Zelf een fundering maken: stappenplan, tips en aandachtspunten voor een solide basis

Published by Redactie on augustus 2, 2025 | Category fundering

Een stevige fundering is de onmisbare basis van elk bouwproject, of het nu gaat om het bouwen van een huis, het realiseren van een aanbouw of het construeren van een garage. Het zelf maken van een fundering kan kosteneffectief zijn en biedt meer controle over de kwaliteit van de uitvoering. Echter, het vereist zorgvuldige voorbereiding, kennis van de bouwtechniek en aandacht voor technische en bouwvoorschriftelijke eisen. In dit artikel wordt een gedetailleerd overzicht gegeven van de stappen, benodigdheden en belangrijke aandachtspunten bij het zelf leggen van een fundering.

Inleiding: Waarom een fundering belangrijk is

Een fundering vormt de basis van elk bouwwerk. Het zorgt voor stabiliteit, duurzaamheid en veiligheid van het project. Een goed uitgevoerde fundering voorkomt problemen als neerslag, scheurtjes in muren en instabiliteit van de constructie. Bij aanbouwen is het ook essentieel dat de nieuwe fundering goed aansluit op de bestaande, zowel qua diepte als qua belastingcapaciteit.

Het zelf maken van een fundering biedt enkele voordelen. Eén van de belangrijkste is kostenbesparing door het niet in te huren van een professionele aannemer. Daarnaast biedt het DIY-optie meer flexibiliteit in het ontwerp, zoals het aanpassen van afmetingen en vorm aan de eigen wensen. Toch is het belangrijk om te beseffen dat het maken van een fundering technisch complex kan zijn en dat er bouwvoorschriften zijn die dient te worden nageleefd.

Voorbereiding: Bouwtekening en grondonderzoek

Voor het beginnen met de fundering is het essentieel om een gedetailleerde bouwtekening te hebben. Deze dient als leidraad voor de afmetingen, vorm en diepte van de fundering. Buiten het bepalen van de funderingsafmetingen, moet rekening worden gehouden met eventuele bouwvoorschriften in de regio. Deze kunnen variëren afhankelijk van de grondsoort, de lading die de fundering moet dragen en de toegestane hoogte van de aanbouw.

Het is eveneens belangrijk om de grondsoort goed in kaart te brengen. In sommige regio's, zoals het Westen en Noorden van Nederland, zit de zandlaag dieper in de grond, waardoor een fundering op palen vaak de beste keuze is. In het Oosten daarentegen wordt er vaak gefundeerd op staal. Deze keuze heeft directe invloed op de constructie en uitvoering van de fundering.

Daarnaast is het verstandig om eventueel een constructieberekening aan te vragen bij een constructeur, vooral bij complexere projecten. Dit zorgt voor een duidelijke bouwhandleiding voor de aannemer of voor jezelf bij DIY-opties.

Benodigdheden en gereedschap

Voordat je begint met het maken van een fundering, is het belangrijk om een checklist te maken met alle benodigdheden en gereedschappen. Dit voorkomt dat je onderweg ontdekt dat je iets vergeten hebt. De benodigdheden kunnen variëren, afhankelijk van het type fundering dat je wilt maken, maar de basiskennis en materialen zijn voor de meeste projecten vergelijkbaar.

Gereedschap

Graverende apparatuur (handgereedschap of machines, afhankelijk van de omvang)
Noodzakelijke meetinstrumenten (waterpas, theodoliet, meetlint)
Bekistingmateriaal (houten of plastic bekisting)
Betonmixmachine (optioneel, afhankelijk van de hoeveelheid)
Handgereedschap (sleutels, schroevendraaiers, zaag)

Materialen

Betonmengsel (de verhouding kan variëren, maar een standaardverhouding is 1 cement : 2 zand : 3 kruim)
Armatuur (staalwol of staven, afhankelijk van de belasting)
Vulling (droog zand of kruim)
Bouwplaat of vloerplaten (voor eventuele verder bouwen op de fundering)

Tips voor het kiezen van materialen

Zorg dat het betonmengsel voldoet aan de bouwvoorschriften. In sommige gevallen is het verplicht om een bepaalde sterkteklasse beton te gebruiken, zoals B25 of B30. Dit hangt af van de lading die de fundering moet dragen en de omstandigheden op de bouwlocatie.

Soorten funderingen en wanneer je ze gebruikt

Er zijn verschillende soorten funderingen beschikbaar, en de keuze hangt af van factoren zoals de grondsoort, het gewicht van de aanbouw en de omgevingsomstandigheden. Hieronder volgt een overzicht van de meest voorkomende funderingstypen:

1. Strookfunderingen

Strookfunderingen worden vaak gebruikt bij standaard woningen en verdelen het gewicht over een breed oppervlak. Ze zijn geschikt voor vaste grond en worden meestal gebruikt voor lichte tot middelzware constructies.

2. Betonplaten

Een betonplaat, ook wel een betonvloer genoemd, wordt vooral toegepast in gebieden waar een grote draagkracht van de ondergrond aanwezig is. Deze fundering vormt een volledige plaat onder het gebouw en is geschikt voor zwaardere constructies.

3. Betonnen palen

Betonnen palen zijn geschikt voor zwakke grond, waarbij het gewicht wordt verdeeld op diepe, stevige lagen onder de bouwplaats. Deze fundering wordt vaak gebruikt in regio's met diep liggende zandlagen.

Het kiezen van het juiste type fundering is cruciaal voor de stabiliteit van het bouwwerk. In sommige gevallen is het verstandig om een constructeur of bouwprofessional te raadplegen om de juiste keuze te bepalen.

Stappenplan: Hoe maak je een fundering?

1. Voorbereiding en bouwtekening

Voordat je begint met het graven, maak je een gedetailleerde bouwtekening. Deze dient als leidraad voor de afmetingen, vorm en diepte van de fundering. Buiten het bepalen van de funderingsafmetingen, moet rekening worden gehouden met eventuele bouwvoorschriften in de regio.

2. Grondonderzoek

Het is verstandig om de grondsoort goed in kaart te brengen. In sommige regio's, zoals het Westen en Noorden van Nederland, zit de zandlaag dieper in de grond, waardoor een fundering op palen vaak de beste keuze is. In het Oosten daarentegen wordt er vaak gefundeerd op staal. Deze keuze heeft directe invloed op de constructie en uitvoering van de fundering.

3. Graven van de sleuf

Met behulp van een waterpas en meetlint worden de grenzen van de funderingsplek nauwkeurig gemarkeerd. Vervolgens wordt de sleuf gegraven tot de benodigde diepte. Zorg dat de bodem gelijk is en verwijder eventuele obstakels of wortels.

4. Bekisting opzetten

Bouw een stevige bekisting rondom het gebied waar je de fundering gaat leggen. Zorg ervoor dat de bekisting perfect recht en haaks is. Dit zorgt voor een betere afwerking en voorkomt lekkages in het beton.

5. Armatuur plaatsen

Als de fundering onder zware belasting komt te staan, is het noodzakelijk om armatuur (staalwol of staven) in de bekisting te plaatsen. Dit zorgt voor extra stabiliteit en vermindert de kans op scheurtjes in het beton.

6. Betonmengsel bereiden en gieten

Volg de instructies nauwkeurig op bij het bereiden van de betonmix. Zorg voor de juiste verhoudingen en meng het beton grondig. Giet het beton vervolgens in de bekisting, en gebruik een waterpas om ervoor te zorgen dat het gelijk is.

7. Afwerken en laten uitharden

Na het gieten van het beton moet de fundering een paar dagen laten uitharden. Tijdens deze periode is het belangrijk om de fundering te beschermen tegen natte of extreme weersomstandigheden. Zorg dat het beton niet uitdroogt en geef het eventueel een laagje water om het uitharden te ondersteunen.

Aandachtspunten bij het maken van een fundering

Bij het maken van een fundering zijn er enkele belangrijke aandachtspunten die je moet kennen om de kwaliteit van de uitvoering te garanderen:

1. Nauwkeurig meten

Meten is weten. Zorg dat je de afmetingen van de fundering nauwkeurig meet en markeer de grenzen duidelijk. Dit voorkomt afwijkingen in de constructie.

2. Grondvoorbereiding

Zorg ervoor dat de grond waarop je de fundering gaat leggen goed is voorbereid. Verwijder obstakels en egaliseer de grond. In sommige gevallen is het noodzakelijk om de bodem te versterken of te vullen met droog zand of kruim.

3. Bekisting opzetten

4. Betonmix bereiden

Volg de instructies nauwkeurig op bij het bereiden van de betonmix. Zorg voor de juiste verhoudingen en meng het beton grondig. Een onjuiste verhouding kan leiden tot een minder sterke fundering.

5. Verantwoording en veiligheid

Het maken van een fundering is een zware en fysieke activiteit. Zorg dat je adequaat voorzien bent van veiligheidsgereedschap zoals handschoenen, oogbescherming en een helm. Buiten de persoonlijke veiligheid is het ook belangrijk om rekening te houden met de veiligheid van je omgeving, bijvoorbeeld door het afzetten van de werf met hekken of linten.

Funderingsproblemen en herstel

Een fundering is een langdurige investering, maar problemen kunnen zich voordoen. De meest voorkomende funderingsproblemen zijn neerslag, scheurtjes en instabiliteit. Dit kan ontstaan door verkeerd uitgevoerde fundering, verkeerde keuze van materiaal of problemen met de grondsoort.

Bij funderingsproblemen is het verstandig om een uitgebreider funderingsonderzoek te laten uitvoeren. Dit kan bijvoorbeeld door een constructeur of bouwprofessional. Het onderzoek wordt volgens de laatste F3O-richtlijnen uitgevoerd en biedt inzicht in de oorzaak van het probleem en mogelijke oplossingen.

Tips bij funderingsproblemen:

Doe eerst een quickscan om te bepalen of er sprake is van funderingsproblematiek.
Vraag offertes op bij meerdere bedrijven die funderingsonderzoek doen.
Spreek van tevoren af hoe de kosten van het onderzoek worden verdeeld, bijvoorbeeld op basis van de grootte van de huizen of volgens de regels van de Vereniging van Eigenaren (VvE).
Laat een uitgebreider funderingsonderzoek uitvoeren als de quickscan aangeeft dat er sprake is van funderingsproblematiek.

Financiële planning en verbouwplanning

Een fundering is een aanzienlijke investering, en het is verstandig om hierop voor te bereiden. Een goed uitgewerkte verbouwplanning, verbouwplanning en financieringsplan zijn essentieel om te voorkomen dat je te veel geld uitgeeft of in de problemen komt.

1. Verbouwplanning

Maak een duidelijke verbouwplanning waarin je alle stappen van het project beschrijft. Dit helpt je om de tijd en het budget te bepalen en voorkomt dat je onderweg vastloopt.

2. Financieringsplan

Zorg dat je een duidelijk financieringsplan hebt. Bereken de totale kosten en zorg dat je voldoende financiële buffer hebt voor onverwachte kosten.

3. Verbouwbudget

Maak een verbouwbudget waarin je alle kosten en inkomsten opnemt. Dit helpt je om je uitgaven te beheersen en voorkomt dat je in de schulden raakt.

4. Communicatie met buren

Een laatste tip die vaak wordt vergeten, is om de verbouwplannen te bespreken met je buren. Ze zeggen niet voor niets: "Een goede buur is beter dan een verre vriend." Dit voorkomt eventuele conflicten en zorgt voor een harmonieuze omgeving tijdens de verbouwing.

Conclusie

Het zelf maken van een fundering is een realistische optie voor velen, mits men de juiste kennis, gereedschap en voorbereiding heeft. Het proces vereist zorgvuldige voorbereiding, aandacht voor detail en het gebruik van het juiste materiaal. Door een gedetailleerd stappenplan te volgen, ben je in staat om een stevige en solide fundering te maken die voldoet aan de bouwvoorschriften en je wensen.

Hoewel het maken van een fundering technisch complex kan zijn, is het met de juiste kennis en voorbereiding een haalbare opdracht. Het is echter verstandig om eventueel een constructieberekening aan te vragen bij een constructeur en om bouwvoorschriften en grondonderzoek nauwkeurig te volgen.

Een fundering is een langdurige investering en een essentieel onderdeel van elk bouwproject. Door het zelf te maken, bespaar je op kosten en heb je volledig in beheer over de kwaliteit van de uitvoering. Met een goed stappenplan, benodigdheden en aandachtspunten ben je goed voorbereid om een betrouwbare basis te creëren voor jouw bouwproject.

Bronnen

huis