Waterdoorlatende bestrating: het belang van een goed aangelegde fundering

Published by Redactie on augustus 2, 2025 | Category fundering

Waterdoorlatende bestrating is tegenwoordig een steeds populairdere keuze bij de aanleg van wegen, parkeerplaatsen, terrassen en tuinpaden. Dit type bestrating helpt bij het beheersen van regenwater, vermindert de belasting op het rioleringssysteem, draagt bij aan het voorkomen van wateroverlast en versterkt de duurzaamheid van het gebouw of perceel. Maar voor dat deze voordelen volledig worden benut, is het essentieel om aandacht te besteden aan de fundering van de bestrating. In dit artikel bespreken we de functie van de fundering bij waterdoorlatende bestrating, de mogelijke materialen en constructies, en de aandachtspunten bij de uitvoering. Het doel is om een overzicht te geven van wat nodig is voor een betrouwbare en duurzame oplossing.

De functie van de fundering bij waterdoorlatende bestrating

Een goed aangelegde fundering is van essentieel belang bij waterdoorlatende bestrating. Het systeem bestaat namelijk niet alleen uit de bovenliggende stenen of tegels, maar ook uit de onderliggende lagen die ervoor zorgen dat het regenwater correct kan infiltreren en niet terechtkomt in het rioleringssysteem. Deze lagen vormen samen een coherent systeem dat zorgt voor stabiliteit, waterdoorlatendheid en een lange levensduur.

De fundering heeft een aantal functies:

Stabiliteit: De fundering zorgt ervoor dat de bestrating stevig in de grond zit en niet zakt of vervormt door belastingen.
Waterinfiltratie: Door het gebruik van doorlatende materialen in de fundering, zoals gebroken steenslag of drainagezand, kan het regenwater door de lagen naar beneden stromen.
Buffering: Bij correcte aanleg kan het water tijdelijk worden opgeslagen in de fundering voordat het verder naar de bodem of het ondergrondse water stroomt. Dit vermindert de piekafvoer en helpt bij het beheersen van regenwater.
Bescherming van ondergrond: De fundering zorgt ervoor dat de bodem niet direct in aanraking komt met de stenen of tegels, wat voorkomt dat het water de bodem te snel zakt of dat de bodem verstoord wordt.

Constructie en opbouw van de fundering

De opbouw van de fundering hangt af van de specifieke toepassing en de lokale omstandigheden, zoals de bodemtype, de belasting die op de bestrating rust en de gewenste waterdoorlatendheid. Echter, er zijn een aantal standaardlagen die vaak voorkomen in de constructie van een waterdoorlatende bestrating.

De volgende lagen vormen typisch de opbouw:

Bodem of natuurlijke ondergrond: Dit is de grond die direct onder de bestrating ligt. Het is belangrijk dat deze grond voldoende waterdoorlatend is. In geval van een niet-gepaste bodemtype, zoals klei, kan een extra drainagelaag nodig zijn.
Onderfundering (indien nodig): Deze laag bestaat vaak uit drainagezand en heeft als functie om water snel door te laten. De dikte varieert meestal tussen 5 en 25 cm.
Fundering: Deze laag is de stabiliteitslaag en bestaat meestal uit gebroken steenslag of andere doorlatende materialen. De dikte van deze laag varieert tussen 20 en 30 cm, afhankelijk van de belasting.
Straatlaag (vlijlaag): Deze laag ligt tussen de fundering en de bestrating. Ze bestaat vaak uit split of breekzand en heeft een dikte van 5 tot 10 cm. Deze laag helpt bij het verdelen van belastingen en draagt bij aan de waterdoorlatendheid.
Bestrating: De bovenste laag bestaat uit de eigenlijke stenen of tegels, zoals waterdoorlatende of waterpasserende klinkers, grasbetontegels of andere materialen die regenwater kunnen infiltreren.
Voegmateriaal: Voegen worden vaak gevuld met voegzand, split of grind. De keuze van het materiaal hangt af van de soort bestrating en de gewenste doorlatendheid. Voegen zijn essentieel voor het waterdoorlatend karakter van de bestrating.

Tabel: Overzicht van de opbouw van de fundering

Laag	Dikte	Materiaalkeuze	Functie
Bodem / natuurlijke ondergrond	N.v.t.	N.v.t.	Basis voor infiltratie
Onderfundering (optioneel)	5–25 cm	Drainagezand	Extra drainage
Fundering	20–30 cm	Gebroken steenslag 0/40 of 0/32	Stabiliteit en waterdoorlatendheid
Straatlaag	5–10 cm	Split of breekzand	Distributie van belasting
Bestrating	≥7 cm	Waterdoorlatende of waterpasserende stenen	Visuele en functionele laag
Voegen	Vol en zat	Voegzand, split of grind	Waterdoorlatendheid en stabiliteit

De keuze van de materialen en dikte moet afgestemd zijn op de functie van de bestrating, de belasting die erop rust en de gewenste waterdoorlatendheid. Bijvoorbeeld, bij een parkeerplaats die vaak door vrachtwagens wordt gebruikt, is een sterkere fundering met een grotere dikte nodig dan bij een gewoon tuinpad.

Soorten waterdoorlatende bestrating en invloed op fundering

Er zijn twee hoofdsoorten waterdoorlatende bestrating:

Waterdoorlatende stenen: Deze stenen zijn gemaakt van poreus beton of andere materialen die water doorlaten. Het water dringt hierdoor door de stenen heen naar beneden.
Waterpasserende stenen: Deze stenen zijn ontworpen om het water via de voegen af te voeren. De voegen zijn breder dan bij traditionele bestrating, waardoor het water langs de stenen naar beneden kan stromen.

De keuze van de stenen heeft een directe invloed op de aanleg van de fundering. Voor waterdoorlatende stenen is het belangrijk dat de voegen voldoende zand of split bevatten om de doorlatendheid te waarborgen. Bij waterpasserende stenen is het juiste voegmateriaal eveneens essentieel, omdat de voegen het water moeten transporteren.

Een voorbeeld hiervan is het O2D KLINKERS-systeem, dat een K-waarde van 3,28.10^-2 m/s heeft. Dit betekent dat het systeem zeer waterdoorlatend is. Het systeem maakt gebruik van een rooster (TTE® Multidrain Plus-rooster) en klinkers met holtes die het water infiltreren.

Aandachtspunten bij aanleg van de fundering

Bij het aanleggen van een waterdoorlatende bestrating zijn er een aantal aandachtspunten die niet mogen worden vergeten:

1. Waterdoorlatendheid van de ondergrond

Het is van groot belang dat de bodem of natuurlijke ondergrond voldoende waterdoorlatend is. In geval van een niet-gepaste bodemtype, zoals klei, kan een extra drainagelaag nodig zijn. Informatie over de waterdoorlatendheid van de ondergrond kan worden verkregen door een proeven test uit te voeren, zoals een infiltratiemeting.

2. Correcte afwatering

De bestrating moet licht aflopend zijn, zodat het regenwater kan afstromen richting een groenstrook, een grindkoffer of een andere afvoeropening. Dit voorkomt dat het water blijft stilstaan op het oppervlak of in de voegen.

3. Juiste funderingsmaterialen

De keuze van de materialen voor de fundering moet afgestemd zijn op de functie van de bestrating. Voor de fundering wordt meestal gebroken steenslag gebruikt. Voor de straatlaag wordt vaak split of breekzand gebruikt. Het voegmateriaal kan voegzand, split of grind zijn, afhankelijk van de soort bestrating.

4. Aanlegtechniek

De fundering moet zorgvuldig worden aangelegd. De ondergrond moet worden voorbereid en eventueel worden verhard. De funderingsmaterialen moeten worden gecompacteerd om ervoor te zorgen dat de bestrating stevig in de grond zit.

5. Aanleg van voegen

De voegen moeten volledig worden gevuld met het juiste materiaal. Het is belangrijk dat de voegen niet te fijn zijn, omdat fijne materialen de doorlatendheid kunnen belemmeren. Bij waterpasserende stenen kan groter granulaat worden gebruikt in de voegen.

6. Regelmatig onderhoud

Waterdoorlatende bestrating is niet onderhoudsvrij. Bladeren, stof en vuil kunnen de open structuur blokkeren, waardoor de doorlatendheid afneemt. Regelmatig vegen met een bezem, reinigen met een onkruidborstel of het bijvullen van voegen met voegzand of split is aan te raden. Het gebruik van hogedrukreinigers moet worden vermeden, omdat deze het voegmateriaal kunnen wegspoelen.

Voordelen van een correct aangelegde fundering

Een goed aangelegde fundering zorgt niet alleen voor een betrouwbaar en duurzaam systeem, maar ook voor een aantal voordelen:

Verlengde levensduur: Een stevige fundering voorkomt dat de bestrating zakt of vervormt, wat de levensduur verlengt.
Betere waterbeheersing: Door een correct aangelegde fundering kan het regenwater goed infiltreren en tijdelijk worden opgeslagen, wat helpt bij het beheersen van regenwater en het voorkomen van wateroverlast.
Minder onderhoud: Een goed aangelegde fundering zorgt ervoor dat de bestrating minder snel verstoord raakt, wat het onderhoud beperkt.
Duurzaamheid: Door het regenwater op eigen grond te infiltreren, wordt de belasting op het rioleringssysteem verlaagd. Dit draagt bij aan een duurzamere waterbeheersing en kan in sommige gemeenten zelfs subsidies opleveren.
Aanpassingsvermogen aan klimaatverandering: Met name in gebieden die gevoelig zijn voor klimaatverandering, zoals droogtes en heftige regenbuien, is een waterdoorlatende bestrating een waardevolle aanpassing.

Subsidies en financiële voordelen

In sommige gemeenten zijn subsidies beschikbaar voor de aanleg van waterdoorlatende bestrating. Deze subsidies kunnen grotendeels de extra kosten van een duurzame oplossing compenseren. Daarnaast tonen verschillende studies aan dat een duurzaam regenwaterbeheer potentiële kostenbesparingen oplevert ten opzichte van klassieke systemen. Dit komt doordat er minder investeringen nodig zijn in riolering, waterpompen en evacuatieleidingen.

Samenvatting

Waterdoorlatende bestrating is een duurzame oplossing die bijdraagt aan het beheersen van regenwater, het verlagen van de belasting op het rioleringssysteem en het voorkomen van wateroverlast. Een essentieel onderdeel van deze oplossing is de fundering, die ervoor zorgt dat het regenwater correct kan infiltreren en dat de bestrating stabiel en duurzaam blijft. De fundering bestaat meestal uit meerdere lagen, zoals de onderfundering, fundering, straatlaag, bestrating en voegen, die allemaal een specifieke functie vervullen.

Bij de aanleg van de fundering zijn er een aantal aandachtspunten, zoals de waterdoorlatendheid van de ondergrond, de correcte afwatering, de keuze van materialen en de aanlegtechniek. Een goed aangelegde fundering zorgt voor een betrouwbaar en duurzaam systeem dat minder onderhoud vergt en die invloed heeft op het klimaatbeheer en de duurzaamheid van het gebouw of perceel.

Bij de keuze van waterdoorlatende bestrating is het verstandig om rekening te houden met de locatie, de toepassing en de wensen van de gebruiker. In sommige gevallen kan een vakman worden ingeschakeld om ervoor te zorgen dat het systeem correct wordt aangelegd en dat de voordelen volledig worden benut.