Zonnecollectoren op het dak: afwerking, regelgeving en toepassing in de woningbouw
Het gebruik van zonnecollectoren in de woningbouw is in de afgelopen jaren sterk gegroeid. Zowel op particuliere woningen als op woningen in beschermd stads- of dorpsgezichten worden zonnecollectoren toegepast om warm water op te wekken. Echter, de plaatsing van zonnecollectoren is niet alleen een kwestie van technische uitvoering, maar ook van afwerking en esthetiek. In dit artikel behandelen we de afwerking van zonnecollectoren, de regelgeving en technische eisen, toepassing in verschillende dakvormen, en de betekenis van reversibiliteit in het kader van monumentenzorg.
Inleiding
Zonnecollectoren dienen om warm water op te wekken en vormen een belangrijk onderdeel van duurzame energieopwekking in de woningbouw. De afwerking van zonnecollectoren speelt een cruciale rol in de esthetiek van het gebouw en beïnvloedt de mate waarin de collectoren het straatbeeld beïnvloeden. Bovendien zijn er regelgevingen en bepalingen rond de plaatsing van zonnecollectoren, afhankelijk van de bouwvorm (hellend of plat dak) en de locatie van het gebouw (monument of niet).
Het artikel baseert zich op actuele informatie uit regelgevingsdocumenten en energiefaq’s, zoals de lokalen regelgeving (CVDR-nummers), en richt zich op technische en juridische aspecten van zonnecollectoren. Hierbij komen zowel technische eisen, zoals afstand tot de dakrand, als regelgevingen rond het behoud van monumentale waarde aan de orde.
Afwerking van zonnecollectoren
Zonnecollectoren worden op het dak geplaatst en dienen zo goed mogelijk in te passen in het bestaande straatbeeld. De afwerking speelt een belangrijke rol in dit proces. De afwerking moet esthetisch passen bij de rest van het dak en eventueel met het gevelbeeld, zodat de collectoren zich niet te veel aftekenen tegen de omgeving.
Technische eisen voor de afwerking
Volgens de regelgeving zijn er duidelijke technische eisen voor de afwerking van zonnecollectoren. Deze eisen verschillen per soort dak (hellend of plat) en per locatie (monument of niet). Voor hellende daken geldt bijvoorbeeld dat de collector niet buiten het dakvlak mag uitsteken. Op platte daken is de afstand tot de dakrand evenwijdig aan de hoogte van de collector.
De afwerking moet zodanig zijn dat de collector visueel past in het bestaande dak. In beschermd stads- of dorpsgezichten is het plaatsen van zonnecollectoren op daken met bijzondere vormen of afwerking (zoals ronde, spitse of veelhoekige daken, daken met een decoratief patroon of gemaakt van zeldzame materialen) in principe ongewenst. Dit komt doordat zonnecollectoren daar meer opvallen en visueel storend kunnen zijn.
Reversibiliteit en het behoud van dakbedekking
Zonnecollectoren worden reversibel geplaatst op de bestaande dakbedekking. Dit betekent dat de dakbedekking in stand moet blijven, tenzij het technisch noodzakelijk is om deze te vervangen. In dat geval moet de vervanging in vorm en materiaal identiek zijn aan de originele dakbedekking.
De reversibiliteit van zonnecollectoren is van belang voor monumenten en gebouwen binnen beschermd stads- of dorpsgezichten. Bij deze gebouwen wordt de onderliggende dakbedekking beheerd als een historisch element en mag deze niet worden aangepast tenzij dat absoluut noodzakelijk is. De reversibiliteit zorgt ervoor dat zonnecollectoren verwijderd kunnen worden zonder schade aan te richten aan het bestaande erfgoed.
Regels voor de plaatsing van zonnecollectoren
De regels voor de plaatsing van zonnecollectoren zijn afhankelijk van de locatie van het gebouw, de bouwvorm en de bestaande regelgeving. Zowel op hellende als platte daken zijn zonnecollectoren toegestaan, maar met beperkingen en eisen.
Hellende daken
Op hellende daken zijn zonnecollectoren toegestaan mits de collector niet buiten het dakvlak uitsteekt. De hellingshoek van de collector moet gelijk zijn aan die van het dak. De afwerking van de collector moet zodanig zijn dat deze in vorm, grootte en positie passen bij de onderliggende gevelbreedte en dakritmiek.
In regelgevingen staat dat voorzieningen in het dak maximaal 50% van de onderliggende gevelbreedte van het dakvlak mogen beslaan. Dit betekent dat de collector niet te groot mag zijn ten opzichte van het resterende dakvlak. Ook moeten de voorzieningen in het dak in harmonie staan met de directe omgeving van het gebouw.
Platte daken
Op platte daken zijn zonnecollectoren toegestaan, mits ze niet zichtbaar zijn vanaf het openbaar toegankelijke gebied. Dit betekent dat de collector of het paneel ten minste net zo ver verwijderd moet zijn van de dakrand als de collector hoog is. De hellingshoek van de collector mag niet meer zijn dan 35 graden.
Op platte daken is het aanbrengen van zonnecollectoren in principe vergunningvrij, mits aan de voorwaarden uit het Besluit Bouwwerken Leefomgeving wordt voldaan. In het kader van een beschermd stads- of dorpsgezicht of op een monument is het aanbrengen van zonnecollectoren vaak vergunningplichtig. In dergelijke gevallen is het mogelijk om een omgevingsvergunning aan te vragen, mits de positionering en uitvoering van de collector aan de gestelde criteria voldoet.
Speciale locaties
In rijksbeschermde stads- en dorpsgezichten (zoals de stadskern Monnickendam, het eiland Marken, Zuiderwoude en de dorpskern Broek in Waterland) zijn zonnecollectoren bijna altijd vergunningplichtig. Dit geldt ook voor monumenten, zoals rijksmonumenten, provinciale monumenten en gemeentelijke monumenten.
Bij de beoordeling van een aanvraag voor een omgevingsvergunning wordt gekeken naar de directe omgeving van het gebouw, de esthetiek van de collector en de invloed op het bestaande straatbeeld. Zonnecollectoren die de bestaande ritmiek, detaillering, kleurstelling en textuur van het dak beïnvloeden, zijn in principe niet toegestaan.
Technische uitvoering van zonnecollectoren
Naast de afwerking en regelgeving zijn er ook technische aspecten van de uitvoering van zonnecollectoren. Deze aspecten zijn van invloed op de prestaties van de collector en de mate waarin deze past in het bestaande dak.
Soorten zonnecollectoren
Er zijn verschillende soorten zonnecollectoren die geschikt zijn voor het gebruik op particuliere woningen. De keuze van de juiste collector hangt af van de locatie van het gebouw, de oriëntatie van het dak, de hellingshoek en de warmtebehoefte van de woning.
Vlakke plaat collector: Deze collector heeft een vergelijkbare uitstraling als een zonnepaneel voor elektriciteitsopwekking, maar is groter en wekt warm water op. Achter de glazen plaat loopt een buizensysteem dat gekoppeld is aan het boilervat in huis. De vlakke plaat collector is geschikt voor daken met een hoge hellingshoek en een zuidelijke oriëntatie.
Vacuümcollector (Heatpipes): Dit systeem bestaat uit een serie van glazen vacuümbuizen die vlak naast elkaar staan. De glazen buizen zijn van dubbelglas en zijn voorzien van een eigen warmte absorber. Het vacuüm tussen de glazen zorgt ervoor dat de warmte goed wordt vastgehouden. Vanwege de ronde buizen is de oriëntatie en hellingshoek iets minder belangrijk dan bij de vlakke plaat collector. Een voordeel is dat deze collector een iets beter rendement heeft, vooral in de winterperiode.
PVT-collector & PVT-paneel: Deze collector combineert zonnecollectie met zonnepanelelectrificatie. Het systeem wekt zowel warm water als elektriciteit op. De PVT-collector is geschikt voor daken waar zowel warm water als elektriciteitsopwekking gewenst is.
De keuze van een collector heeft invloed op de afwerking en de esthetiek van het dak. De afwerking moet zo goed mogelijk passen bij het bestaande dak en mag de ritmiek en textuur van het dak niet beïnvloeden.
Toepassing in verschillende dakvormen
De toepassing van zonnecollectoren is afhankelijk van de bouwvorm van het dak. Zowel op hellende als platte daken zijn zonnecollectoren toegestaan, maar met beperkingen en eisen.
Hellende daken
Op hellende daken zijn zonnecollectoren toegestaan mits de collector niet buiten het dakvlak uitsteekt. De hellingshoek van de collector moet gelijk zijn aan die van het dak. De afwerking van de collector moet zodanig zijn dat deze in vorm, grootte en positie passen bij de onderliggende gevelbreedte en dakritmiek.
In regelgevingen staat dat voorzieningen in het dak maximaal 50% van de onderliggende gevelbreedte van het dakvlak mogen beslaan. Dit betekent dat de collector niet te groot mag zijn ten opzichte van het resterende dakvlak. Ook moeten de voorzieningen in het dak in harmonie staan met de directe omgeving van het gebouw.
Platte daken
Op platte daken zijn zonnecollectoren toegestaan, mits ze niet zichtbaar zijn vanaf het openbaar toegankelijke gebied. Dit betekent dat de collector of het paneel ten minste net zo ver verwijderd moet zijn van de dakrand als de collector hoog is. De hellingshoek van de collector mag niet meer zijn dan 35 graden.
Op platte daken is het aanbrengen van zonnecollectoren in principe vergunningvrij, mits aan de voorwaarden uit het Besluit Bouwwerken Leefomgeving wordt voldaan. In het kader van een beschermd stads- of dorpsgezicht of op een monument is het aanbrengen van zonnecollectoren vaak vergunningplichtig. In dergelijke gevallen is het mogelijk om een omgevingsvergunning aan te vragen, mits de positionering en uitvoering van de collector aan de gestelde criteria voldoet.
Speciale locaties
In rijksbeschermde stads- en dorpsgezichten (zoals de stadskern Monnickendam, het eiland Marken, Zuiderwoude en de dorpskern Broek in Waterland) zijn zonnecollectoren bijna altijd vergunningplichtig. Dit geldt ook voor monumenten, zoals rijksmonumenten, provinciale monumenten en gemeentelijke monumenten.
Bij de beoordeling van een aanvraag voor een omgevingsvergunning wordt gekeken naar de directe omgeving van het gebouw, de esthetiek van de collector en de invloed op het bestaande straatbeeld. Zonnecollectoren die de bestaande ritmiek, detaillering, kleurstelling en textuur van het dak beïnvloeden, zijn in principe niet toegestaan.
Conclusie
Zonnecollectoren vormen een belangrijk onderdeel van duurzame energieopwekking in de woningbouw. De afwerking van zonnecollectoren speelt een cruciale rol in de esthetiek van het gebouw en beïnvloedt de mate waarin de collectoren het straatbeeld beïnvloeden. De regelgeving en technische eisen voor de afwerking en plaatsing van zonnecollectoren zijn afhankelijk van de locatie van het gebouw, de bouwvorm en de bestaande regelgeving.
Zonnecollectoren worden reversibel geplaatst op de bestaande dakbedekking. Dit betekent dat de dakbedekking in stand moet blijven, tenzij het technisch noodzakelijk is om deze te vervangen. In dat geval moet de vervanging in vorm en materiaal identiek zijn aan de originele dakbedekking.
De toepassing van zonnecollectoren is afhankelijk van de bouwvorm van het dak. Zowel op hellende als platte daken zijn zonnecollectoren toegestaan, maar met beperkingen en eisen. In speciale locaties, zoals rijksbeschermde stads- en dorpsgezichten of op monumenten, is het aanbrengen van zonnecollectoren vaak vergunningplichtig. In dergelijke gevallen is het mogelijk om een omgevingsvergunning aan te vragen, mits de positionering en uitvoering van de collector aan de gestelde criteria voldoet.
Bronnen
Related Posts
-
Afwerking van warme muren binnen: Materialen, Technieken en Voordelen
-
Afwerking van de wangen van een dakkapel met koper: keuze, toepassing en voordelen
-
Afwerking van dakkapelwangen: Opties, materiaalkeuzes en tips
-
Hygiënische en duurzame afwerking van wandpanelen in wasstraten: een expertgids
-
Afwerking van wanden van een inbouwzwembad: Opties, technieken en tips
-
Afwerking van wanden in de woonkamer: keuzes, voordelen en toepassingen
-
Afwerking van wanden tussen eerste en tweede verdieping: technieken, voorbereiding en uitvoering
-
Afwerking van wanden en plafonds: opties, kosten en uitvoering