Cementgebonden plaat afwerken: Technieken, materialen en toepassingen

Published by Redactie on augustus 14, 2025 | Category afwerken

Cementgebonden platen zijn een veelzijdig bouwmateriaal dat steeds vaker wordt gebruikt in zowel binnen- als buitentoepassingen. Dankzij hun combinatie van sterkte, waterbestendigheid en brandwerendheid worden deze platen vaak gekozen voor wanden, vloeren, daken en gevelbekleding. Een essentieel onderdeel van het gebruik van cementgebonden platen is het afwerken. Dit artikel legt de technieken, materialen en aandachtspunten uit bij het afwerken van cementgebonden platen, gebaseerd op recente informatie en praktische richtlijnen uit betrouwbare bronnen.

Wat zijn cementgebonden platen?

Cementgebonden platen zijn gemaakt van samengeperste houtvezels en cement. Deze platen combineren de flexibiliteit van hout met de sterkte van cement, waardoor ze uiterst duurzaam en robuust zijn. Ze zijn geschikt voor gebruik in vochtige ruimtes, zoals badkamers, en kunnen zowel binnen als buiten worden toegepast. De platen zijn verkrijgbaar in verschillende diktes, zoals 10, 12, 16, 18 en 20 mm, en in diverse afmetingen, zoals 2600 x 1250 mm of 3100 x 1250 mm.

Het gebruik van cement als bindmiddel zorgt ervoor dat deze platen waterdicht zijn, omdat cement na uitharding nauwelijks water absorbeert. Tevens is het hoge pH-gehalte (11-13) gunstig voor het voorkomen van schimmel- en bacteriegroei. Bovendien hebben cementgebonden platen een brandklasse A1 of A2 volgens Europese normen, wat betekent dat ze niet-ontvlambaar of niet-brandverspreidend zijn.

Aanbrengen van cementgebonden platen

Voordat het afwerken kan beginnen, moeten cementgebonden platen correct worden aangebracht. De platen worden bevestigd aan de onderconstructie met schroeven. Het is belangrijk dat de schroef net verzonken is in het oppervlak. Als de schroef te diep wordt geschroefd, kan deze het glasvezelweefsel doorboren, wat leidt tot uitbraak. Bij het buigen van de platen is het normaal dat deze kraken en fijne scheurtjes ontstaan. Deze scheurtjes zorgen voor een spanningsverdeling, wat belangrijk is voor de stabiliteit van de plaat.

Bij kleine stralen is het aan te bevelen om de platen in stroken van 300 mm hoogte te zagen, zodat het buigen eenvoudiger verloopt. Dit zorgt voor een betere flexibiliteit en voorkomt overmatige spanningen.

Afwerken van cementgebonden platen

Het afwerken van cementgebonden platen vereist een aantal specifieke technieken en materialen. Omdat de platen een hoge alkaliteit hebben, moeten de gebruikte afwerkmiddelen geschikt zijn voor dit soort oppervlak. Hieronder worden de belangrijkste afwerkmogelijkheden en aandachtspunten beschreven.

1. Minerale mortel en wapeningsweefsel

Een veelgebruikte methode is het aanbrengen van een minerale mortel met een wapeningsweefsel. Het wapeningsweefsel (meestal glasvezel) zorgt ervoor dat spanningen in de achtergrond worden opgevangen. Deze methode is vooral geschikt voor gevelbekleding, waarbij de platen een stevige en duurzame afwerking nodig hebben.

Na het aanbrengen van de wapeningsmortel kan een biocide-vrije, langdurig schoonblijvende gevelpleister zoals MineralAktiv worden aangebracht. Deze pleister zorgt voor een sierlijke afwerking en draagt bij aan de duurzaamheid van de gevel.

2. Minerale steenstrips

Een alternatief voor pleister is het gebruik van minerale steenstrips. Knauf biedt bijvoorbeeld de Knauf Brick Slips Flex aan, die een dikte van ongeveer 5 mm hebben. Deze strips zijn verkrijgbaar in verschillende formaten, kleuren en afwerkingen, waaronder het klassieke ‘waalformaat’ van 210 x 100 x 50 mm. Ze kunnen gebruikt worden voor zowel vlakke wanden als hoekoplossingen.

Deze strips zijn ideaal voor projecten waarbij een ruwe of traditionele uitstraling gewenst is, maar zonder het gewicht van echte baksteen. Ze zijn eenvoudig te verwerken en bieden een betrouwbare afwerking die goed aansluit bij de eigenschappen van cementgebonden platen.

3. Tegels en behang

Cementgebonden platen zoals Hydropanel zijn ideaal voor het droog afwerken van binnenruimtes. Deze platen kunnen eenvoudig worden afgewerkt met behang, tegels of stucwerk. Ze zijn waterbestendig, schokbestendig, geluidsisolerend en brandwerend, waardoor ze geschikt zijn voor gebruik in ruimtes waar hoge eisen worden gesteld aan duurzaamheid en veiligheid.

Wanneer tegels of behang worden gebruikt, is het belangrijk om rekening te houden met de eigenschappen van het onderliggende plaatmateriaal. Het oppervlak moet goed voorbereid zijn en eventueel voorbehandeld worden met een geschikt voorstrijkmiddel.

4. Muurverf

Het schilderen van cementgebonden platen vereist een specifieke aanpak. Omdat het plaatmateriaal een hoge alkaliteit heeft (pH 11-13), is het noodzakelijk om onverzeepbare verven te gebruiken. Alkydharsverf is niet geschikt voor dit type oppervlak, omdat het niet bestand is tegen de alkalische omstandigheden.

In een praktijkvoorbeeld waarbij een bijgebouw werd afgewerkt met Cempanel (houtvezelplaat), werd aangeraden om met onverzeepbare verven te werken. Bovendien moesten vul- en voegmiddelen ook onverzeepbaar zijn. Deze aanpak zorgt ervoor dat de verf niet vroegtijdig loskomt of verkleurt.

Voor een matte muurverf is het aan te raden om latexverf te gebruiken. Deze verf is geschikt voor cementgebonden oppervlakken en biedt een goede adhésie. Echter, het is belangrijk om vooraf te controleren of het oppervlak voorbehandeld moet worden met een voorstrijkmiddel.

Aandachtspunten bij het afwerken van cementgebonden platen

Tijdens het afwerken van cementgebonden platen zijn er een aantal belangrijke aandachtspunten die moeten worden gevolgd om een duurzame en betrouwbare afwerking te garanderen.

1. Verstevigen van voegen

Voorafgaand aan het toepassen van pleister of andere afwerkmiddelen, moet de ondergrond worden voorversterkt. Dit kan gedaan worden met een wapeningsband, die met houtlijm op de platen wordt aangebracht. Deze wapening zorgt ervoor dat voegen sterker worden en minder gevoelig zijn voor scheurtjes of vochtaanval.

2. Gebruik van geschikte schroeven

Omdat cementgebonden platen samengesteld zijn uit samengeperste houtvezels, moeten ze met speciale schroeven worden bevestigd. Gewone schroeven blijven niet goed zitten. Daarom is het aan te raden om spaanplaatschroeven te gebruiken. Deze schroeven zijn ontworpen om het plaatmateriaal goed vast te zetten en voorkomen loskomen of beschadiging.

3. Rekening houden met krimp- en zwelgedrag

Cementgebonden platen kunnen onder invloed van vocht krimpen of uitzetten. Dit gedrag moet tijdens de montage in overweging worden genomen. Tussen de platen moet voldoende ruimte worden aangehouden om mogelijke vervormingen te compenseren. Dit is vooral belangrijk bij buitentoepassingen, waarbij de platen regelmatig blootstaan aan vochtige omstandigheden.

4. Kies voor het juiste afwerkmateriaal

Het kiezen van het juiste afwerkmateriaal is van essentieel belang voor de duurzaamheid en de esthetiek van het project. Afhankelijk van de toepassing (inwendig of uitwendig), kunnen verschillende materialen worden overwogen, zoals pleister, steenstrips, tegels of verf.

Bij inwendige toepassingen is het vaak voldoende om de platen met een minerale pleister te afwerken of met een geschikte verf. Voor ruimtes met hoge vochtbelasting (zoals badkamers of kelders) zijn waterbestendige materialen zoals Hydropanel of tegels aan te raden.

Bij uitwendige toepassingen, zoals gevelbekleding, is het aan te raden om extra aandacht te besteden aan de vochtbestendigheid en het onderhoud. Het gebruik van een minerale pleister of steenstrips kan de duurzaamheid van de gevel verhogen.

Toepassingen van cementgebonden platen

Cementgebonden platen zijn vanwege hun unieke eigenschappen geschikt voor een breed scala aan toepassingen. Hieronder worden enkele van de meest voorkomende toepassingen beschreven.

1. Inwendige toepassingen

Binnenin huizen en gebouwen worden cementgebonden platen vaak gebruikt voor het afwerken van wanden, vloeren en plafonds. Hun waterbestendigheid maakt ze ideaal voor gebruik in badkamers, keukens en andere ruimtes waar veel vocht aanwezig is. Ze zijn ook geschikt voor het afwerken van kelders en ruimtes met hoge vochtbelasting.

2. Buitentoepassingen

Cementgebonden platen worden steeds vaker gebruikt voor gevelbekleding. Hierbij is het belangrijk om rekening te houden met de krimp- en zwelgedrag van het materiaal. Buitenwanden en gevels moeten zorgvuldig worden uitgevoerd om ervoor te zorgen dat de platen goed aansluiten en niet vervormen onder invloed van weersinvloeden.

3. Constructieve toepassingen

Naast de esthetische functie, kunnen cementgebonden platen ook worden gebruikt voor constructieve doeleinden. Hun hoge druk- en buigsterkte maakt ze geschikt voor het opbouwen van wanden, vloeren en daken. Ze zijn robuust genoeg om zware belastingen aan te kunnen en tegelijkertijd licht genoeg om te gebruiken in ruimtes waar het gewicht van het materiaal een rol speelt.

4. Duurzame bouw

Cementgebonden platen zijn een duurzame keuze voor bouwprojecten. Ze hebben een lange levensduur van meer dan 50 jaar en zijn gemaakt van natuurlijke materialen (houtvezels en cement). Tevens zijn ze herstelbaar en kunnen ze worden hergebruikt in andere projecten. Dit maakt ze een betrouwbare keuze voor milieuvriendelijke bouw.

Voordelen van cementgebonden platen

De keuze voor cementgebonden platen biedt verschillende voordelen voor zowel bouwprojecten als individuele renovaties.

1. Duurzaamheid en levensduur

Cementgebonden platen zijn ontworpen voor lange levensduur. Hun combinatie van houtvezels en cement zorgt voor een sterke en robuuste structuur die bestand is tegen weersinvloeden, vocht en schimmel. Dit maakt ze een betrouwbare keuze voor zowel tijdelijke als langdurige projecten.

2. Eenvoudige verwerking

Hoewel cementgebonden platen robuust zijn, zijn ze relatief eenvoudig te verwerken. Ze kunnen worden gezaagd, geboord en geschroefd met standaard gereedschap, zolang er gebruik wordt gemaakt van hardmetalen of diamanttanden. Dit maakt het mogelijk om platen te bewerken zonder het risico op splinters of beschadigingen.

3. Verwerkingsgemak

Het verwerkingsgemak van cementgebonden platen maakt ze geschikt voor zowel professionele bouwprojecten als DIY-projecten. Ze kunnen snel en efficiënt worden aangebracht en afgewerkt, wat leidt tot een snellere bouwperiode en lagere kosten.

4. Brandwerendheid

Cement is een mineraal materiaal dat niet brandt, waardoor cementgebonden platen een brandklasse A1 of A2 hebben. Dit maakt ze geschikt voor gebruik in gebouwen waar hoge eisen worden gesteld aan brandveiligheid, zoals scholen, ziekenhuizen en kantoren.

5. Geluidsisolatie

Cementgebonden platen zijn geluidsisolerend vanwege hun hoge dichtheid. Ze absorberen geluidsgolven effectief, wat bijdraagt aan een rustig en comfortabel binnenklimaat. Deze eigenschap maakt ze ideaal voor gebruik in ruimtes waar geluidsisolatie belangrijk is, zoals slaapkamers, kantoren en woonkamers.

Kiezen van het juiste type cementgebonden plaat

Er zijn verschillende soorten cementgebonden platen beschikbaar, die geschikt zijn voor specifieke toepassingen. Het kiezen van het juiste type plaat is essentieel voor het succes van een bouwproject.

1. Cementgebonden houtvezelplaten

Cementgebonden houtvezelplaten combineren de natuurlijke uitstraling van hout met de voordelen van cementgebonden materialen. Ze zijn eenvoudig te bewerken, hebben goede isolatie-eigenschappen en dragen bij aan een gezond binnenklimaat. Ze zijn geschikt voor gebruik in wanden, vloeren en plafonds.

2. Cementgebonden vezelplaten

Cementgebonden vezelplaten zijn ideaal voor projecten waarbij extra sterkte en vochtbestendigheid vereist zijn. Ze zijn geschikt voor gebruik in badkamers, kelders en andere ruimtes met hoge vochtbelasting. Ze kunnen ook worden gebruikt voor constructieve doeleinden, zoals het opbouwen van wanden en vloeren.

3. Cementgebonden platen met speciale afwerking

Cementgebonden platen zijn beschikbaar in verschillende afwerkingen, zoals ruwe, gladde of gepleisterde oppervlakken. Deze afwerkingen kunnen worden afgewerkt met tegels, behang, stucwerk of verf. Dit maakt het mogelijk om de platen aan te passen aan de wensen van de klant of het ontwerp van het project.

Conclusie

Cementgebonden platen zijn een veelzijdig en betrouwbare keuze voor zowel binnen- als buitentoepassingen. Hun combinatie van sterkte, waterbestendigheid, brandwerendheid en verwerkingsgemak maakt ze geschikt voor een breed scala aan bouwprojecten. Het correct afwerken van deze platen is essentieel voor hun duurzaamheid en esthetiek. Door rekening te houden met de eigenschappen van het materiaal en het gebruik van geschikte afwerkmiddelen, kunnen cementgebonden platen worden afgewerkt tot een professioneel en betrouwbare eindresultaat.