Zetting van fundering berekenen: Methodieken en toetsing bij hergebruik

Published by Redactie on augustus 2, 2025 | Category fundering

Inleiding

Bij bouwprojecten en ingrijpende renovaties speelt de fundering een cruciale rol in de duurzaamheid en veiligheid van de constructie. Een correcte berekening van de zetting van een fundering is essentieel om mogelijke problemen te voorkomen, zoals scheuren in de wanden of instabiliteit van de bovenbouw. Het hergebruik van bestaande funderingen vereist niet alleen een grondige beoordeling van het huidige toestand, maar ook het toetsen van de draagkracht volgens geotechnische normen. In dit artikel worden de methodieken en stappen bij het berekenen van funderingszetting besproken, met een nadruk op toetsing bij hergebruik. Daarnaast worden mogelijke problemen en herstelmethodieken toegelicht.

Wat is zetting van fundering en waarom is het belangrijk?

Zetting van een fundering verwijst naar de verticale verplaatsing van de fundering onder invloed van belastingen. Deze verplaatsing kan leiden tot vervormingen in de bovenbouw, zoals scheuren, vochtproblemen of instabiliteit. De mate van zetting hangt af van verschillende factoren, waaronder de kwaliteit van het funderingsmateriaal, de grondtoestand, de belasting van de bovenbouw en de aanwezigheid van mogelijke defecten in de fundering.

Bij funderingsherstel en -hergebruik is het van belang om zettingen nauwkeurig te berekenen. Dit helpt bij het bepalen of de bestaande fundering nog voldoende draagvermogen heeft om de nieuwe belastingen te dragen. De berekening van zettingen is ook essentieel bij het voorkomen van zettingsverschillen, die kunnen leiden tot ongelijkmatige belastingen en constructieve problemen.

Toetsing van funderingszettingen: Evenwichtsdraagvermogen en vormveranderingsdraagvermogen

Volgens het NEN-EN 1990-standaardbestand moet een fundering aan twee hoofdeisen voldoen: het evenwichtsdraagvermogen en het vormveranderingsdraagvermogen. Het evenwichtsdraagvermogen bepaalt of de fundering veilig is tegen breuk, terwijl het vormveranderingsdraagvermogen gericht is op het voorkomen van overdreven zettingen of vervormingen. Bij het hergebruik van bestaande funderingen is het vormveranderingsdraagvermogen van het grootste belang, omdat het het risico op ongewenste zettingen bepaalt.

De bepaling van zettingen onder invloed van bovenbelasting vormt het kernonderwerp van cursussen zoals die van Buildsoft. Deze cursussen gaan dieper in op de methodieken en toepassingen van zettingsberekeningen in de praktijk. Het is belangrijk om zowel de belastingen van de bovenbouw als de reactie van de grond in overweging te nemen bij het uitvoeren van deze berekeningen.

Rekenwaarde van draagkracht bij hergebruik van funderingen

Bij een ingrijpende renovatie of verbouwing kan het gebeuren dat een deel van de bestaande fundering ongewijzigd wordt gehandhaafd. Dit wordt aangeduid als hergebruik van de fundering. In dit geval is het noodzakelijk om de rekenwaarde van de draagkracht van de fundering te bepalen volgens NEN 9997-1 art. 7.6.2.3. Deze rekenwaarde dient vervolgens vergeleken te worden met de rekenwaarde van de belasting volgens NEN-EN 1990, waarbij het betrouwbaarheidsniveau β (toelaatbare faalkans) in overweging wordt genomen.

De rekenwaarde van de uiterste draagkracht of de representatieve waarde van de bezwijkdraagkracht kan bepaald worden via een stapsgewijze aanpak. Deze aanpak begint met het vaststellen of zowel de fundering als de bovenbouw ongewijzigd en onbeschadigd zijn. Als dit het geval is, is er in principe geen noodzaak voor verdere toetsing. Als er wijzigingen zijn aangebracht of beschadigingen aanwezig zijn, is verdere analyse nodig.

Stappen bij de bepaling van rekenwaarde van draagkracht

De volgende stappen vormen de basis voor de bepaling van de rekenwaarde van de draagkracht van een bestaande fundering:

Controle op wijzigingen en schade aan fundering en bovenbouw:
Als zowel fundering als bovenbouw ongewijzigd en onbeschadigd zijn, is er in principe geen reden voor verdere toetsing. Dit is bijvoorbeeld het geval als slechts een deel van de fundering wordt hersteld en het resterende deel ongewijzigd blijft.
Beschikbaarheid van ontwerpeisen en berekeningen:
Als de ontwerpeisen en berekeningen uit de oorspronkelijke bouw nog beschikbaar zijn, kunnen deze gebruikt worden om de huidige situatie te toetsen. Dit helpt bij het bepalen van of de fundering nog steeds aan de vereisten voldoet.
Analyse van het funderingsgebrek:
Bij funderingsherstel is het essentieel om de oorzaak van het gebrek te bepalen. Dit kan variëren van een losgepakte grondslag onder de fundering tot fouten in grondverbeteringsmateriaal. De verdichtingsgraad van de grondslag kan bijvoorbeeld beoordeeld worden met een handsondering of een lichte (slag)sondering.
Zettingscontrole en herhalingsmetingen:
Bij zettingscontrole worden zakbakken geplaatst om de hoogte te meten met een bepaalde frequentie. Deze metingen worden vaak gecombineerd met herhalingsmetingen van een lintvoeg- en vloerwaterpassing. Dit helpt bij het identificeren van eventuele zettingsverschillen en zorgt voor een beter inzicht in het gedrag van de fundering.
Toetsing aan geotechnische normen:
De uiteindelijke draagkracht van de fundering dient te worden getoetst aan de huidige geotechnische normen. Dit betreft zowel de evenwichts- als de vormveranderingsdraagvermogen. Als de fundering niet voldoet aan deze normen, zijn herstelmaatregelen nodig.

Funderingsherstel: Methodieken en toepassing

Bij funderingsherstel zijn er diverse methodieken beschikbaar, waarbij de keuze van de methode afhankelijk is van het type fundering, de bodemopbouw en de oorzaak van het gebrek. Niet elke methode is geschikt voor elk type fundering of bodem. Het is daarom essentieel om de oorzaak van het gebrek eerst te bepalen voordat een herstelmaatregel wordt gekozen.

Een veelgebruikte methode bij funderingsherstel is het onder een pand installeren van stalen buispalen. Deze palen versterken de fundering en helpen bij het compenseren van eventuele zettingsverschillen. In sommige gevallen kan ook een nieuwe plaatfundering worden aangebracht, vooral bij uitbouwen. Hierbij dient er rekening mee gehouden te worden dat de uitbouw constructief los moet worden gehouden van de bestaande fundering om eventuele zettingsverschillen voor lief te nemen.

Het is aan te bevelen om slechts één herstelmethodiek toe te passen per geval, om mogelijke zettingsverschillen na het herstel te voorkomen. De combinatie van meerdere methodieken kan leiden tot ongelijkmatige belastingen en verdere problemen.

Onderzoek en documentatie bij funderingsherstel

Voor een correcte beoordeling van een fundering is het belangrijk om beschikbaar te zijn over historische en bouwtechnische gegevens. Deze gegevens kunnen worden verkregen via het raadplegen van historische atlassen, oude archieven of grondrapporten. In sommige gevallen is het nodig om een bouwkundige expert in te schakelen of de hulp van instellingen zoals het KCAF in te roepen voor informatie over funderingsrisico’s en herstelmaatregelen.

Als de oorspronkelijke tekeningen van de fundering niet meer beschikbaar zijn, kunnen alternatieven zoals een postcodecheck voor funderingstypen of een funderingskeuring uitgevoerd worden. Deze stappen helpen bij het bepalen van het type fundering en eventuele schade, waardoor een goed onderbouwde beslissing over herstelmaatregelen kan worden genomen.

Problemen en risico’s bij funderingszetting

Bij funderingszettingen kunnen verschillende problemen ontstaan, afhankelijk van de kwaliteit van de grond, de verdichting van het funderingsmateriaal en de belasting van de bovenbouw. Een veelvoorkomend probleem is het losgaan van de grondslag onder de fundering, wat kan leiden tot ongewenste zettingen. Dit kan natuurlijk voorkomen, maar ook het gevolg zijn van fouten bij grondverbeteringen, zoals het gebruik van kwalitatief slecht zand of onvoldoende verdichting van het materiaal.

Het gebruik van verkeerde of ongeschikte grondverbeteringsmethoden kan ook leiden tot problemen. Het is daarom belangrijk om bij funderingsherstel gebruik te maken van geotechnische onderzoeken en expertadviezen. Dit helpt bij het bepalen van de juiste methodiek en voorkomt mogelijke problemen.

Conclusie

De berekening van zettingen van funderingen is een essentieel onderdeel van het ontwerp, herstel en hergebruik van bouwconstructies. Het is niet alleen belangrijk om de zettingen zelf te bepalen, maar ook om te controleren of de fundering nog voldoet aan de huidige geotechnische normen. Door middel van een stapsgewijze aanpak kan de rekenwaarde van de draagkracht van een bestaande fundering bepaald worden en vervolgens getoetst worden aan de rekenwaarde van de belasting.

Bij funderingsherstel is het essentieel om de oorzaak van het gebrek te bepalen en de juiste herstelmethodiek te kiezen. Het hergebruik van bestaande funderingen vereist een grondige beoordeling van zowel het funderingsmateriaal als de bodem. Door gebruik te maken van historische gegevens, bouwtechnische berekeningen en expertadviezen kan een beter inzicht verkregen worden in de toestand van de fundering en eventuele herstelmaatregelen.

Het is aan te raden om vroegtijdig te starten met het verzamelen van benodigde documenten en gegevens, omdat dit proces vaak enkele weken kan duren. Bovendien is het verstandig om bij verdachte signalen, zoals scheuren of vocht in de kruipruimte, een funderingskeuring uit te voeren. Dit helpt bij het bepalen van het type fundering en eventuele schade, zodat constructieve beslissingen goed onderbouwd kunnen worden.