Afwerking van binnenwanden in houtbouw: Opties, dikte en praktische overwegingen

Published by Redactie on augustus 11, 2025 | Category afwerken

Binnenwanden in houtbouwprojecten zijn essentieel voor zowel de structuur als het esthetische resultaat van een woning of gebouw. In de context van Cross-Laminated Timber (CLT), een steeds populairder bouwmateriaal, zijn de opties voor afwerking van binnenwanden belangrijk om zowel functioneel als esthetisch doel te bereiken. Afwerkingen kunnen variëren van eenvoudige gipsplaten tot meer geavanceerde stucwerkafwerkingen, en elk van deze opties heeft specifieke technische en esthetische overwegingen, waaronder de dikte van de afwerking.

In dit artikel bespreken we de mogelijke afwerkingen voor binnenwanden in CLT-bouw, de dikte van deze afwerkingen, en de praktische aspecten die in overweging moeten worden genomen bij het kiezen van een geschikt afwerkingssysteem. We zullen dit doen op basis van de informatie uit betrouwbare bronnen betreffende CLT, stucwerk en gipsplaten in de houtbouw.

Wat is CLT en waarom is afwerking van binnenwanden belangrijk?

Cross-Laminated Timber (CLT), ook wel kruislaaghout genoemd, is een prefab houtproduct dat gemaakt wordt uit kruislings gelijmde houtlagen. Het is een duurzaam en sterk bouwmateriaal dat steeds vaker wordt gebruikt in zowel woningbouw als industriële projecten. CLT biedt een aantal voordelen, zoals:

Structuur en stabiliteit: Door de kruislings gelijmde houtlagen is CLT stijf en sterk, waardoor het geschikt is voor zowel wanden als vloeren en daken.
Duurzaamheid: CLT is gemaakt uit hout, een duurzaam en CO2-opslaggend materiaal.
Vermindering van bouwtijd: Omdat CLT prefab is, is de montage tijdens de bouw sneller dan bij traditionele houtskeletbouw.
Brandveiligheid: CLT heeft goede brandwerendheid, wat bijdraagt aan de veiligheid van een gebouw.

Hoewel CLT een robuust bouwmateriaal is, zijn afwerkingen van binnenwanden in CLT-gebouwen vaak gewenst of zelfs noodzakelijk. Niet iedereen vindt het esthetisch aantrekkelijk om hout aan de binnenzijde van het huis te zien, en afwerkingen kunnen ook technische functies vervullen, zoals het verbeteren van de geluidsisolatie of het aanpassen van de wanden aan specifieke functies (zoals het leggen van elektriciteitsleidingen of het bevestigen van inrichtingsmaterialen).

Afwerkingsopties voor CLT-binnenwanden

Er zijn meerdere afwerkingsopties voor CLT-binnenwanden, afhankelijk van de gewenste functie, esthetiek en budget. De belangrijkste opties zijn:

1. Gipsplaten

Gipsplaten zijn een veelvoorkomende keuze voor de afwerking van binnenwanden in CLT-gebouwen. Ze worden vaak op het CLT bevestigd en kunnen worden gestucwerkt of direct verven. Gipsplaten zijn relatief eenvoudig aan te brengen en bieden een gladde basis voor verf of andere afwerkingen. Bovendien is het makkelijker om kleine wijzigingen of reparaties aan te brengen in een gipsplaatwand, vergeleken met directe afwerking op hout.

De dikte van gipsplaten varieert meestal tussen 12,5 mm en 25 mm, afhankelijk van de toepassing. Voor gewone wanden in woningen is 12,5 mm dikte vaak voldoende. Gipsplaten kunnen ook meerdere lagen hebben om geluidsisolatie te verbeteren, zoals bij scheidingswanden in kantoorgebouwen. In dergelijke gevallen wordt vaak een dubbele gipsplaatconstructie gebruikt, waarbij een spouw met akoestische isolatie (zoals glaswol of rotswol) is aangebracht.

2. Stucwerk

Stucwerk is een populair alternatief voor gipsplaten in CLT-gebouwen, vooral als een ruimte een ruimere afwerking of extra esthetiek vereist. Stucwerk kan glad of ruw zijn, en wordt vaak gebruikt om accentwanden te creëren of om een ruimte een ruimere, warme uitstraling te geven.

Het stucwerk kan in verschillende diktes worden aangebracht. Bij nieuwbouwprojecten is vaak een dunne pleisterlaag van een paar millimeter voldoende, terwijl oudere woningen soms dikker stucwerk nodig hebben om wanden te rechttekenen of te vullen. Het prijsverschil per m² tussen dun en dik stucwerk is aanzienlijk, en de keuze hangt vaak af van de staat van de wanden en het gewenste resultaat.

Na het stucen moeten de wanden nog worden afgewerkt, bijvoorbeeld door verf of latex te smeren of spuiten. Het spuiten is efficiënt en levert een glad resultaat op, maar vereist professionele uitvoering.

3. Houtafwerking

In sommige gevallen wordt de CLT-wand direct geafwerkt met houtafwerkingen, zoals beitsen of verflagen. Deze optie laat het hout uitstralen en kan het karakter van een CLT-gebouw benadrukken. Het voordeel is dat er geen extra laag hout of gips nodig is, waardoor de wanddikte niet verhoogt. Het nadeel is dat eventuele wijzigingen of reparaties lastiger kunnen zijn, omdat het verwijderen van verf of beits het oppervlak kan beschadigen.

4. Biocoatings

Een alternatief voor verf of beits is het gebruik van biocoatings. Deze coatings zijn milieuvriendelijk en bieden goede bescherming tegen vocht en schimmel. Ze zijn ook geschikt voor dampopen afwerkingen, wat belangrijk is in CLT-gebouwen om de vochtwerking van het hout niet te verstoren.

Dikte van afwerkingen en technische overwegingen

De dikte van de afwerking heeft invloed op de prestaties van de wand, zoals geluidsisolatie, thermische isolatie en de ruimtelijke indeling van het gebouw. Hieronder bespreken we de technische overwegingen die bij het kiezen van de dikte van een afwerking een rol spelen.

1. Geluidsisolatie

Voor scheidingswanden in ruimtes waar geluidsisolatie belangrijk is (zoals kantoren of woningen met meerdere functies), is de dikte van de afwerking van groot belang. Bij gipsplatenconstructies wordt vaak gekozen voor een dubbele gipsplaatwand, waarbij een spouw is aangebracht. De dikte van de isolatielaag in die spouw bepaalt het geluidsabsorptieniveau. Hoe dikker de isolatie, hoe beter de geluidsisolatie, maar de kosten stijgen ook mee.

2. Thermische isolatie

Hoewel CLT zelf al een zekere thermische isolatie biedt, kan de afwerking de warmteprestaties van de wand verder verbeteren. Bijvoorbeeld, gipsplaten met een isolatie- of akoestische laag kunnen zowel warmte als geluid afschermen. De dikte van deze laag beïnvloedt hoe effectief de isolatie werkt.

3. Ruimtelijke indeling

De dikte van de afwerking heeft ook invloed op de beschikbare ruimte. In CLT-gebouwen zijn de wanddiktes al relatief groot, en een extra afwerking van 12,5 mm tot 25 mm kan in sommige gevallen belangrijk zijn om de ruimte te optimaliseren. In nieuwbouwprojecten is het vaak mogelijk om de afwerking zo dun mogelijk te houden om de ruimtelijke uitstraling te behouden.

4. Vochtwerking

CLT is een houtproduct en heeft daarom een natuurlijke vochtwerking. Het is belangrijk om de afwerking zodanig te kiezen dat deze niet de vochtwerking blokkeert. Een dampopen afwerking, zoals een mineraal stucwerk of een biocoating, is daarom vaak aan te raden. Dikke, dampdichte afwerkingen kunnen leiden tot vochtproblemen in de wanden.

5. Montage en montagegroef

Bij het bevestigen van afwerkingen aan CLT-wanden is het belangrijk om rekening te houden met de montagegroef. De afwerking moet zodanig worden bevestigd dat er geen luchtlekken of losse verbindingen ontstaan. Bij gipsplaten wordt vaak gebruikgemaakt van speciale schroeven of lijm, terwijl bij stucwerk zorgvuldige voorbereiding van het oppervlak essentieel is.

Praktische overwegingen bij het kiezen van afwerkingen

Bij het kiezen van een afwerking voor CLT-binnenwanden zijn er verschillende praktische overwegingen die een rol spelen. Deze omvatten het budget, de gewenste esthetiek, de technische eisen van het project en de beschikbaarheid van materialen en arbeid.

1. Budget

De kosten van de afwerking zijn vaak een belangrijke factor in de beslissing. Gipsplaten zijn meestal de goedkoopste optie, terwijl stucwerk en biocoatings vaak aanzienlijk duurder zijn per m². Het is belangrijk om het budget te bepalen voordat een afwerking wordt gekozen, om te voorkomen dat onverwachte kosten ontstaan.

2. Esthetiek

De esthetiek van de afwerking speelt ook een rol. Gipsplaten bieden een glad en neutraal oppervlak dat goed te verven is, terwijl stucwerk meer variatie en texturen kan bieden. Houtafwerking laat het karakter van CLT zien, maar vereist vaak extra schildering of behandeling.

3. Technische eisen

In sommige projecten zijn er specifieke eisen aan de afwerking. Bijvoorbeeld, in kantoren of vergaderruimtes is geluidsisolatie belangrijk, wat vaak leidt tot de keuze van een dubbele gipsplaatconstructie. In huizen kan de keuze van de afwerking ook beïnvloed worden door de wens om elektriciteitsleidingen of andere installaties te verwerken.

4. Duurzaamheid en milieuvriendelijkheid

De keuze van een afwerking kan ook worden beïnvloed door milieugedrag. Biocoatings en mineraal stucwerk zijn vaak duurzamere opties dan traditionele verf of gipsplaten. Het is belangrijk om rekening te houden met de levenscyclus van de afwerking, inclusief de productie, transport en eventuele vervanging.

Samenvatting

Afwerkingen van binnenwanden in CLT-gebouwen spelen een belangrijke rol in het ontwerp en de functie van een ruimte. De keuze van de afwerking hangt af van verschillende factoren, waaronder de dikte, de esthetiek, de technische eisen en het budget. Gipsplaten, stucwerk, houtafwerkingen en biocoatings zijn allemaal bruikbare opties, elk met hun eigen voordelen en nadelen.

Bij het kiezen van een afwerking is het belangrijk om de technische aspecten, zoals geluidsisolatie en vochtwerking, in overweging te nemen. Bovendien is het essentieel om rekening te houden met de esthetiek en duurzaamheid van de afwerking, zodat het uiteindelijke resultaat zowel functioneel als visueel aantrekkelijk is.

CLT-bouw biedt veel voordelen, maar de juiste afwerking maakt het verschil tussen een succesvolle en een minder succesvolle bouwproject. Door de juiste afwerking te kiezen, kan het CLT-gebouw niet alleen technisch beter presteren, maar ook visueel indruk maken.