De wegvaarbaarheid en fundering bij brugverwijdering en renovatie

Published by Redactie on augustus 2, 2025 | Category fundering

Inleiding

De verwijdering en renovatie van bruggen zijn essentiële onderdelen van infrastructurele voorzieningen en het bewaren van het landschap. Bij dergelijke werkzaamheden is het van groot belang om aandacht te besteden aan zowel de fundering als de gevolgen voor de omgeving. In dit artikel bespreken we de relevante aspecten van brugverwijdering, de rol van funderingen bij renovatieprojecten en de praktische stappen die nodig zijn bij zowel verwijdering als renovatie. De informatie is gebaseerd op praktijkvoorbeelden, technische uitdagingen en regelgeving, zoals deze in de gegeven bronnen worden gepresenteerd.

De rol van de fundering bij brugverwijdering en renovatie

Samenwerking oude en nieuwe fundering

Bij renovatieprojecten kan de bestaande fundering vaak worden hergebruikt of uitgebreid met nieuwe palen. Dit is bijvoorbeeld beschreven in het casusproject rondom viaducten, waarbij oude palen worden gecombineerd met nieuwe om een stabiele onderbouw te creëren voor een verbreed of verlengd constructieobject. Echter, oude palen zijn vaak minder stijf dan nieuwe palen vanwege hun constructiegeschiedenis. Hierdoor ontstaan stijfheidsverschillen in de fundering, wat invloed kan hebben op de krachtenafdracht en de stabiliteit van het geheel. Bij dergelijke situaties is het belangrijk om deze verschillen te berekenen en te compenseren om schade aan installaties of de fundering te voorkomen.

Invloed van funderingsverbetering

Een correcte fundering is essentieel bij zowel het verwijderen als het renoveren van bruggen. Wanneer bruggen worden verwijderd, moet er zorg voor worden genomen dat er geen resten achterblijven die de waterdiepte of de doorstroming in het oppervlaktewater negatief beïnvloeden. Ook bij de renovatie van bruggen, zoals bij de renovatieprojecten van Jaap de Vries Produkties in Nunspeet of Dordrecht, is het vaak noodzakelijk om de fundering volledig te vervangen of aan te passen. Dit omvat het verwijderen van de oude brug en het zorgen voor een stabiele basis voor de nieuwe constructie.

Verwijderen van oude bruggen: aandachtspunten en regelgeving

Voorbereiding en melding

Voordat een brug kan worden verwijderd, moet er een duidelijke voorbereiding plaatsvinden. Volgens de richtlijnen die worden genoemd in de HHNK-bron, moet de hoogheemraadschap vijftien dagen van tevoren worden ingelicht over de geplande werkzaamheden. Dit betreft ook het verstrekken van relevante informatie en documentatie die nodig zijn om te beoordelen of de werkzaamheden voldoen aan de algemene regels en voorschriften.

Bij de verwijdering van de brug is het van belang om de oever te beschermen en te voorzien van stabiele maatregelen. Oude beschoeiing of andere oeververdedigingen moeten volledig worden verwijderd, zodat de stabiliteit van de oever en de bescherming tegen uitzakken of uitspoeling blijven waarborgen. Ook moet de brug zo worden verwijderd dat de afmetingen van het oppervlaktewater overeenkomen met het aangrenzende deel, zodat het onderhoud van het waterlichaam mogelijk blijft.

Zorgplicht en milieuaanpassing

Bij alle werkzaamheden geldt de zorgplicht, wat inhoudt dat schade aan waterveiligheid, waterkwaliteit en waterkwantiteit moet worden voorkomen. Als de algemene regels niet van toepassing zijn, moet het project zelf worden beoordeeld op conformiteit met de zorgplicht. In twijfelgevallen kan een maatwerkvoorschrift worden aangevraagd bij de betrokken instanties.

Praktijkvoorbeelden

In diverse projecten, zoals de brugrenovatie in Nunspeet, is het gehele object in de werkplaats geconstrueerd en vervolgens op locatie geplaatst. Dit verminderde de werkzaamheden op locatie en maakte het mogelijk om de oude brug volledig te verwijderen zonder de omgeving te veel te belasten. In Amsterdam-Zuidoost is een ander benaderingsmodel gevolgd, waarbij de liggers van de brug werden gerenoveerd en opnieuw geplaatst met behulp van een hijskraan.

Renovatieprojecten: aanpassen, herstellen of volledig vervangen

Aanpassing van oude constructies

Wanneer een brug wordt gerenoveerd, kan dit variëren van een kleine aanpassing tot een volledige vervanging. De keuze hangt af van de staat van het object, de doeleinden en de toegestane maatregelen. Bijvoorbeeld in het project in Roompot is de oude brug volledig verwijderd, terwijl enkel de vier meerpalen in het water zijn overgebleven. In Dordrecht is een brug die dienst deed als dubbele oprit volledig gerenoveerd, omdat de oude houten constructie te onveilig was geworden.

Technische uitdagingen

Renovatieprojecten vereisen niet alleen technische kennis, maar ook een duidelijke planning en coördinatie. Wanneer oude palen worden aangevuld met nieuwe, zoals in het viaductproject, is het essentieel om rekening te houden met de verschillen in stijfheid en draagvermogen. Deze verschillen kunnen leiden tot onverwachte krachten op de constructie, wat kan resulteren in schade of installatieschade. Daarom is een grondige berekening en uitvoering van het project onmisbaar.

De rol van bruggen in historisch en cultureel kader

Historische bruggen en hun betekenis

Oudere bruggen zijn vaak niet alleen functioneel, maar ook van historisch en cultureel belang. Zo is er bijvoorbeeld sprake van de Mauritsbrug in Franeker, die in het verleden hersteld is en vandaag de dag nog steeds een naam draagt die verwijst naar een historisch gebeurtenis. In sommige gevallen zijn ook gedenkstenen of historische teksten aanwezig die het verleden van de brug vastleggen, zoals het gedenksteen bij een oude brug bij Vallaat.

Verhalen en beelden in het landschap

Bruggen zijn ook vaak een onderdeel van het lokale verhaal en het landschap. In sommige gevallen zijn ze gecombineerd met kunstwerken of teksten, zoals de luiken van een hoekpand in een straat in Hindeloopen die de deugden van de stad beschilderen. Ook is er sprake van een gedenksteen bij een kanon dat in het verleden op Texel gebruikt werd. Deze voorbeelden tonen aan dat bruggen niet alleen een technische functie vervullen, maar ook een culturele en historische waarde hebben.

Conclusie

Brugverwijdering en renovatie vormen essentiële onderdelen van infrastructuurbeheer en landschapsvernieuwing. Tijdens dergelijke projecten moeten zowel de fundering als de omgeving worden betrokken in de planning en uitvoering. De fundering speelt een cruciale rol in de stabiliteit en het functioneren van de brug, en bij renovaties moet rekening worden gehouden met technische uitdagingen en historische aspecten. Bovendien zijn bruggen vaak meer dan alleen functionele objecten; ze dragen ook historische en culturele waarde die behouden moet worden. Door aandacht te besteden aan zowel de technische als de culturele aspecten van bruggen, kunnen dergelijke projecten worden uitgevoerd met succes en duurzaamheid.