Circulaire wijkontwikkeling in Bleijerheide: innovatie in waterkringloop en duurzame bouw

Published by Redactie on juli 4, 2025 | Category riolering

De wijk Bleijerheide in Kerkrade staat bekend om haar unieke aanpak van circulaire wijkontwikkeling. Dit project, genaamd Superlocal, is een voorbeeld van hoe duurzaam bouwen en innovatieve waterstromen gecombineerd kunnen worden. Het project wordt ondersteund door de gemeente Kerkrade, woningcorporatie Heemwonen en waterbedrijven, en richt zich op het sluiten van kringlopen voor water, energie en bouwmaterialen. Hierbij speelt de waterkringloop een centrale rol, waarbij regenwater wordt opgeslagen en opgewaardeerd tot drinkwater, en grijs water wordt zuiverd en hergebruikt. Bovendien wordt er gewerkt aan het hergebruik van materialen uit gesloopte flats, wat de circulaire economie verder versterkt.

Waterkringloop en duurzame waterbeheersing

Een van de belangrijkste onderdelen van het Superlocal-project is de waterkringloop, een innovatief systeem dat gericht is op het sluiten van kringlopen van water. In de wijk wordt regenwater opgeslagen in een ondergrondse buffer van 250 m³. Dit water wordt vervolgens via een drinkwaterzuivering behandeld, zodat het geschikt is voor gebruik in huishoudens. Het systeem is ontworpen om de druk op de centrale waterinfrastructuur te verminderen en tegelijkertijd de beschikbaarheid van water in tijden van droogte te waarborgen.

De waterkringloop wordt in drie fasen uitgevoerd. Begin 2020 zijn de vijftien nieuwe circulaire woningen aangesloten op het vacuüm-riool. In mei 2021 volgde de aanleg van het beluchte helofytenfilter en de aansluiting van de drinkwaterzuivering op de reeds gerealiseerde regenwaterbuffers. Als de laatst overgebleven flat in 2022 is opgeleverd, treedt het vergistingssysteem in werking. Hierbij wordt het slib hygiëniseren, zodat afnemers het zonder risico kunnen gebruiken als bodemverbeteraar.

Deze aanpak is nieuw in Nederland, en het project heeft een Europese subsidie van €5 miljoen gekregen, wat het unieke karakter van het project benadruit. Het gebruik van een helofytenfilter is een experiment, omdat het mengsel anders uithardt dan normaal beton. De resultaten van deze proeven zullen bepalend zijn voor de toekomstige toepassing van dergelijke systemen.

Circulaire woningen en hergebruik van materialen

Een ander belangrijk aspect van het project is het bouwen van circulaire woningen. Bij de herontwikkeling van de wijk Bleijerheide worden materialen van gesloopte flats hergebruikt voor de bouw van nieuwe woningen. Zo worden 15 grondgebonden circulaire woningen gebouwd, die demontabel en schaalbaar zijn. Deze woningen krijgen een materialenpaspoort, wat inhoudt dat het gebruikte materiaal volledig traceerbaar is.

De bouwtijd van deze woningen is sneller dan bij andere woningbouwprojecten, omdat de betonnen wanden en vloeren in een fabriek worden gemaakt en op de bouwplaats worden geïnstalleerd. Dit leidt tot minder overlast voor omwonenden en maakt het systeem efficiënter.

In het gebied zijn ook nieuwe flats gebouwd, zoals die aan de Voorterstraat. Deze woningen zijn comfortabel en bieden ruimte voor sociale activiteiten. Op de begane grond is er ruimte voor bewoners en omwonenden om elkaar te ontmoeten. Deze ruimten zijn in overleg met de bewoners tot stand gekomen en ingericht.

Waterleiding en riolering in de wijk

De wijk Bleijerheide maakt deel uit van een plan voor een wijk zonder riolering en waterleiding. Dit is een innovatief initiatief, waarbij bewoners regenwater gaan hergebruiken. Er komen 125 sociale huurwoningen en mogelijk ook nog 25 vrije sectorwoningen. De waterstromen in de wijk zijn zodanig ingericht dat gezuiverd rioolwater kan worden gebruikt voor autowassen of tuinbedrijven.

Deze aanpak is grotendeels gebaseerd op het waterkringloopconcept, dat in het project is uitgewerkt. Hierbij wordt grijs water en zwart water gescheiden en behandeld. Het effluent uit het helofytenfilter wordt twee maanden behandeld, tot het water geschikt is voor gebruik in de wasserette. Hierdoor wordt het gebruik van centrale waterleidingen verminderd, wat de duurzaamheid van de wijk versterkt.

Bouwtekeningen en locatie van rioolbuizen

Voor het plannen van een wijk zonder riolering en waterleiding is het van belang om de ligging van de rioolbuizen te bepalen. Dit kan gedaan worden met behulp van bouwtekeningen, die vaak op de website van de gemeente Kerkrade te vinden zijn. Als je geen bouwtekeningen hebt, kan je de gemeente om toestemming vragen om een tekening van je perceel aan te vragen.

De rioolbuizen liggen meestal in de tuin, ongeveer 80 tot 100 centimeter diep. Het is belangrijk om te weten waar de buizen lopen, zodat je niet per ongeluk een leiding beschadigt bij werkzaamheden. Bij het plannen van een wijk zonder riolering is het van belang om te weten waar de huisaansluitleidingen liggen. Deze buizen lopen tot aan het ontstoppingsstuk op de grens tussen jouw grond en de gemeentegrond.

Toekomstige ontwikkelingen

Het project Superlocal is een voorbeeld van hoe een wijk geïntegreerd kan worden gecreëerd met een circulaire aanpak. De toekomstige ontwikkelingen zullen gericht zijn op het verder uitwerken van het waterkringloopconcept, het hergebruik van materialen en het sluiten van kringlopen. Daarnaast is er een sterke focus op het verbeteren van de leefbaarheid van de wijk.

In de toekomst zullen er meer projecten worden opgezet die gericht zijn op duurzame wijkontwikkeling. Dit is belangrijk in tijden van klimaatverandering en toenemende druk op de centrale infrastructuur. De wijk Bleijerheide in Kerkrade is hierin een voorbeeld dat gevolgd kan worden door andere gemeenten.

Conclusie

De wijk Bleijerheide in Kerkrade is een voorbeeld van hoe innovatieve waterkringloop en circulaire bouw samenkomen. Het project Superlocal is gericht op het sluiten van kringlopen voor water, energie en materialen. Hierbij wordt gebruikgemaakt van het beluchte helofytenfilter, de waterkringloop en het hergebruik van materialen uit gesloopte flats. Deze aanpak is duurzaam en slim, en kan worden overgenomen door andere gemeenten. De toekomstige ontwikkelingen zullen gericht zijn op het verder uitwerken van het concept en het verbeteren van de leefbaarheid van de wijk.