Aarding in Elektrische Installaties: Correct Afwerken en Aansluiten

Published by Redactie on augustus 10, 2025 | Category afwerken

Elektriciteit in en rond het huis is een essentieel onderdeel van elke woning. Voor zowel binnen- als buiteninstallaties is het van groot belang dat alles correct en veilig is aangesloten. Een van de meest kritieke aspecten in elektrische installaties is het correct aarden van kabels en apparatuur. In dit artikel wordt ingegaan op het afwerken van aardingen, inclusief de gebruikte materialen, technieken en veiligheidspunten, waarbij alleen de informatie uit betrouwbare bronnen wordt gebruikt. Het doel is om duidelijkheid te bieden aan eigenaren, zelfbouwers en professionals over hoe aarding op een veilige en professionele manier kan worden uitgevoerd.

Inleiding

Aarding is een essentieel onderdeil van elke elektrische installatie. Het zorgt ervoor dat eventuele stroomlekken veilig worden afgevoerd naar de aarde, waardoor het risico op elektrische schokken of branden wordt verkleind. In het bijzonder bij buiteninstallaties, zoals tuinverlichting of krachtstroomaansluitingen voor machines, is het correct afwerken van de aarding van groot belang.

De relevante richtlijnen en normen zoals NEN 1010 en het Kema-keurmerk spelen een centrale rol bij het kiezen van materialen en het uitvoeren van de aansluitingen. Binnen het kader van dit artikel wordt aandacht besteed aan de technische aspecten van het aarden van kabels, het gebruik van juiste materialen, en veiligheid in de praktijk.

Aarding: Wat is het en waarom is het belangrijk?

Wat is aarding?

Aarding is het proces waarbij een elektrische installatie verbonden wordt met de aarde via een geleidend pad. Dit zorgt ervoor dat eventuele stroomlekken veilig worden afgevoerd en dat het risico op elektrische schokken wordt verkleind. In elektrische systemen wordt aarding vaak gebruikt in combinatie met een aardlekschakelaar, die het stroomcircuit onderbreekt bij het detecteren van een onveilige stroomstorting.

Waarom is aarding belangrijk?

Veiligheid: Aarding zorgt ervoor dat stroom die via een onbedoelde pad (zoals een beschadigde isolatie) naar de aarde stroomt, niet door een persoon kan gaan. Dit voorkomt ernstige elektrische schokken.
Bescherming van apparatuur: Aarding vermindert de kans op schade aan elektrische apparaten door overspanningen of stroompieken.
Conformiteit: Veel landen en regio’s hebben wettelijke eisen voor het aarden van elektrische installaties. In Nederland zijn dit bijvoorbeeld de NEN-normen en de WION-richtlijnen.

Technische Specificaties voor Aarding

Materialen

Volgens de beschikbare informatie uit betrouwbare bronnen is het gebruik van een aarddraad van essentieel belang. In de context van tuininstallaties wordt een grondkabel gebruikt, die speciaal ontworpen is voor gebruik in de aarde. Deze kabel bevat een aarddraad die is verwerkt in de buitenmantel. Deze mantel zorgt voor een sterke isolatie en extra bescherming tegen weersinvloeden, zoals vocht, UV-straling en mechanische schade.

De aarddraad in een grondkabel is vaak gemaakt van koper en heeft een bepaalde doorsnede. De minimale doorsnede van een grondkabel is 1,5 mm², terwijl de maximale doorsnede 300 mm² kan zijn. De keuze van de juiste doorsnede is afhankelijk van het vermogen dat door de kabel moet worden getransporteerd.

In het geval van krachtstroomaansluitingen, zoals bijvoorbeeld voor een machine in een werkplaats, zijn er meestal meerdere aansluitingen. Een typische aansluiting bevat onder andere:

L1, L2, L3: faseaders
N: nuldraad
Aarde: groen/geel aarddraad

Het is belangrijk dat alle aansluitingen, inclusief de aarde, correct zijn verbonden en geïsoleerd.

Techniek van Aarden en Afwerken

Voorbereiding en Veiligheid

Voor het uitvoeren van een aarding moet de elektriciteit altijd uitgeschakeld zijn. Dit voorkomt het risico op stroomschokken tijdens de installatie. Ook is het verstandig om gebruik te maken van een isolatie-meter of een proeflamp om te controleren of de stroom is uitgeschakeld.

Bij buiteninstallaties, zoals grondkabels in de tuin, is het noodzakelijk om de aansluiting op een waterdichte manier te maken. Dit is vanwege de vochtige omgeving en de mogelijke infiltratie van water in de aansluitdozen of klemmen. Giethars is vaak gebruikt om de verbindingen waterdicht te maken. Dit is vermeld in de gietmoffen die beschikbaar zijn bij elektrische materialen.

Correcte Aansluiting

Het aarden van een elektrische installatie gebeurt doorgaans via een aardpunt in de groepenkast of via een aparte aardstift. In sommige gevallen, zoals bij machines of krachtstroomaansluitingen, is een aardstift nodig die geïsoleerd is van de hoofdaarde. Dit zorgt ervoor dat eventuele potentiaalverschillen tussen apparatuur en de hoofdaarde worden voorkomen, wat kan leiden tot ongewenste stroomloop of schokken.

Het gebruik van krimpconnectoren is ook mogelijk, maar deze moeten op een waterbestendige manier worden afgeplakt of afgedekt. Verder is het belangrijk dat de kabels die buiten worden gebruikt, UV-bestendig zijn. Een witte kabel die niet UV-bestendig is, kan bijvoorbeeld gaan "ademen" of slijten, wat leidt tot beschadiging van de isolatie.

Veiligheidsrichtlijnen en Normen

NEN 1010

De NEN 1010 is een Nederlandse norm die richtlijnen geeft voor de installatie van elektriciteit in woningen. Deze norm bevat onder andere regels over het aarden van elektrische installaties en het gebruik van bepaalde materialen. Bijvoorbeeld wordt er in de norm aangegeven dat de grondkabel in de tuin minimaal 50 cm onder het grondoppervlak moet liggen. Dit is om bescherming te bieden tegen schade en vocht.

WION-richtlijnen

De Wet Informatie-uitwisseling Ondergrondse Netten (WION) is van toepassing op de uitwisseling van informatie over ondergrondse kabels en leidingen. Deze wet is van belang bij bouwprojecten en renovaties, omdat het het risico op schade aan ondergrondse kabels verkleint. Onder andere de aarding van elektrische installaties kan hierdoor veiliger worden uitgevoerd, omdat er duidelijkheid is over de locatie van ondergrondse kabels.

Kema-keurmerk

Het Kema-keurmerk is een markering die aangeeft dat een product voldoet aan de geldende veiligheidsnormen. Bij elektrische installaties is het gebruik van materialen met het Kema-keurmerk verplicht. Dit geldt bijvoorbeeld voor installatiedraad, lasdoppen en verbindingsklemmen.

Praktijkvoorbeeld: Aarding in de Tuin

Een typische situatie waarin aarding wordt toegepast is in de tuininstallatie. Een grondkabel wordt gebruikt om lichtpunten, schakelaars of contactdozen aan te sluiten. Deze kabel moet:

Minimaal 50 cm diep worden aangelegd
In een PVC-buis of afsluitbare goot
Waterdicht afgewerkt worden in de verbindingen (bijvoorbeeld met giethars)
Correct aangesloten worden op een groepenkast of aardstift

Bij het aansluiten van de grondkabel op de groepenkast wordt een gat geboord in de buitenmuur. Het is verstandig om van binnen naar buiten te boren en schuin naar beneden, zodat water niet in het gat kan lopen. De grondkabel wordt door dit gat getrokken, en eventueel verbonden via een lasdoos op de buitenmuur.

Problemen bij Aarding en Oplossingen

Oxiderende Verbindingen

Bij buiteninstallaties kunnen schroefstekkers oxidatie-ondergaan. Dit kan leiden tot een verhoogd contactweerstand en mogelijk storingen. Het smeren van de klemmen met een speciale smeermiddel kan dit helpen voorkomen.

Kruipstromen en Potentiaalverschillen

Kruipstromen zijn kleine stroomtjes die kunnen ontstaan bij het aanraken van metalen objecten in een elektrische installatie. Deze stromen kunnen ongemerkt voelbaar zijn en in sommige gevallen leiden tot ongemak of schokken. Het aarden van de installatie is een effectieve manier om deze stromen te beperken.

Verkeerde Aansluiting

Soms worden aansluitingen verkeerd uitgevoerd, zoals het ontbreken van de nul- of aarddraad. Dit kan leiden tot onveilige situaties en moet altijd worden nagekeken door een erkende elektricien. In het geval van een machine met 5 pinnen, zoals vermeld in een van de bronnen, is het belangrijk om te controleren of alle aansluitingen correct zijn en of er sprake is van een verouderde of defecte aansluiting.

Veiligheidsmaatregelen

Gebruik van Goedgekeurde Materialen

Alle materialen die worden gebruikt in een elektrische installatie moeten voldoen aan de geldende normen. Dit betreft onder andere:

Installatiedraad met Kema-keurmerk
Verbindingsmateriaal zoals lasdoppen of klemmen
Aardstiften en aarddozen
Giethars of andere waterdichte afwerkingen

Inspectie en Testen

Na het uitvoeren van een aarding is het verstandig om de installatie te testen. Dit kan met een isolatiemeter of een aardlekschakelaartester. Deze testen zorgen ervoor dat de aarding correct is en dat er geen lekstroom is.

Verantwoordelijkheid van de Elektricien

Het uitvoeren van elektriciteitswerk is verplicht door een erkende elektricien. Dit is niet alleen een kwestie van veiligheid, maar ook van juridische verantwoordelijkheid. De elektricien moet ervoor zorgen dat de installatie volledig conform is met de geldende normen en richtlijnen.

Aarding in de Werkplaats

Bij machines en krachtstroomaansluitingen is het correct aarden even belangrijk als bij huishoudelijke elektriciteit. In een werkplaats kan bijvoorbeeld een machine zijn uitgerust met een 5-pinnen aansluiting, waarbij alle pinnen een specifieke functie hebben:

L1, L2, L3: faseaders
N: nuldraad
Aarde: groen/geel aarddraad

Het is belangrijk om te controleren of alle aansluitingen correct zijn gemaakt. Bij een verouderde aansluiting met slechts 4 pinnen kan het ontbreken van de aarde of nuldraad leiden tot onveilige situaties. In zulke gevallen is het noodzakelijk om de aansluiting te herstellen of te vervangen.

Conclusie

Aarding is een essentieel onderdeil van elke elektrische installatie, zowel binnen als buiten het huis. Het zorgt voor veiligheid, bescherming van apparatuur en conformiteit met de geldende normen. Het correct afwerken van aarding is van groot belang, met name bij buiteninstallaties en krachtstroomaansluitingen. Het gebruik van goedgekeurde materialen, het volgen van veiligheidsrichtlijnen en het uitvoeren van testen zijn essentieel voor een veilige en duurzame installatie.

Omdat elektriciteit gevaarlijk kan zijn, is het verstandig om elektriciteitswerk altijd uit te voeren door een erkende elektricien. Dit zorgt niet alleen voor veiligheid, maar ook voor een installatie die voldoet aan de wettelijke eisen en technische normen.