Berken multiplex als afwerking voor gevels: mogelijkheden, uitdagingen en alternatieven

De vraag of berken multiplex geschikt is als gevelafwerking is in de bouw- en houtsector regelmatig aan de orde. Hoewel berken multiplex bekend staat om zijn sterkte, vormvastheid en aantrekkelijke houtstructuur, zijn er belangrijke overwegingen die moeten worden gemaakt bij de toepassing op exterieure oppervlakken zoals gevels. In dit artikel wordt nagegaan waarom berken multiplex niet ideaal is als gevelafwerking, welke alternatieven geschikter zijn en wat de technische en esthetische kenmerken van berken multiplex zijn.

Wat is berken multiplex?

Berken multiplex is een gelaagd plaatmateriaal dat bestaat uit meerdere lagen van berkenfineer, die kruislings met elkaar zijn verlijmd. De kern van de plaat is meestal gemaakt van vuren, een zachte houtsoort, waardoor de plaat licht van gewicht is en toch relatief sterk. De buitenste lagen bestaan uit berkenfineer, wat bijdraagt aan de esthetische kwaliteit van het plaatmateriaal.

Voordeel van de kruislingse opbouw

De kruislingse opbouw van de fineerlagen zorgt voor een hoogere stabiliteit en mindere vervorming. Hoe meer lagen er op elkaar zijn gelijmd, hoe sterker het eindproduct. Dit maakt berken multiplex geschikt voor toepassingen waar vormvastheid en esthetiek belangrijk zijn.

Kenmerken van berken multiplex

• Licht in gewicht
• Splintert nauwelijks
• Eenvoudig te bewerken
• Uniforme structuur
• Fijne en gelijkmatige houtnerf
• Natuurlijke uitstraling
• Duurzame en FSC-gecertificeerde varianten beschikbaar

Deze eigenschappen maken berken multiplex een populaire keuze in de interieurbouw, meubelindustrie en interieurafwerkingen. Maar wat betekent dit voor de toepassing op gevels?

Berken multiplex in de buitenruimte: geschikt of niet?

De meeste bronnen benadrukken dat niet alle multiplex platen geschikt zijn voor buitengebruik. En ook berken multiplex valt daarin onder. Volgens de informatie in de bronnen is berken multiplex niet ontworpen voor externe toepassingen zoals gevelafwerking, tenzij het watervast is verlijmd of extra wordt behandeld.

Problemen bij buitengebruik

1. Geen watervaste verlijming
   De meeste commerciële varianten van berken multiplex zijn niet watervast verlijmd, wat betekent dat ze gevoelig zijn voor vocht. Langdurige blootstelling aan regen kan leiden tot vervorming, verkalking van de verlijming of rot.

2. Geen vochtbestendige afwerking
   Berken multiplex wordt vaak blank verwerkt, bijvoorbeeld met transparante lakken of beits, waarbij de natuurlijke houtstructuur zichtbaar blijft. Dit is esthetisch aantrekkelijk, maar niet geschikt voor buitentoepassingen, omdat het niet vochtbestendig is.

3. Geen speciale versterking voor zon en regen
   De samenstelling van berken multiplex is niet ontworpen om UV-straling of temperatuurschommelingen te weerstaan. Dit kan leiden tot verkleuring, vervorming of verlies van structuur.

Geen geschikte kwaliteit voor gevels

De kwaliteiten van berken multiplex die worden aangeboden (zoals CP/CP, BB/BB of AB/B) zijn allemaal bedoeld voor binnenruimtes. De CP-klasse staat voor “constructief buiten”, maar dit betekent alleen dat het kortstondig vochtbestendig is, niet dat het duurzaam geschikt is voor externe toepassingen.

Alternatieven voor gevelafwerking

Aangezien berken multiplex niet geschikt is voor gevelafwerking, zijn er betere alternatieven beschikbaar die speciaal ontworpen zijn voor buitentoepassingen. Hieronder volgen enkele van de meest gebruikte alternatieven:

1. Hardhout multiplex (buitenverlijmd)

Hardhout multiplex is speciaal ontworpen voor externe toepassingen en is vaak watervast verlijmd. De buitenste lagen bestaan uit harde houtsoorten zoals okoumé, eik, of teak, die bestand zijn tegen vocht en UV-straling. Dit maakt hardhout multiplex geschikt voor gevelbekleding en buitendekken.

2. Okoumé multiplex

Okoumé multiplex is een tropische houtsoort die bekend staat om zijn vochtbestendige eigenschappen. Het is warmbruin van kleur en wordt vaak gebruikt voor buitengevels, terassen of houten deuren. Deze platen moeten wel goed worden afgewerkt met waterdichte coatings om vocht en UV-straling te weerstaan.

3. Douglas multiplex

Douglas multiplex is een natuurlijke houtsoort die bestand is tegen vocht en weerstand biedt tegen schimmel. Het is een populaire keuze voor buitengevels, vloeren en terassen. De platen moeten wel goed worden geschilderd of gelakt om de levensduur te verlengen.

4. Bewerkte platen (HPL of fineer)

Als alternatief voor houtplaten kunnen ook HPL-platen of fineerplaten worden gebruikt. Deze platen zijn water- en UV-bestendig en kunnen langdurig dienst doen als gevelafwerking. Ze zijn ook makkelijk te onderhouden en beschikbaar in verschillende kleuren en afwerkingen.

Toepassingen van berken multiplex binnen

Hoewel berken multiplex niet geschikt is voor gevels, is het een uitstekende keuze voor binnentoepassingen. De volgende toepassingen zijn typisch voor berken multiplex:

• Meubels en interieurbouw
  Omdat berken multiplex vormvast is en moeilijk splintert, is het ideaal voor het maken van meubels, kasten, tafelbladen, keukenbladen en andere interieurbouwprojecten. De fijne houtstructuur maakt het ook geschikt voor zichtwerk.

• Modelbouw en flightcases
  De lichte structuur en sterkte van berken multiplex maakt het geschikt voor modelbouw, flightcases en andere transportdozen die een robuust en licht ontwerp vereisen.

• Verpakking en decoratieve toepassingen
  Omdat berken multiplex makkelijk te bewerken is, wordt het vaak gebruikt voor verpakking, decoratieve projecten en kunstwerken.

Voordelen en nadelen van berken multiplex

Hoe wordt berken multiplex toegepast in de bouwsector?

Hoewel berken multiplex niet geschikt is voor gevelafwerking, wordt het wel vaak gebruikt in de bouwsector, vooral voor binnentoepassingen. Hieronder zijn enkele voorbeelden:

• Afwerking van wanden en plafonds
  Berken multiplex wordt vaak gebruikt voor de afwerking van wanden en plafonds in kantoren, woonkamers en andere interieurbouwprojecten. De natuurlijke uitstraling van het hout maakt het een populaire keuze voor warme en aantrekkelijke interieurs.

• Meubelconstructies
  Omdat berken multiplex stevig en licht is, wordt het vaak gebruikt voor de constructie van meubels zoals kasten, tischeaux en tischeaux. Het is ook ideaal voor zichtwerk, waar de esthetiek belangrijk is.

• Modelbouw en prototypebouw
  In de bouwsector wordt berken multiplex ook vaak gebruikt voor modelbouw en prototypebouw. Het is makkelijk te bewerken en stevig genoeg om kleine modellen van gebouwen of interieurs te maken.

Samenvatting: Waarom berken multiplex niet geschikt is voor gevelafwerking

Berken multiplex is niet ontworpen voor buitentoepassingen zoals gevelafwerking. Hoewel het sterk, licht en esthetisch aantrekkelijk is, heeft het niet de nodige vocht- en UV-bestendigheid die nodig is voor een permanente buitenafwerking. Daarnaast is het meestal niet watervast verlijmd, wat betekent dat het gevoelig is voor regen en temperatuurschommelingen.

Alternatieve oplossingen

Voor gevelafwerking is het beter om multiplexplaten te kiezen die speciaal ontworpen zijn voor buitentoepassingen, zoals hardhout multiplex, okoumé multiplex of douglas multiplex. Deze platen zijn watervast verlijmd, bestand tegen UV-straling en geschikt voor lange termijn gebruik op externe oppervlakken.

Conclusie

Berken multiplex is een uitstekend plaatmateriaal voor binnentoepassingen, zoals meubels, interieurbouw, modelbouw en zichtwerk. Het heeft een aantrekkelijke houtstructuur, is stevig en makkelijk te bewerken en is beschikbaar in verschillende kwaliteiten en maatvoeringen.

Echter, berken multiplex is niet geschikt als gevelafwerking. Het plaatmateriaal is niet watervast verlijmd, niet bestand tegen vocht en niet ontworpen voor externe toepassingen. Voor gevelafwerking is het beter om multiplexplaten te kiezen die speciaal ontworpen zijn voor buitentoepassingen, zoals hardhout multiplex, okoumé multiplex of douglas multiplex.

Bronnen

1. Berken multiplex van Pont Meyer
2. Multiplex platen: voordelen en toepassingen
3. Berken multiplex van Ghout
4. Berken multiplex van De Gouw
5. Berken multiplex van Houthandelonline
6. Meplax FAQ over multiplex
7. Berken multiplex van Leeuwerik