Het cosmetisch en technisch afwerken van onderbeenprothesen: een overzicht van materialen, methoden en toepassingen

Published by Redactie on augustus 11, 2025 | Category afwerken

Inleiding

Het afwerken van een onderbeenprothese is een essentiële fase in de productiecyclus van een kunstmatig been. Deze fase bepaalt niet alleen het uiterlijk van de prothese, maar ook de functionele en cosmetische kwaliteit ervan. Op basis van de gegevens uit betrouwbare bronnen, zoals klinische en technische websites van orthopedische specialisten en productiebedrijven, is duidelijk dat het afwerken van een onderbeenprothese een complex proces is dat zowel esthetische als functionele doelen nastreeft.

In dit artikel worden de belangrijkste aspecten van het afwerken van onderbeenprothesen besproken, met een nadruk op materialen, methoden en technieken. We kijken naar de verschillende stappen in het proces, van het opnemen van metingen tot de definitieve cosmetische afwerking. Bovendien komen mogelijke varianten zoals waterdichte en sportprotheses aan de orde, evenals de rol van de orthopedische technoloog in het proces.

De fase van het afwerken van de prothese

1. Het opnemen van maatvoering en vorm

De eerste stap in het cosmetisch afwerken van een onderbeenprothese is het opnemen van nauwkeurige maatvoering van het gezonde been of de stomp. Deze gegevens worden gebruikt om een visuele voorstelling (zoals een tekening of foto) van het voor- en zijaanzicht te maken. Deze visuele voorstelling helpt bij het ontwerpen van een prothese die qua vorm en afmeting zo veel mogelijk lijkt op het gezonde been of het gewenste uiterlijk van de patiënt.

2. Het maken van een lichtgewicht schuimprothese

De basis van de cosmetische afwerking bestaat uit een lichtgewicht schuimprothese. Deze schuimprothese wordt gebruikt om de vorm van het been na te bootsen. Het schuim is verend en maatwerk aangepast aan de vorm van de stomp en het gezonde been. Deze fase is essentieel voor het creëren van een realistisch uiterlijk en een comfortabele voel.

Nadat de schuimprothese is gemaakt, wordt een kous of overtrek aangebracht. Deze kous zorgt voor de cosmetische afwerking en kan in verschillende huidskleuren worden gemaakt. Het resultaat is een prothese die qua uiterlijk zo veel mogelijk lijkt op een echt been.

3. Het bevestigen en testen van de prothese

Na het vormgeven van de prothese worden alle onderdelen (zoals de stompkoker, de voet en de buis) stevig bevestigd aan elkaar. De prothese wordt daarna getest op kwaliteit en passendheid. Volgens de beschikbare gegevens duurt deze afwerkfase ongeveer twee werkdagen.

Technische aspecten van de prothesekoker

1. De rol van de prothesekoker

De prothesekoker is een op maat gemaakte harde koker die over de liner van de stomp geplaatst wordt. Aan deze koker zijn de buis en de voet bevestigd. De koker vormt de basis van de beenprothese en is essentieel voor een stabiele en comfortabele toepassing.

De koker moet nauwkeurig passen en goed worden afgesteld. Bij een onderbeenprothese is de koker meestal klaar na ongeveer twee weken, terwijl een proefkoker soms wordt meegegeven om de passendheid in de praktijk te testen.

2. Befestigingssystemen

Er zijn verschillende manieren om een onderbeenprothese te bevestigen. De keuze van het juiste bevestigingssysteem hangt af van de vorm en lengte van de stomp, de gezondheid van de patiënt, de spierkracht en persoonlijke wensen.

Enkele veelvoorkomende bevestigingssystemen zijn:

Liner met pin: De onderbeenprothese wordt aan de liner bevestigd via een pinsysteem. Deze methode zorgt voor een stevige en directe verbinding.
Liner met sleeve: Hierbij wordt de liner over de stomp getrokken, waarna de prothese op het einde wordt bevestigd.
Condylenophanging: Deze methode is gericht op het stabiliseren van het kniegewricht.
Lanyardsysteem: Vaak gebruikt bij bovenbeenprotheses, maar ook toepasbaar bij onderbeenprotheses bij bepaalde stompvormen.

Het doel van het juiste bevestigingssysteem is om de prothese goed op zijn plek te houden, zodat lopen energie-efficiënter verloopt.

Cosmetische afwerkingen

1. Drie mogelijke afwerkingsopties

Er zijn drie hoofdopties voor de cosmetische afwerking van een onderbeenprothese:

Natuurlijke uitstraling met schuimovertrek
Cosmetische kous of pantykous
Geavanceerde schuim of siliconen overtrek

Elke optie heeft haar eigen voordelen en nadelen, afhankelijk van het gewenste uiterlijk en de levensstijl van de patiënt.

1. Schuimovertrek

Een cosmetische overtrek van schuim is bedoeld om de vorm van het been na te bootsen. Deze overtrek wordt door de orthopedische technoloog in de juiste vorm gemaakt en is vaak verkrijgbaar in een aantal huidskleuren. Hoewel het schuim niet levensecht is, zorgt de vorm wel ervoor dat de prothese met kleding eroverheen niet opvalt.

2. Kous of pantykous

Voor patiënten die een natuurlijk uiterlijk willen, wordt vaak een kous of pantykous aangeraden. Deze kous is bedoeld om de schuimprothese te bedekken en wordt meestal gemaakt van een soepele en elastische stof. Deze optie is vooral geschikt voor dagelijks gebruik en voor het dragen onder kleding zoals rokken of korte broeken.

3. Geavanceerde schuim of siliconen overtrek

Een geavanceerde overtrek kan gemaakt zijn van schuim of siliconen en biedt een realistischer uiterlijk. Deze optie is meestal duurder, maar biedt een betere cosmetische uitstraling. Het is echter belangrijk om op te merken dat niet alle protheses geschikt zijn voor deze soort afwerking. Het advies van de instrumentmaker is hier essentieel.

Speciale toepassingen: sportprotheses en waterdichte protheses

1. Sportprotheses

Voor sporters of actieve personen zijn er sportprotheses ontwikkeld. Deze protheses zijn lichter en robuuster dan standaardprotheses en zijn ontworpen om te voldoen aan de hoge eisen van sportieve activiteiten. Ze kunnen bijvoorbeeld bestand zijn tegen冲击 (impact) en snelheidsveranderingen.

Een voorbeeld van een sportprothese is de onderbeenprothese met een dijbeenschacht (bovenhuls of bovenbeenschacht). Deze prothese bestaat uit een leren manchet die met veters, riempjes of klittenbanden wordt bevestigd. De dijbeenschacht helpt bij het ontlasten van het kniegewricht en wordt vaak gebruikt bij sporters met knieproblemen of bij mensen met extreem korte beenstronken.

2. Waterdichte protheses

Er zijn ook waterdichte onderbeenprotheses beschikbaar. Deze protheses zijn ontworpen om te gebruiken in natte omgevingen, zoals bij zwemmen of baden in zout- of zoetwater. De cosmetische afwerking van deze protheses is vaak zo realistisch dat het moeilijk is om het te herkennen als een kunstbeen.

Volgens de wet heeft iedere persoon die een beenamputatie heeft ondergaan, naast een alledaagse prothese, recht op een waterdichte badprothese. Dit is een belangrijk aspect van het functionele gebruik van de prothese in het dagelijks leven.

De rol van de orthopedische technoloog

De orthopedische technoloog speelt een centrale rol in het proces van het afwerken van een onderbeenprothese. Deze professional is verantwoordelijk voor het ontwerpen, maken en aanpassen van de prothese, zowel qua technische als cosmetische kwaliteit.

Tijdens de ontwerpfase werkt de orthopedische technoloog samen met de patiënt om de juiste oplossing te kiezen die het beste past bij de levensstijl en persoonlijke doelen van de patiënt. Dit proces begint met het opnemen van maatvoering, gevolgd door het ontwerpen van een prothese die qua vorm en functie voldoet aan de wensen van de patiënt.

De orthopedische technoloog is ook verantwoordelijk voor het testen van de prothese. Bij een onderbeenprothese wordt vaak een proefkoker meegegeven die ongeveer twee weken gedragen moet worden. Op basis van de ervaring van de patiënt met de proefkoker wordt besloten of er afgestelde aanpassingen nodig zijn voordat de definitieve koker wordt afgeleverd.

De productiecyclus van een onderbeenprothese

De productiecyclus van een onderbeenprothese is een tijdsintensief proces dat meerdere fasen omvat. De tijd die nodig is voor de productie van een definitieve prothese hangt af van de complexiteit van het ontwerp, de benodigde aanpassingen en de wensen van de patiënt.

Volgens de beschikbare informatie duurt het ontwerp- en productieproces ongeveer zes maanden. Dit is de tijd die nodig is voor de volledige genezing van de stomp en het bereiken van de definitieve vorm. Pas dan wordt de definitieve prothese gemaakt.

De eerste prothese, die wordt gebruikt tijdens de fysiotherapie en revalidatie, is meestal een tijdelijke oplossing die minder complex is en vooral bedoeld is om de spieren van het overgebleven been te trainen.

Conclusie

Het cosmetisch en technisch afwerken van een onderbeenprothese is een complex proces dat zowel functionele als esthetische doelen nastreeft. De beschikbare informatie toont aan dat dit proces grotendeels op maat is en afhankelijk is van de wensen van de patiënt, de vorm en lengte van de stomp, en de technische vereisten.

De productie van een onderbeenprothese omvat meerdere stappen, van het opnemen van maatvoering tot het testen van de prothesekoker en het uiteindelijke afwerken met schuim of een cosmetische kous. De keuze van het juiste bevestigingssysteem en de afwerking is cruciaal voor het functioneel en esthetisch resultaat.

Voor specifieke toepassingen, zoals sport of zwemmen, zijn er ook geavanceerde oplossingen beschikbaar. Deze oplossingen zijn ontworpen om te voldoen aan de hoge eisen van actieve gebruikers.

De rol van de orthopedische technoloog is essentieel in het hele proces, van het ontwerp tot de definitieve afwerking. Zij werkt nauw samen met de patiënt om een op maat gemaakte oplossing te creëren die het best past bij de individuele levensstijl en wensen.

Bronnen

onderbeenprothese