Bekende funderingsrisicogebieden in Nederland: Oorzaken, locaties en herkenning van funderingsproblemen

Published by Redactie on augustus 2, 2025 | Category fundering

In Nederland zijn bepaalde regio’s bekend om hun verhoogd risico op funderingsproblemen. Deze risicogebieden zijn vaak historische stadsdelen of gebieden met een specifieke bodemstructuur die kwetsbaar is voor zettingsproblemen. Door klimaatverandering, droogte en dalende grondwaterstanden wordt het risico op funderingsverzakking groter. In dit artikel worden de bekende risicogebieden in kaart gebracht, de onderliggende oorzaken van funderingsproblemen besproken, en hoe je deze problemen kunt herkennen. Bovendien wordt ingegaan op de technische aspecten van funderingssystemen en hoe huizen in deze gebieden kunnen worden beoordeeld of verbeterd.

Bekende funderingsrisicogebieden in Nederland

Er zijn verschillende regio’s in Nederland waar funderingsproblemen regelmatig voorkomen. Deze gebieden zijn vaak aangeduid als aandachts- of risicogebieden. De meest bekende zijn:

1. Zaanstreek en Waterland (Noord-Holland)

In deze regio zijn typische funderingstechnieken gebaseerd op veen- en houtpalefunderingen. De droge jaren hebben het risico op funderingsproblemen verder versterkt, vooral in de historische stadsdelen. De bodems zijn zettingsgevoelig, en de funderingen zijn vaak ouder, wat het risico op schade verder vergroot.

2. Gouda, Alphen aan den Rijn en Krimpenerwaard (Zuid-Holland)

In deze gebieden zijn veen- en kleigronden vaak de oorzaak van funderingsschade. De combinatie van zettingsgevoelige bodems en oude funderingstechnieken zorgt voor een verhoogd risico op schade. Deze regio’s zijn historisch bekend om hun kwetsbare bodems en vroege bouwperiodes.

3. Delft, Rotterdam en Schiedam

Deze steden zijn gekenmerkt door oude woningen met houten paalfunderingen. De bodems zijn zettingsgevoelig, wat het risico op funderingsproblemen verder verhoogt. Daarnaast zijn de droge jaren een aanvullende factor in het ontstaan van schade. In deze steden zijn vooral de oude stadsdelen gevoelig.

4. Laaggelegen delen van Friesland en Groningen

In deze regio’s lopen woningen verhoogd risico op verzakking door droogte en dalende grondwaterstanden. De bodems zijn zettingsgevoelig en de funderingen zijn vaak ouder, wat het risico op schade verder vergroot. Het is een bekend probleem dat de grondwaterstanden in deze gebieden snel dalen, vooral tijdens droge perioden.

5. Amsterdam (oude stadsdelen)

De historische stadsdelen van Amsterdam zijn gebouwd op houten paalfunderingen. De droogte en klimaatverandering versterken het risico op funderingsproblemen. Deze stadsdelen zijn daarom vaak getroffen door funderingsschade. Door het dalende grondwaterpeil kan het fundament van de huizen worden aangetast, wat leidt tot scheuren en beweging in de constructie.

6. Utrecht en Oudewater

In deze steden is sprake van oude funderingstechnieken en kwetsbare bodems. De combinatie van oude funderingen en veranderende klimaatomstandigheden leidt tot verhoogd risico op schade. Deze regio’s zijn historisch georiënteerd en het gebruik van houten palen is hier veruit het meest voorkomende type fundering.

Oorzaken van funderingsproblemen

Funderingsproblemen kunnen ontstaan door verschillende oorzaken, waarvan de meest voorkomende zijn:

1. Zettingsgevoelige bodems

Bodems die gevoelig zijn voor zetting, zoals veen- en kleigronden, zijn kwetsbaar voor verzakking. Deze bodems kunnen bewegen als gevolg van veranderingen in de grondwaterstand. Wanneer het grondwaterpeil daalt, kan de bodem krimpen of verdragen, wat leidt tot beweging in de fundering en schade aan het gebouw.

2. Houten paalfunderingen

Houten paalfunderingen zijn een typische bouwtechniek uit de vroege bouwperiodes, vooral voor woningen gebouwd vóór 1970. Deze palen moeten onder water staan om te voorkomen dat ze gaan rotten. Wanneer het grondwaterpeil daalt, kunnen de palen boven water komen te staan, wat leidt tot rotting en verzwakking van de fundering.

3. Droogte en klimaatverandering

Door de droge jaren en klimaatverandering is het grondwaterpeil in veel regio’s gestegen. Dit leidt tot verder versterkte funderingsproblemen in zettingsgevoelige gebieden. Droogte zorgt voor verder afnemende grondwaterstanden, wat het risico op zettingsproblemen verder verhoogt.

4. Onjuiste funderingstechnieken

Oude funderingstechnieken, zoals houten paalfunderingen, zijn minder geschikt voor moderne bouwbelastingen en klimaatomstandigheden. In combinatie met zettingsgevoelige bodems leidt dit tot een verhoogd risico op schade.

Hoe herken je funderingsproblemen?

Funderingsproblemen ontstaan vaak langzaam en zijn daarom niet altijd direct zichtbaar. Toch zijn er een aantal signalen die wijzen op mogelijke funderingsproblemen. Deze signalen zijn zowel visueel als functioneel zichtbaar:

1. Visuele signalen

Scheuren in muren of plafonds: Brede of verticale scheuren in muren of plafonds zijn een duidelijk teken van funderingsproblemen.
Scheefstaande deuren en ramen: Als deuren en ramen scheef of moeilijk open- of dichtgaan, kan dit wijzen op instorting van de fundering.
Scheuren in voegen tussen muren en vloeren: Deze scheuren kunnen wijzen op beweging in de fundering.

2. Functionele signalen

Scheefstaande vloeren: Als vloeren scheef of ongelijk zijn, kan dit wijzen op beweging in de fundering.
Moeilijk sluitende deuren en ramen: Dit kan wijzen op verandering in de structuur van het gebouw als gevolg van funderingsproblemen.
Geluiden in de vloer of muren: Klikkende of krakende geluiden tijdens koude of warme periodes kunnen wijzen op beweging in de structuur.

De rol van grondwaterstand

De grondwaterstand speelt een cruciale rol in het ontstaan van funderingsproblemen. In zettingsgevoelige gebieden kan een dalend grondwaterpeil leiden tot bodeminklinking en zetting. Dit heeft directe gevolgen voor de fundering van huizen, vooral voor die met houten paalfunderingen. Wanneer het grondwaterpeil daalt, kunnen houten palen boven water komen te staan, wat leidt tot rotting en verzwakking van de fundering. In combinatie met zettingsgevoelige bodems leidt dit tot schade aan het gebouw.

Extreem lage grondwaterstanden

Extreem lage grondwaterstanden treden vaak op tijdens droge perioden. In dit geval krijgen we te maken met zettingsproblemen in gebieden met klei- en veengronden. Het aantal woningen in dit gebied dat risico loopt op funderingsschade is groter dan in de meest zettingsgevoelige gebieden, vooral omdat het aantal woningen in deze gebieden aanzienlijk groter is.

Typen funderingen en hun risico’s

1. Houten paalfunderingen

Houten paalfunderingen zijn typisch voor woningen gebouwd vóór 1970. Deze funderingen zijn kwetsbaar, omdat de palen onder water moeten staan om te voorkomen dat ze gaan rotten. Klimaatverandering is een oorzaak van paalrot in veen- en kleigebieden. Het grondwaterpeil zakt door droogte, waardoor palen boven water komen te staan en vervolgens gaan rotten.

2. Betonnen paalfunderingen

Betonnen paalfunderingen zijn sterker en minder kwetsbaar dan houten paalfunderingen. Deze funderingen zijn geschikt voor zettingsgevoelige bodems en kunnen langdurig dienen. Ze zijn echter duurder en vereisen meer technische expertise bij de constructie.

3. Diepe funderingen

Diepe funderingen zijn gemaakt met houten of betonnen palen en worden gebruikt in gebieden met zettingsgevoelige bodems. Deze funderingen zijn geschikt voor zware bouwbelastingen en kunnen langdurig dienen. Ze zijn echter duurder en vereisen meer technische expertise bij de constructie.

De rol van klimaatverandering

Klimaatverandering speelt een belangrijke rol in het ontstaan van funderingsproblemen. Door veranderende klimaatomstandigheden verandert de grondwaterstand, wat leidt tot verhoogde zettingsproblemen in zettingsgevoelige gebieden. In combinatie met oude funderingstechnieken leidt dit tot verhoogd risico op schade.

Toekomstige risico’s

Volgens het Kennis Centrum Aanpak Funderingsproblematiek (KCAF) lopen tussen de 487 duizend en 537 duizend panden momenteel verhoogd risico op verzakking door droogte. Door klimaatverandering kan dit aantal zelfs oplopen tot 687 duizend. Of je te maken krijgt met funderingsproblemen is afhankelijk van de bodem waarop je huis staat en welk type fundering je huis heeft.

Meldingen en kaarten

Het landelijk loket funderingsproblematiek van het KCAF maakt inzichtelijk waar in Nederland funderingsproblemen voorkomen. Als je schade hebt, kun je dit bij hen melden. Met die meldingen maakt het kenniscentrum een kaart. Hoe donkerder de kleur van de gemeente, hoe meer woningeigenaren de afgelopen vijf jaar een melding deden over funderingsschade. Op de website van KCAF kun je ook inzoomen op de kaart.

Funderingsrisicogebieden in praktijk

In veel van deze gebieden is sprake van houten paalfunderingen, in combinatie met dalende grondwaterstanden of veengrond. Vooral woningen gebouwd vóór 1970 lopen verhoogd risico. In combinatie met de droge jaren en klimaatverandering leidt dit tot verhoogde schade.

Conclusie

Bekende funderingsrisicogebieden in Nederland zijn vaak historische stadsdelen of gebieden met een specifieke bodemstructuur die kwetsbaar is voor zettingsproblemen. Door klimaatverandering, droogte en dalende grondwaterstanden wordt het risico op funderingsverzakking groter. In dit artikel zijn de bekende risicogebieden in kaart gebracht, de onderliggende oorzaken van funderingsproblemen besproken, en hoe je deze problemen kunt herkennen. Bovendien is ingegaan op de technische aspecten van funderingssystemen en hoe huizen in deze gebieden kunnen worden beoordeeld of verbeterd. Het is belangrijk om vroeg signalen van funderingsproblemen te herkennen en de juiste maatregelen te nemen om schade te voorkomen.

Bekende funderingsrisicogebieden in Nederland: Oorzaken, locaties en herkenning van funderingsproblemen