Zetting van funderingen op staal: oorzaken, gevolgen en oplossingen

Published by Redactie on augustus 2, 2025 | Category fundering

Een fundering op staal is een veelgebruikte bouwtechniek, waarbij een gebouw wordt gefundeerd op een directe, draagkrachtige grondlaag, zonder gebruik van diepe palen. In Nederland wordt deze methode vooral toegepast in regio’s met zandige bodem, waarbij de draagkracht van de ondergrond voldoende is om het gewicht van het gebouw te dragen. Echter, zoals uit diverse bronnen blijkt, kan een fundering op staal ook kwetsbaar zijn voor zettingen, wat leidt tot problemen zoals scheuren, neergang van muren of instabiliteit in het bouwwerk.

In dit artikel bespreken we de oorzaken van zetting bij funderingen op staal, de mogelijke gevolgen en de beschikbare oplossingen. We beoordelen de informatie uit betrouwbare bronnen en geven concrete richtlijnen voor het beheren van zettingen in de praktijk.

Wat is zetting bij funderingen op staal?

Zetting is een fenomeen waarbij delen van een fundering of constructie licht zakken ten opzichte van andere delen. Bij funderingen op staal kan dit het geval zijn wanneer de ondergrond niet homogeen genoeg is, of wanneer de grond onder de fundering tijdens het drogen of bevochtigen verandert in volume. Het resultaat is dat de fundering in sommige delen verder zakt dan in andere, wat leidt tot scheefstand, scheuren of instabiliteit in de structuur.

De term “fundering op staal” verwijst niet naar het gebruik van het metaal staal, maar naar de constructie die direct op een stevige grondlaag rust. Deze methode is relatief goedkoop en eenvoudig uit te voeren, maar het is afhankelijk van de kwaliteit van de ondergrond. In zandige gebieden is fundering op staal meestal haalbaar, terwijl het in veenachtige of kleiige gebieden minder geschikt is vanwege de grotere kans op zetting.

Oorzaken van zetting

Zetting kan ontstaan door verschillende factoren. Een overzicht van de belangrijkste oorzaken is te vinden in de beschikbare bronnen.

1. Onstevige of onhomogene ondergrond

Een van de belangrijkste oorzaken van zetting is een ondergrond die niet voldoende draagkracht heeft of die niet homogeen is. Als de ondergrond niet gelijkmatig onder de fundering is, kan het gebeuren dat bepaalde delen van de grond meer zakken onder het gewicht van het gebouw dan andere. Dit leidt tot ongelijke zettingen en uiteindelijk tot scheuren of neergang van muren.

2. Grondbevochtiging of -droging

Wanneer de grond onder de fundering bevochtigd raakt of droogt, kan dit leiden tot volumeveranderingen. Bijvoorbeeld, bij droging kunnen zand- of kleilaag zinken, terwijl bij bevochtiging de grond uitdijt. Deze veranderingen kunnen de fundering ondersteunen of juist de druk op bepaalde punten veranderen, wat opnieuw zetting kan veroorzaken.

3. Foutieve uitvoering van de funderingsconstructie

Een versterkte funderingsconstructie is essentieel bij zandige ondergrond, maar als de constructie niet goed is uitgevoerd, kan dit leiden tot onvoldoende drukverdeling. Bijvoorbeeld, als de funderingsplaat of strokenfundering niet voldoende breed of sterk genoeg is, kan het gebouw gelijkmatig niet over de ondergrond worden verdeeld, wat zetting kan veroorzaken.

4. Mangelijke grondverbetering

In sommige gevallen is de ondergrond te zwak om een fundering op staal te dragen. In dat geval is grondverbetering nodig, zoals het vervangen van de bovenste laag grond door zand of het verdichten van de grond via diepteverdichting. Als deze verbeteringen niet correct worden uitgevoerd, kan de fundering niet stevig genoeg worden, wat opnieuw leidt tot zettingen.

Gevolgen van zetting bij funderingen op staal

Zetting bij funderingen op staal kan verschillende gevolgen hebben, die zowel visueel zichtbaar zijn als functioneel problematisch kunnen zijn.

1. Scheuren in muren en plafonds

Een van de duidelijkste tekenen van zetting is het ontstaan van scheuren in muren of plafonds. Deze scheuren kunnen horizontaal, verticaal of diagonaal lopen en zich vaak duidelijk vertonen bij de verbinding van muren en plafonds of tussen muren zelf. In sommige gevallen zijn deze scheuren slechts oppervlakkig, maar in andere gevallen kunnen ze aangeven dat de structuur van het gebouw is gevaarlijk.

2. Verstoord kozijn- of deurvlak

Zetting kan leiden tot verstoord vlak van ramen en deuren. Dit betekent dat deuren niet meer goed sluiten of dat ramen niet langer goed in hun sponning passen. Dit is een duidelijk teken dat er een ongelijke zetting heeft plaatsgevonden.

3. Instabiliteit van de constructie

In ernstige gevallen kan zetting leiden tot instabiliteit van de gehele constructie. Als een fundering in bepaalde delen te ver zakt, kan dit leiden tot een scheefstand van het gebouw of zelfs tot een instorting in extreme gevallen. Dit is zeker het geval bij oude of onvoldoende onderhouden gebouwen.

Oplossingen en technieken bij zetting van funderingen op staal

Als zettingen al zijn opgetreden, zijn er verschillende technieken beschikbaar om de stabiliteit van de fundering te herstellen. Deze methoden zijn afhankelijk van de mate van zetting en de oorzaak.

1. Funderingsherstel

Funderingsherstel is een cruciale techniek om verzakkingen en scheuren te beheersen. Het proces begint met een technische inspectie om de oorzaak van de problemen te achterhalen. Daarna worden methodes toegepast zoals het versterken van funderingsbalken en het stabiliseren van de draagkrachtige grond. Bij maatwerk wordt de fundering weer stabiel en veilig gemaakt.

2. Grondstabilisatie

Grondstabilisatie is een essentiële techniek bij het versterken van funderingen op staal. Deze methode verbetert de eigenschappen van de bodem en verhoogt de draagkracht. Door geavanceerde methodes de grond te verstevigen, kan verdere verzakking worden voorkomen en de belasting gelijkmatig worden verdeeld.

3. Ondergrouten

Ondergrouten is een techniek waarbij een betonmortel of epoxyhars onder de fundering wordt geïnjecteerd. Dit zorgt voor een volledig opgevulde onderkant van de fundering en verbetert de drukverdeling. Deze methode is bijzonder effectief bij funderingen op staal, omdat het zwakke punten in het draagvlak versterkt.

4. Grondverbetering

Als de ondergrond niet voldoende draagkracht heeft, kan er gebruik gemaakt worden van grondverbetering. Dit kan bestaan uit het vervangen van de bovenste, minder stabiele laag door zand of het verdichten van de grond via trillen. Deze technieken zorgen ervoor dat de ondergrond stabieler wordt en in staat is om het gewicht van het gebouw te dragen.

Preventieve maatregelen bij fundering op staal

Het is beter om zettingen te voorkomen dan om later ingrepen te moeten nemen. Daarom zijn er een aantal preventieve maatregelen die kunnen worden genomen bij de uitvoering van een fundering op staal.

1. Uitgebreid grondonderzoek

Voordat een fundering op staal wordt uitgevoerd, is het essentieel om een uitgebreid grondonderzoek uit te voeren. Dit onderzoek bepaalt of de ondergrond voldoende draagkracht heeft om het gewicht van het gebouw te dragen. Door de ondergrond goed te analyseren, kan voorkomen worden dat zettingen optreden.

2. Juiste funderingsconstructie

De keuze van de juiste funderingsconstructie is belangrijk. Afhankelijk van de belasting en de aard van de constructie, zijn er verschillende vormen mogelijk, zoals strokenfundering, plaatfundering of poerenfundering. Door de juiste constructie te kiezen, kan de belasting gelijkmatig worden verdeeld over de ondergrond, waardoor zettingen worden voorkomen.

3. Voorzichtig werken met grondverbetering

Als de ondergrond niet voldoende draagkracht heeft, is grondverbetering nodig. Het is belangrijk om deze verbeteringen correct uit te voeren. Bijvoorbeeld, bij het vervangen van grond is het essentieel om zand of andere stevige materialen te gebruiken en deze goed aan te brengen. Ook is het belangrijk om de grond goed te verdichten, zodat er geen naregelingen optreden.

Conclusie

Zettingen bij funderingen op staal zijn een veelvoorkomend probleem, vooral in regio’s waar de ondergrond minder stevig is. Ondanks dat de methode van fundering op staal relatief goedkoop en eenvoudig is, is het afhankelijk van de kwaliteit van de ondergrond. Zettingen kunnen ontstaan door onstevige ondergrond, veranderingen in de vochtigheid, verkeerde uitvoering of onvoldoende grondverbetering. De gevolgen kunnen variëren van kleine scheuren tot instabiliteit van de gehele constructie.

Als zettingen al zijn opgetreden, zijn er verschillende technieken beschikbaar om de stabiliteit van de fundering te herstellen. Deze methoden zijn afhankelijk van de mate van zetting en de oorzaak. Het is echter beter om zettingen te voorkomen dan om later ingrepen te moeten nemen. Door een uitgebreid grondonderzoek uit te voeren, de juiste funderingsconstructie te kiezen en voorzichtig te werken met grondverbetering, kan zetting worden voorkomen.

Fundering op staal is een essentiële bouwtechniek, maar het vereist een zorgvuldige aanpak om problemen te voorkomen. Voor een correcte uitvoering is het belangrijk om ervaren specialisten in te schakelen en alle beschikbare informatie over de ondergrond en de constructie te gebruiken.

Bronnen

staal
zetten