PFAS in riolering: Invloed op milieu en gezondheid

Published by Redactie on juli 4, 2025 | Category riolering

In de afgelopen jaren is de aanwezigheid van PFAS (poly- en perfluoralkylstoffen) in het rioleringssysteem een oplopende maatstaf geworden. PFAS zijn synthetische stoffen die voorkomen in diverse producten, waaronder antiaanbaklaag van pannen, sportkleding, blusschuim en cosmetica. Deze stoffen zijn niet biologisch afbreekbaar en kunnen zich ophopen in het milieu, waardoor ze een aanzienlijk risico vormen voor de gezondheid en het milieu. In dit artikel worden de gevolgen van PFAS in de riolering, de maatregelen die worden genomen en de mogelijke oplossingen besproken.

Inleiding

PFAS wordt vaak gebruikt vanwege hun unieke eigenschappen, zoals water- en vuilafstotend gedrag. Hoewel deze eigenschappen nuttig zijn in producten, leiden ze tot problemen in het milieu. In Nederland zijn verschillende gevallen van PFAS-uitstortingen in de riolering vastgesteld, waaronder bij bedrijven zoals Custom Powders en Chemours. Deze bedrijven hebben jarenlang giftige PFAS in het riool geloosd, wat leidde tot ernstige vervuiling en gezondheidsrisico’s voor de omwonenden.

De overheid en waterschappen nemen deze problematiek serieus. Er zijn maatregelen genomen om PFAS aan te pakken, waaronder het vaststellen van wettelijke normen en het uitvoeren van onderzoeken naar de aanwezigheid van PFAS in het riolingswater. Bovendien wordt er onderzoek gedaan naar effectieve zuiveringstechnieken om PFAS te verwijderen uit het riolingswater.

PFAS in de riolering: Wat is er aan de hand?

PFAS komt via verschillende bronnen in de riolering terecht. Huishoudelijk afvalwater en bedrijfslozingen bevatten PFAS, waardoor ze via het riolingsnet naar de rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI) terechtkomen. De RWZI’s zijn aangelegd om diverse stoffen te verwijderen, maar PFAS kunnen deze niet of nauwelijks verwijderen. Hierdoor blijven PFAS in het water zitten en kunnen ze via het riool weer in het milieu terechtkomen.

In verschillende studies zijn PFAS-gehaltes in het riolingswater vastgesteld. De concentraties variëren per RWZI, afhankelijk van het aantal huishoudens en bedrijven in het gebied. De aanwezigheid van PFAS in het riolingswater kan leiden tot vervuiling van oppervlaktewater en grondwater. Dit heeft weer gevolgen voor het milieu en de gezondheid van mensen.

Gezondheidsrisico’s van PFAS

PFAS zijn schadelijk voor de gezondheid. Ze kunnen leiden tot verschillende gezondheidsproblemen, waaronder kanker en reproductieve aandoeningen. In het geval van Custom Powders en Chemours zijn er rapportages verschenen over de hoge PFAS-concentraties in het bloed van medewerkers. De waarden zijn extreem hoog en behoren tot de hoogste die ooit in Nederland zijn gevonden.

De overheid heeft in 2022 een drinkwaterrichtwaarde vastgesteld van 4,4 ng/L, uitgedrukt als PFOA-equivalenten. Deze richtwaarde zal in de toekomst als wettelijke kwaliteitseis in het Drinkwaterbesluit worden opgenomen. De RPF (Relatieve Potentie Factor) wordt gebruikt om de schadelijkheid van verschillende PFAS te vergelijken met PFOA. De RPF’s zijn berekend op basis van de effecten van PFAS op de lever.

Maatregelen om PFAS aan te pakken

Om PFAS aan te pakken, wordt er gewerkt aan bronaanpak. Dit betekent dat PFAS niet in het water terechtkomen, zodat er ook niet uit hoeft te worden gehaald. Waterschappen pleiten voor aanpak bij de bron, dus bij de producent. De Unie van Waterschappen maakt zich zorgen over de aanwezigheid en verspreiding van PFAS in het milieu. Ze pleiten voor een Europees totaalverbod op PFAS.

De overheid en waterschappen nemen de situatie serieus. Er zijn maatregelen genomen om PFAS aan te pakken, waaronder het vaststellen van wettelijke normen en het uitvoeren van onderzoeken naar de aanwezigheid van PFAS in het riolingswater. Bovendien wordt er onderzoek gedaan naar effectieve zuiveringstechnieken om PFAS te verwijderen uit het riolingswater.

Onderzoek naar PFAS in het riolingswater

In 2021 heeft het kenniscentrum van de Nederlandse waterschappen (STOWA) onderzoek gedaan naar PFAS op actieve rioolwaterzuiveringsinstallaties (RWZI). De gegevens tonen aan dat PFAS in verschillende RWZI’s aanwezig zijn. De concentraties variëren per RWZI, afhankelijk van het aantal huishoudens en bedrijven in het gebied. De aanwezigheid van PFAS in het riolingswater kan leiden tot vervuiling van oppervlaktewater en grondwater. Dit heeft weer gevolgen voor het milieu en de gezondheid van mensen.

De resultaten van het onderzoek zijn onderworpen aan verdere analyse. De aanwezigheid van PFAS in het riolingswater wordt geanalyseerd om aan te geven hoe ernstig de situatie is. De resultaten worden gebruikt om verdere maatregelen te nemen om PFAS aan te pakken.

Conclusie

PFAS in de riolering is een aanzienlijk probleem dat zowel het milieu als de gezondheid van mensen kan bedreigen. De aanwezigheid van PFAS in het riolingswater leidt tot vervuiling van oppervlaktewater en grondwater. De overheid en waterschappen nemen deze situatie serieus en nemen maatregelen om PFAS aan te pakken. Er wordt onderzoek gedaan naar effectieve zuiveringstechnieken om PFAS te verwijderen uit het riolingswater. Bovendien wordt er gewerkt aan bronaanpak, waarbij PFAS niet in het water terechtkomen, zodat er ook niet uit hoeft te worden gehaald.

Bronnen

pfas