Circulaire wijkontwikkeling in Bleijerheide: waterkringloop en duurzame woningbouw

Published by Redactie on juli 4, 2025 | Category riolering

In de wijk Bleijerheide in Kerkrade wordt een innovatief en circulair bouwproject uitgevoerd, waarbij de nadruk ligt op duurzaamheid, hergebruik van materialen en het realiseren van een gesloten waterkringloop. Dit project, genaamd SUPERLOCAL, is een van de weinige voorbeelden van een wijkontwikkeling die zich richt op het opwekken van eigen water, energie en materialen, en zo de afhankelijkheid van centrale infrastructuur minimaliseert. De wijk is een voorbeeld van een gebiedsontwikkeling die zowel technisch als sociaal duurzaam is en tegelijkertijd de leefbaarheid van de bewoners bevordert.

Duurzame wijkontwikkeling en het concept van een gesloten waterkringloop

De wijk Bleijerheide is opgezet als een experimenteel project om te laten zien hoe een wijk zonder riolering en waterleiding kan functioneren. De bewoners kunnen hun regenwater opvangen, zuiveren en gebruiken voor huishoudelijk gebruik, waardoor de wijk zelfvoorzienend is in de waterketen. Dit is gerealiseerd via een gesloten waterkringloop, waarbij regenwater wordt opgevangen en gezuiverd tot drinkwater. Daarnaast wordt lokaal water gebruikt en wordt er sprake van waterstromen, waarbij afvalwater opnieuw gebruikt wordt voor bijvoorbeeld autowassen of irrigatie. Hierbij zijn ook betrokken betrokken bij het project: het Waterschapbedrijf Limburg en het Water Management Lab (WML).

In het project worden ook andere duurzame maatregelen toegepast, zoals het hergebruiken van materialen uit de gesloopte flats, het opwekken van energie uit afvalwater en het implementeren van waterbesparende maatregelen in de woningen. Zo wordt er in de wijk voorzien in een lage waterconsumptie, waarbij bewoners zelf hun watergebruik kunnen beheren via collectieve wasruimtes en waterbesparende sanitair.

Circulaire bouw en hergebruik van materialen

Een van de kernpunten van het project is het circulaire bouwen, waarbij materialen uit de gesloopte flats hergebruikt worden voor de bouw van nieuwe woningen en de inrichting van het openbare gebied. Zo zijn er in de wijk 130 nieuwe woningen gebouwd, waarvan de materialen grotendeels afkomstig zijn van de gesloopte flats. Deze aanpak stelt het mogelijk om afval te verminderen en de circulaire economie te bevorderen.

In het project zijn ook vijftien circulaire woningen gebouwd, die op een innovatieve manier zijn ontworpen. Deze woningen zijn gemaakt van gerecycled beton, wat een unieke aanpak is in Nederland. De bouw van deze woningen gebeurt in een fabriek, waardoor de bouwtijd sneller verloopt en de overlast voor omwonenden wordt beperkt. De woningen zijn demontabel, wat inhoudt dat ze later gemakkelijk kunnen worden opgesplitst en hergebruikt worden.

Sociale aspecten en samenlevingsaspecten

Bij het project SUPERLOCAL wordt ook gekeken naar de sociale aspecten van de wijk. Het is van belang dat bewoners zich prettig en veilig voelen in hun omgeving, en dat er een sterke gemeenschapszin is. Hierbij is het belangrijk om openbare ruimtes te ontwikkelen waarin bewoners elkaar kunnen ontmoeten, zoals dakterrassen, logeerruimtes en werkruimtes. Deze ruimtes helpen bij het creëren van sociale cohesie en een betere leefbaarheid.

In de wijk is ook een gemeenschappelijke wasserette geplaatst, zodat bewoners hun kleren kunnen wassen zonder eigen wasmachines nodig te hebben. Dit helpt bij het besparen van ruimte en watergebruik. Ook is er een voedselvermaler op de begane grond van de flat, waarin bewoners hun groente- en fruitafval en etensresten kwijt kunnen. Dit afval wordt naar de vergister gevoerd, waar het wordt omgezet tot biogas en meststof.

Waterkringloop en technische uitvoering

De waterkringloop in de wijk Bleijerheide is een van de belangrijkste onderdelen van het project. Het systeem is opgezet met een afgesloten kringloop, waarbij regenwater wordt opgevangen en gezuiverd tot drinkwater. Daarnaast wordt er gebruikgemaakt van lokaal gezuiverd water, wat zorgt voor een duurzamere waterhuishouding. De technische uitvoering van dit systeem is gerealiseerd door de gemeente Kerkrade en het Waterschapbedrijf Limburg.

Er is ook gekeken naar het gebruik van een beluchte helofytenfilter, dat relatief nieuw is voor Nederland. Hierbij wordt het afvalwater opgelost en gezuiverd, waardoor het vervolgens kan worden gebruikt voor huishoudelijk gebruik. Dit is een van de experimentele delen van het project, waarin gekeken wordt naar de haalbaarheid van decentrale waterzuiveringssystemen.

Invloed op de klimaatadaptatie

De wijk Bleijerheide is ook gericht op klimaatadaptatie, waarbij het project gericht is op het verminderen van het wateroverlast, het verminderen van de invloed van hitte en het verminderen van het effect van langdurige droogte. Hierbij wordt gebruikgemaakt van watervriendelijke inrichting van de openbare ruimte, zoals wadi’s en overstroomgebieden. Deze maatregelen helpen bij het aanpassen aan de klimaatverandering en het versterken van de leefbaarheid van de wijk.

Samenwerking en initiatieven

Het project SUPERLOCAL is een initiatief van meerdere partijen, waaronder de gemeente Kerkrade, de woningcorporatie HEEMwonen, het Waterschapbedrijf Limburg en andere betrokkenen. De samenwerking is cruciaal voor het realiseren van het project, en de partijen werken samen in een experimentele aanpak om de circulaire economie te bevorderen.

Daarnaast is er ook sprake van een intensieve inzet op duurzaamheid in de wijk, waarbij het project wordt beschouwd als een voorbeeld van een duurzame wijkontwikkeling. Het project is ook een deel van het Integrale Aanvalsplan Bleijerheide-Nulland, dat gericht is op het verbeteren van de leefbaarheid en veiligheid in de wijk.

Conclusie

De wijk Bleijerheide in Kerkrade is een innovatief voorbeeld van een circulaire wijkontwikkeling, waarin het gebruik van water, energie en materialen gesloten wordt gemaakt. Het project SUPERLOCAL laat zien hoe een wijk kan functioneren zonder riolering en waterleiding, en hoe er sprake is van een duurzame en circulaire aanpak. De wijk is gericht op het verbeteren van de leefbaarheid en veiligheid voor bewoners, terwijl tegelijkertijd de milieuvriendelijkheid wordt bevorder. De wijk is een voorbeeld van een toekomstbestendige wijkontwikkeling, waarin de samenwerking tussen verschillende partijen cruciaal is voor het realiseren van de duurzame doelen.