieke obstakels. - Kostenefficiëntie: Wanneer het storten van beton onredelijk duur is en een gemetselde fundering een goedkopere alternatief biedt. - Duurzaamheid en stabiliteit: Wanneer de stenen en mortel voldoen aan de vereisten en de fundering stabiel en duurzaam moet zijn.

Samenvatting van kosten en materialen

Het kiezen van de juiste stenen en het uitvoeren van een goed metselwerk zijn essentieel voor de duurzaamheid en stabiliteit van een gemetselde fundering. Hieronder een overzicht van de kosten en materialen die meestal nodig zijn.

Materialenlijst

Metselstenen: kalkzandsteen of grindbeton, afhankelijk van de vereisten.
Metselmortel: verhouding cement:zand: kalk = 1:0,5:4,5.
Wapening: betonijzers, indien nodig.
Gereedschap: metselprofielen, houten paaltjes, waterpas, niveau, schop, mortelbeker, steenhouwersbeitel.

Kosten

Metselstenen: De prijs varieert per type en maat. Voorbeeld: Wienerberger bakstenen kosten vanaf €0,27 per stuk.
Metselmortel: De prijs hangt af van de hoeveelheid en de leverancier. Een zak cement kost gemiddeld rond de €10, zand en kalk zijn lager in prijs.
Wapening: Betonijzers zijn relatief goedkoop, maar verhogen de totale kosten.
Arbeid: Het metselen van een fundering vereist handarbeid, wat de totale kosten kan verhogen.

Tabel: Gemiddelde kosten en hoeveelheden per 100 m²

Item	Aantal	Prijs per eenheid	Totale kosten
Metselstenen	7500 stenen	€0,27	€2.025
Cement	10 zakken	€10	€100
Zand	5 zakken	€5	€25
Kalk	2 zakken	€5	€10
Wapening	2 rolletjes	€15	€30
Gereedschap	1 set	€200	€200
Arbeid	10 manuren	€30	€300

De totale kosten kunnen variëren afhankelijk van de leverancier, de kwaliteit van de stenen en de complexiteit van de klus.

Toepassingen van gemetselde funderingen

Gemetselde funderingen zijn geschikt voor een breed scala aan toepassingen. Ze worden vaak gebruikt bij het bouwen van huizen, garages en tuinmuren. De stabiliteit en duurzaamheid van deze funderingen maken ze een populaire keuze in de bouwsector.

Toepassing in huizen

In nieuwbouwprojecten wordt vaak gekozen voor een gemetselde fundering wanneer het storten van beton niet efficiënt is of logistisch niet haalbaar. De fundering kan worden gebruikt als basis voor de gevel, wanden of kelders.

Toepassing in garages

Een gemetselde fundering is ook geschikt voor het bouwen van een garage. Het is een betrouwbare keuze die goedkoop is en snel uit te voeren. De fundering kan worden uitgevoerd in kalkzandsteen of grindbeton, afhankelijk van de belasting.

Toepassing in tuinmuren

Voor het bouwen van een tuinmuur is een gemetselde fundering vaak de beste keuze. Het is goedkoop, sterk en duurzaam. De fundering kan worden uitgevoerd in bakstenen, kalkzandsteen of grindbeton, afhankelijk van de omstandigheden.

Veelvoorkomende problemen en oplossingen

Tijdens het metselen van een fundering kunnen er diverse problemen ontstaan. Het is belangrijk om deze vooraf te herkennen en oplossingen te kennen.

Probleem 1: Fundering uit het lood

Een veelvoorkomend probleem is dat de fundering uit het lood staat. Dit kan leiden tot onstabiele muren en vochtproblemen.

Oplossing: Zorg voor exacte maatvoering en gebruik metselprofielen. Controleer het werk regelmatig met een waterpas en niveau.

Probleem 2: Onvoldoende sterkte van mortel

De mortel is verantwoordelijk voor het verbinden van de stenen en het verdragen van de belasting.

Oplossing: Gebruik een sterke mortel (verhouding 1:0,5:4,5) en zorg dat deze goed is uitgehard.

Probleem 3: Fout in de stootvoegen

De stootvoegen moeten per laag verspringen om stabiliteit te garanderen.

Oplossing: Plan het metselverband vooraf en zorg dat de stoten correct verspringen.

Probleem 4: Vochtproblemen

Vocht kan leiden tot slijtage en instabiliteit van de fundering.

Oplossing: Bescherm de fundering met injectie of cementgebonden mortel.

Conclusie

Het kiezen van de juiste baksteen of metselsteen is essentieel voor de duurzaamheid en stabiliteit van een gemetselde fundering. Kalkzandsteen en grindbeton zijn geschikt voor zowel nieuwbouw als renovatieprojecten. Ze zijn vuurvast, bestand tegen de elementen en hebben voldoende druksterkte om de belasting van het bouwwerk te dragen.

Het metselen van een fundering vereist zorgvuldige voorbereiding, exacte maatvoering en kwalitatief hoogwaardige uitvoering. Het is belangrijk om het metselverband vooraf te plannen, de juiste mortel te gebruiken en eventuele wapening aan te brengen. Ook is het essentieel om de fundering te beschermen tegen vochtproblemen door injectie of cementgebonden mortel aan te brengen.

Een gemetselde fundering biedt een betrouwbare en duurzame basis voor bouwwerken. Het is een populaire keuze in de bouwsector en kan worden toegepast bij het bouwen van huizen, garages en tuinmuren. Door het kiezen van de juiste stenen en het uitvoeren van een goed metselwerk, is het mogelijk om een stabiele en duurzame fundering te realiseren.