Zelfdragende funderingen: toepassingen, voordelen en montage in de praktijk

Published by Redactie on augustus 2, 2025 | Category fundering

Een zelfdragende fundering speelt een essentiële rol in diverse bouwprojecten, van het plaatsen van een tuinkas tot het aanleggen van complexe constructies zoals kraanbanen in bedrijfshallen. Het concept van een zelfdragende fundering betekent dat de fundering in staat is om de belasting van de constructie boven op te nemen zonder dat er extra ondersteuning nodig is van het omliggende gebouw of de grond. In dit artikel bekijken we de toepassingen, voordelen en montage-aspecten van zelfdragende funderingen, met aandacht voor praktische voorbeelden uit de bouw- en horticultuursector.

Wat is een zelfdragende fundering?

Een zelfdragende fundering is een fundering die de belasting van de constructie boven op zich kan dragen zonder dat er een directe verbinding of ondersteuning nodig is met het omliggende gebouw of de bodemconstructie. Dit betekent dat de fundering een eigen stabiliteit heeft en geen extra krachten uit de omgeving nodig heeft om te blijven functioneren. In technische termen wordt dit vaak toegepast bij constructies die relatief licht zijn of waarbij het niet nodig of mogelijk is om verbinding te maken met bestaande fundamenten.

In het bouwproces is dit een interessante oplossing bijvoorbeeld voor het plaatsen van externe constructies zoals tuinkassen, muurconstructies of zelfs kraanbanen in bestaande bedrijfshallen. Deze funderingen kunnen worden gemaakt van materialen zoals aluminium, staal of beton, afhankelijk van de belasting die erop komt te staan.

Toepassing in de horticultuursector: tuinkassen

Een van de meest voorkomende toepassingen van zelfdragende funderingen is in de horticultuursector, bijvoorbeeld bij het plaatsen van tuinkassen. Tuinkassen zoals de ACD-kas hebben vaak een ingebouwde zelfdragende fundering die bestaat uit aluminium profielen. Deze fundering is geïntegreerd in het frame van de kas en wordt op meerdere punten verankerd in de grond via aluminium ankers, waarbij ter plekke een betonpoer wordt gestort.

De voordelen van deze aanpak zijn duidelijk:

Snelle montage: Omdat de fundering al bij de kas is opgenomen of als optie beschikbaar is, kan de montage snel worden uitgevoerd.
Stabiliteit: De aluminium ankers en betonpoeren zorgen voor een betrouwbare verbinding met de grond en een sterke basis voor de kas.
Eenvoud: De fundering is eenvoudig te plaatsen en hoeft niet verder verbonden te worden met het bestaande fundament van een woning of bijgebouw.

Hoewel het niet verplicht is om deze fundering te gebruiken, is het wel aan te raden, vooral in regio’s met minder stabiele bodem of waar regelmatig zware belastingen op de kas komen te staan.

Voorbeelden van tuinkassen met zelfdragende fundering

De ACD-kas, zoals beschreven in het materiaal, is voorzien van een zelfdragende fundering die eenvoudig in de grond wordt verankerd. Ook bij andere kasmodellen zoals de ACD Prestige is het standaard om een zelfdragende fundering mee te leveren. Deze fundering zorgt ervoor dat de kas een solide basis heeft, ook bij ongunstige weersomstandigheden of wanneer er zware planten of toestellen in de kas worden geplaatst.

Wanneer men kiest voor een muurkas, zoals de ACD Prestige muurkas, is de fundering nog belangrijker. Omdat deze kas vaak tegen een woning of bijgebouw staat, moet de fundering in staat zijn om de kas te ondersteunen zonder extra verbindingen met het bestaande fundament. Daarnaast zorgt de fundering ervoor dat de kas niet schuift of kantelt, vooral bij zware belasting of in windige omstandigheden.

Toepassing in de bouwsector: kraanbanen in bedrijfshallen

Een andere toepassing van zelfdragende funderingen is in de bouwsector, bijvoorbeeld bij het aanleggen van kraanbanen in bestaande bedrijfshallen. Vaak is de bestaande constructie van een bedrijfshal niet geschikt om een kraanbaan aan te brengen. In dergelijke gevallen kan een zelfdragende constructie worden aangebracht die de belasting van de kraanbaan op zich kan nemen zonder dat er extra ondersteuning nodig is van de bestaande fundering.

Deze oplossing biedt verschillende voordelen:

Flexibiliteit: Er hoeft geen ingreep te worden gedaan in de bestaande fundering van het gebouw.
Efficiëntie: De zelfdragende constructie kan snel worden opgebouwd en is meestal lichter en makkelijker te verplaatsen dan traditionele funderingsoplossingen.
Minimale schade: Bij het aanbrengen van een zelfdragende fundering is er minder risico op schade aan het bestaande gebouw, omdat er geen ingrijpende verbindingen met het fundament nodig zijn.

Een voorbeeld van deze toepassing is te vinden bij Gebr. Middelveld, waar het aanleggen van kraanbanen in bestaande bedrijfshallen regelmatig gebeurt. In sommige gevallen wordt een complete nieuwe zelfdragende staalconstructie aangebracht, die vervolgens met stabiliteitsverbanden wordt uitgerust om de krachten van de kraanbaan op te vangen. In andere gevallen worden er kraanbaan consoles tegen bestaande kolommen geplaatst, waarbij eventueel extra kolommen worden toegevoegd.

Funderingsbekisting: efficiënte constructie van zelfdragende funderingen

Bij het aanleggen van zelfdragende funderingen is het vaak nodig om gebruik te maken van een speciale bekisting. Een bekisting is een tijdelijke ondersteuning die wordt gebruikt tijdens het storten van beton en die de gewenste vorm en stabiliteit van de fundering garandeert. In het geval van zelfdragende funderingen wordt vaak een zogenaamde "verloren bekisting" gebruikt.

Wat is een verloren bekisting?

Een verloren bekisting is een bekisting die niet na het storten van beton hoeft te worden verwijderd. Deze bekisting bestaat meestal uit stalen, geprofileerde elementen die direct deel worden van de fundering. De voordelen van deze methode zijn:

Tijd- en kostenbesparing: Er is geen extra werk nodig om de bekisting te verwijderen.
Minimale afvalproducten: Omdat de bekisting niet wordt verwijderd, ontstaat er minder afval.
Eenvoudige montage: De lichte elementen zijn gemakkelijk te hanteren en kunnen snel worden opgebouwd, meestal zonder kraan.

De Hakron-funderingsbekisting, zoals beschreven in het bronmateriaal, is een voorbeeld van een verloren bekisting die wordt gebruikt voor balken- en poerenfunderingen. Deze bekisting is prefab in losse delen op de bouwplaats geleverd en is eenvoudig te monteren met behulp van gedetailleerde werktekeningen en duidelijke markeringen op elk element.

Toepassing in diverse funderingsvormen

De Hakron-funderingsbekisting komt in drie varianten voor:

FSB: zelfdragende bekisting voor balkenfundering
ESB: zelfdragende bekisting voor poerenfundering
ELB/ET: niet-zelfdragende bekisting voor zowel balken- als poerenfundering

Deze varianten zijn geschikt voor diverse toepassingen, afhankelijk van de vereiste stabiliteit en belastingcapaciteit. Voor zelfdragende funderingen is de FSB of ESB-variant de meest geschikte keuze, omdat deze speciaal zijn ontworpen om de belasting van de constructie boven op te nemen zonder extra ondersteuning.

Montageaspecten van zelfdragende funderingen

De montage van een zelfdragende fundering kan variëren, afhankelijk van de toepassing en het type fundering. In het geval van tuinkassen is de montage doorgaans eenvoudig en snel, terwijl het aanleggen van een zelfdragende fundering voor een kraanbaan in een bedrijfshal complexer is en professionele expertise vereist.

Montage van tuinkassen

Bij het plaatsen van een tuinkas zoals de ACD-kas of ACD Prestige is de montage van de fundering een kritische stap. De fundering kan op twee manieren worden aangebracht:

Gevraagde zelfdragende fundering: Deze fundering is optioneel en wordt meestal op basis van aluminium profielen geleverd. De fundering wordt op meerdere punten verankerd in de grond via aluminium ankers, waarbij ter plekke een betonpoer wordt gestort.
Zelf aangebrachte fundering: Het is ook mogelijk om zelf een fundering aan te brengen, bijvoorbeeld een poerfundering van beton die onder de kas is aangelegd. Dit vereist wel een beetje meer bouwvaardigheden, maar biedt doorgaans meer flexibiliteit.

Montage van funderingen in bouwprojecten

In bouwprojecten zoals het aanleggen van een kraanbaan in een bedrijfshal is de montage van een zelfdragende fundering een complex proces. De fundering moet worden ontworpen en berekend op basis van de statische krachten die op de constructie komen te staan. Daarnaast is het belangrijk om rekening te houden met de stabiliteit van de bestaande constructie en eventuele aanpassingen die nodig kunnen zijn.

In sommige gevallen wordt er gebruik gemaakt van fundatieboorpalen om de hulpconstructie apart te funderen. Dit is een effectieve oplossing als de bestaande fundering niet geschikt is om de extra belasting van de kraanbaan op te nemen.

Scheurvorming en vervormingen in zelfdragende constructies

Een mogelijke nadeel van zelfdragende funderingen is dat deze constructies gevoelig zijn voor vervormingen en scheurvorming. Omdat een zelfdragende fundering niet verbonden is met het omliggende gebouw of de bodem, kan er meer vervorming optreden als gevolg van temperatuurveranderingen, krimp of kruip in het materiaal.

Een voorbeeld hiervan is te vinden in de beschrijving van zelfdragende lateien. Deze lateien worden berekend met een maximale doorbuiging van 2/1000 x de overspanning. Als de latei echter het metselwerk boven op zich gaat dragen, kan dit leiden tot scheurvorming in het metselwerk. Om dit te voorkomen, is het soms noodzakelijk om gewapend metselwerk toe te passen, zoals beschreven in CUR-rapport 98-4.

Daarnaast zijn er ook aanbevelingen voor het aanbrengen van extra dilatatievoegen om vervormingen te beperken. Deze voegen zorgen ervoor dat de constructie kan bewegen zonder dat er spanningen ontstaan die leiden tot scheuren. Het is echter belangrijk om te onthouden dat bij een samenwerkende latei (een latei die verbonden is met het omliggende metselwerk) geen dilatatievoegen nodig zijn.

Samenvatting: voordelen en toepassingen

Zelfdragende funderingen zijn een flexibele en efficiënte oplossing in verschillende bouwtoepassingen. Of het nu gaat om het plaatsen van een tuinkas in de eigen tuin of het aanleggen van een kraanbaan in een bedrijfshal, deze funderingen bieden een aantal duidelijke voordelen:

Snelle montage en eenvoudig gebruik: Zelfdragende funderingen zijn vaak eenvoudig te monteren en vereisen geen ingrijpende werkzaamheden aan het bestaande gebouw of de bodem.
Minimale schade en afval: Door het gebruik van verloren bekistingen of zelfdragende aluminium profielen kan er minder schade ontstaan en is er minder afval.
Flexibiliteit in ontwerp: Zelfdragende funderingen zijn geschikt voor diverse toepassingen en kunnen worden aangepast aan de specifieke vereisten van een project.
Stabiliteit en belastingcapaciteit: Deze funderingen zijn ontworpen om de belasting van de constructie boven op te nemen, waardoor ze een betrouwbare basis bieden.

Conclusie

Zelfdragende funderingen zijn een waardevolle oplossing in de bouw- en horticultuursector. Of het nu gaat om het plaatsen van een tuinkas of het aanleggen van een kraanbaan in een bedrijfshal, deze funderingen bieden een efficiënte, flexibele en betrouwbare basis. Door de juiste keuze van materiaal, montage- en ontwerptechnieken kan men ervoor zorgen dat de fundering niet alleen de belasting aan kan, maar ook dat er minder risico is op scheurvorming of vervorming. Voor projecten waarbij snelheid en eenvoud belangrijk zijn, is een zelfdragende fundering een uitstekende keuze.

Bronnen

zelfdragende