Tegellijm als afwerking: technieken, materialen en toepassingsgebieden

Published by Redactie on augustus 9, 2025 | Category afwerken

De keuze van tegellijm als afwerking op vloeren of muren vereist een zorgvuldige benadering, zowel qua materialen als qua toepassing. In de context van renovatieprojecten, nieuwbouw of het uitvoeren van een DIY-klus, is het belangrijk om de juiste producten en technieken te kiezen om de duurzaamheid, esthetiek en functionaliteit van het resultaat te waarborgen. In dit artikel bespreken we de belangrijkste aspecten van het aanbrengen van tegelafwerkingen, met een focus op de rol van tegellijm, het type ondergrond, voegmaterialen en aanvullende producten zoals prima’s en afdichtingsmiddelen. We baseren ons uitsluitend op de informatie die expliciet verstrekt wordt in de bronnen.

Inleiding

Het aanbrengen van tegels op een houten vloer, cementdekvloer of gipsgebonden ondergrond vraagt om zorgvuldige voorbereiding en het gebruik van geschikte producten. Tegellijm is hierbij een essentieel element, niet alleen om de tegels op hun plek te houden, maar ook om eventuele bewegingen in de ondergrond op te vangen. De verwerkingstechniek, de keuze van de lijm, de dikte van de tegels, en de voegafwerking bepalen samen of het resultaat duurzaam en esthetisch zal zijn.

In de context van renovatieprojecten, zoals het aanbrengen van een tegelvloer op een houten ondergrond, zijn er specifieke richtlijnen die aandacht verdienen. De bronnen geven aan dat het gebruik van een elastische tegellijm, zoals de 720 Unicol of de 682 Majolicol, essentieel is om schade door ondergrondbewegingen te voorkomen. Ook is de juiste afwerking van de voegen en de voorbereiding van de ondergrond van groot belang. In dit artikel zullen we deze aspecten nader toelichten.

Tegellijm: keuze en toepassing

1. Cementgebonden vs. elastische tegellijm

De keuze van de tegellijm hangt sterk af van de ondergrond en de verwachtingen qua flexibiliteit en duurzaamheid. De meest gebruikte tegellijm in de branche is de cementgebonden tegellijm. Deze lijm biedt een stevige, permanente verbinding, maar is minder geschikt voor ondergronden met mogelijke krimp- of bewegingsproblemen.

In de branche worden ook elastische tegellijmen gebruikt, zoals de 682 Majolicol, die speciaal ontwikkeld werd door Forbo Eurocol in de jaren zestig. Deze lijm is ontworpen om de bewegingen van de ondergrond op te vangen, bijvoorbeeld bij betonconstructies of gipsgebonden platen. De elastische lijm is dan ook een aanbevolen keuze bij tegelafwerkingen in natte ruimten of bij afwerkingen op flexibele ondergronden.

Volgens bron [3], is de 720 Unicol een hoogwaardige, witte cementgebonden middenbed poedertegellijm. Deze wordt vaak gebruikt in binnen situaties, maar vereist een vlakke en voorbereide ondergrond. De aanbringing gebeurt via de buttering/floating methode, waarbij zowel de ondergrond als de tegelrug zijn voorzien van een lijmbed, waardoor het lijmcontactvlak maximaal wordt. Deze methode zorgt voor een homogene drukverdeling en voorkomt lekken of ongelijkheden in het tegeloppervlak.

2. Buttering/floating methode

De buttering/floating methode is een techniek waarbij zowel de ondergrond als de tegelrug worden voorzien van lijm. Deze methode wordt vaak gebruikt bij het leggen van tegels op vlakke ondergronden, zoals cementdekvloeren of gipsplaten. Het heeft het voordeel dat het lijmcontact beter is, waardoor het risico op loszittende tegels wordt verlaagd.

Volgens bron [3], wordt de buttering/floating methode uitgevoerd door met een tandenroller lijmrillen aan te brengen op zowel de ondergrond als de rugzijde van de tegel. Vervolgens wordt de tegel zachtjes in het lijmbed gedrukt, waarbij eventueel tegelverzwaren of nivelleringssystemen gebruikt kunnen worden om de tegel in het juiste vlak te houden.

Deze methode vereist een zorgvuldige uitvoering, omdat het lijmbed niet te dik of te dun mag zijn. Een te dun lijmbed kan leiden tot onvoldoende drukverdeling en daarmee tot ongelijkheden in het tegeloppervlak. Een te dik lijmbed daarentegen kan leiden tot het vormen van luchtbellen, wat het droogtij verlengt en het risico op kraken vergroot.

3. Tegelrug en ondergrond voorbereiden

De rugzijde van de tegel en de ondergrond moeten zorgvuldig voorbereid worden om een optimaal lijmcontact te garanderen. Dit geldt vooral voor keramische tegels, zoals de NUOVOCORSO-lijn die wordt verwerkt in Nederland door Spadon. Deze tegels zijn 10 mm dik en worden vaak gebruikt voor vloeren. Voor het leggen van deze tegels is het belangrijk dat de ondergrond vlak is en eventueel eerst geëgaliseerd wordt met een product zoals de 990 Europlan Direct.

Bij het aanbrengen van tegels op een vochtgevoelige ondergrond, zoals gipsplaten, is het aan te raden om eerst een primer aan te brengen. Bron [3] noemt twee prima’s: 099 Dispersieprimer voor vochtabsorberende ondergronden en 051 Europrimer Quartz voor gesloten ondergronden. Deze prima’s zorgen voor een beter lijmcontact en voorkomen dat de tegellijm onvoldoende hecht.

Voegafwerking en voegbreedte

Na het leggen van de tegels volgt de voegafwerking. Dit is een essentieel onderdeil van het proces, omdat de voegbreedte en -afwerking het uiterlijk van de tegelafwerking bepalen en ook een rol spelen in de duurzaamheid.

1. Minimale voegbreedte

Volgens bron [3] is voor vloeren een minimale voegbreedte van 3 mm aan te raden. Dit zorgt voor een betere belastbaarheid van de vloer en voorkomt dat de voegafwerking te snel slijt. Bovendien is het voor het afvoegen met een elastisch voegcement (zoals 706 Speciaalvoeg WD of 717 Eurofine WD) belangrijk dat de voegbreedte voldoende is om een homogene afdichting te garanderen.

2. Elastische voegmaterialen

De keuze van het voegmateriaal hangt af van de toepassing. Voor vloeren is het aan te raden om elastische voegmaterialen te gebruiken, omdat deze bewegingen in de ondergrond beter opvangen. Elastische voegmaterialen zijn vaak 2- of 3-componentproducten die met een speciale vloeistof worden aangemaakt. Deze voegmaterialen zijn wat kleveriger, maar ook minder makkelijk te reinigen.

Bron [1] wijst erop dat de meest flexibele voegmaterialen, zoals kit-voegen, niet altijd esthetisch wenselijk zijn of duurzaam genoeg zijn voor het gehele vlak. Toch zijn deze voegen aan te raden voor de aansluitingen bij hoeken, wanden en leidingdoorvoeren, waar extra flexibiliteit nodig is.

Afdichting en waterdicht tegelwerksysteem

In natte ruimten, zoals badkamers of zwembaden, is het aanbrengen van een waterdicht tegelwerksysteem van groot belang. Hierbij wordt gebruikgemaakt van een combinatie van prima’s, elastische tegellijm en voegafwerking om een waterdichte afwerking te garanderen.

1. Eurocol Waterdicht Tegelwerksysteem

Forbo Eurocol biedt een compleet waterdicht tegelwerksysteem aan dat bestaat uit een primer, een watervaste tegellijm, en afdichtingsmiddelen. Dit systeem is ontworpen voor toepassing op gipsplaten, gipsblokken en andere vochtgevoelige ondergronden. Het maakt het mogelijk om badkamers of terrassen waterdicht te maken zonder extra isolatielagen nodig te hebben.

Bron [4] noemt de 682 Majolicol als een voorbeeld van een elastische tegellijm die speciaal ontwikkeld werd voor natte ruimten. Deze lijm is tegenwoordig nog steeds een van de best verkochte producten van Eurocol en is ontworpen om bewegingen in de ondergrond op te vangen. Het is een aanbevolen keuze bij het aanbrengen van tegelafwerkingen in badkamers of andere natte ruimtes.

2. Afdichting van hoeken en leidingdoorvoeren

Naast het leggen van de tegels en het afvoegen, is het ook belangrijk om de hoeken, leidingdoorvoeren en boorgaten correct af te dichten. Hierbij wordt gebruikgemaakt van blijvend elastische silicona, zoals de 880 Euroseal Silicone. Deze silicona is geschikt voor het afkitten van aansluitingen en zorgt voor een permanente afdichting die bewegingen in de ondergrond kan opvangen.

Bron [3] wijst erop dat boorgaten die een risico vormen op inwateren, ook met een voegkit moeten worden afwerkt. Dit voorkomt lekkage en zorgt voor een duurzame afwerking.

Tegelafwerking op houten vloeren

Het aanbrengen van tegels op een houten vloer is een mogelijke oplossing, maar vereist een extra aandacht voor de ondergrond en de keuze van de lijm.

1. Ondergrond voorbereiden

Houten vloeren zijn doorgaans minder vlak en kunnen door vocht of temperatuurverschillen bewegen. Daarom is het belangrijk om de houten vloer eerst te egaliseren en eventueel te voorzien van een extra laag, zoals een cementdekvloer of een tegeldekvloer. Dit zorgt voor een betere stabiliteit en voorkomt dat de tegels later losraken.

Volgens bron [1] is het aan te raden om tegels met een grotere dikte te kiezen voor toepassing op houten vloeren, omdat dit het risico op loszittende tegels vermindert. Bovendien is het aan te raden om afwijkende verbanden te vermijden, omdat deze extra spanning kunnen veroorzaken in de ondergrond.

2. Aanbrengen van tegellijm en afvoegen

Het aanbrengen van tegellijm op een houten vloer gebeurt op dezelfde manier als op een cementdekvloer. De buttering/floating methode is hierbij aan te raden om een homogene drukverdeling te garanderen. Het is echter belangrijk om te wachten met het afvoegen tot de tegellijm volledig heeft uitgehard.

Bron [1] stelt dat het afvoegen van tegels pas mag beginnen nadat de lijm voldoende heeft gedroogd. Dit geeft de lijm de tijd om de volledige sterkte te ontwikkelen en voorkomt dat de voegafwerking later loskomt.

Vloerverwarming en tegelafwerking

Het aanbrengen van een tegelafwerking op een vloer met vloerverwarming vereist een extra aandacht voor de keuze van de ondergrond, de lijm en de opbouw van de vloer.

1. Installatiemethoden

Er zijn twee hoofdmethoden voor het installeren van vloerverwarming in combinatie met een tegelafwerking:

Vloerverwarming in de dekvloer: Hierbij worden de verwarmingsbuizen in de dekvloer gefreesd. Deze methode is vooral geschikt bij bestaande bouw en maakt het mogelijk om vloerverwarming te installeren zonder de vloerhoogte te verhogen.
Vloerverwarming op de dekvloer: In deze methode worden de verwarmingsbuizen op de dekvloer gelegd, meestal met behulp van krimpnetten. Deze methode is sneller uit te voeren, maar kan leiden tot extra vloerhoogte.

Bron [2] stelt dat vloerverwarming in de dekvloer tegenwoordig een veelgebruikte methode is, vooral bij nieuwbouw. Hierbij wordt de vloerverwarming eerst gelegd en daarna de dekvloer. Bij bestaande bouw is het vaak mogelijk om de vloerverwarming in te frezen in de bestaande dekvloer.

2. Belang van afkoelingsperiode

Na het leggen van de tegels op een vloer met vloerverwarming is het aan te raden om een afkoelingsperiode in te houden. Bron [2] stelt dat het aanbrengen van vloerverwarming pas mag beginnen na zes weken, zodat de tegellijm volledig heeft uitgehard. Dit voorkomt dat de lijm loslaat en tegels loszitten.

Daarnaast is het belangrijk om de aanvoertemperatuur van het warme water niet hoger dan 40° Celsius te stellen. Dit voorkomt oververhitting en mogelijke schade aan de tegels of de lijm.

Tegelafwerking op gipsgebonden ondergronden

Tegelafwerking op gipsgebonden ondergronden, zoals gipsplaten of gipsblokken, vereist een extra aandacht voor de voorbereiding van de ondergrond en de keuze van de lijm.

1. Voorbereiding van de ondergrond

Gipsgebonden ondergronden zijn doorgaans vochtgevoeliger dan cementdekvloeren of houten vloeren. Daarom is het belangrijk om de ondergrond eerst voor te bereiden met een primer. Bron [3] noemt de 051 Europrimer Quartz als een geschikt product voor gesloten ondergronden, zoals bestaand tegelwerk of gipsplaten.

Daarnaast is het aan te raden om eventuele dilataties in de ondergrond door te zetten in het tegelwerk. Dit zorgt ervoor dat eventuele bewegingen in de ondergrond niet leiden tot scheuren in het tegeloppervlak.

2. Keuze van tegellijm

Voor het aanbrengen van tegels op gipsgebonden ondergronden is het aan te raden om een watervaste, elastische tegellijm te gebruiken. Bron [4] stelt dat het waterdicht tegelwerksysteem van Forbo Eurocol speciaal ontworpen is voor toepassing op gipsplaten en -blokken. Deze combinatie van primer, lijm en voegafwerking zorgt voor een waterdichte afwerking die geschikt is voor gebruik in badkamers of zwembaden.

Conclusie

Het aanbrengen van tegelafwerkingen is een complex proces dat vereist dat zowel de ondergrond als de producten zorgvuldig worden gekozen en uitgevoerd. Tegellijm speelt een centrale rol in dit proces, niet alleen als hechtmiddel, maar ook als opvangmiddel voor eventuele bewegingen in de ondergrond. De keuze van de lijm hangt af van de toepassing, de ondergrond en de verwachtingen qua duurzaamheid en esthetiek.

In de praktijk is het aan te raden om een elastische tegellijm te gebruiken bij flexibele ondergronden, zoals houten vloeren of gipsplaten. Deze lijm is in staat om bewegingen op te vangen en zorgt voor een duurzame afwerking. Daarnaast is het belangrijk om de voegafwerking correct uit te voeren, met aandacht voor de voegbreedte en het gebruik van elastische voegmaterialen.

Bij het aanbrengen van tegels in natte ruimtes of op vloeren met vloerverwarming is het aan te raden om extra voorzichtig te zijn en eventueel professionele advies in te winnen. Het gebruik van een waterdicht tegelwerksysteem of het inachtnemen van een afkoelingsperiode zorgt voor een betere resultaat.

In het kader van renovatieprojecten of DIY-klussen is het belangrijk om de juiste producten en technieken te kiezen, zodat het resultaat zowel functioneel als esthetisch is. Door de informatie uit deze artikel te volgen en eventueel extra advies in te winnen bij betrouwbare leveranciers, kan men ervoor zorgen dat het tegelafwerkingproject succesvol verloopt.

Bronnen

tegellijm