Elektriciteitsinstallaties afwerken: Stappen, materialen en veiligheidsrichtlijnen

Published by Redactie on augustus 15, 2025 | Category afwerken

Het afwerken van elektriciteitsinstallaties is een cruciale fase in elke renovatie- of bouwkwaliteit. Zowel voor professionals als voor DIY-enthousiastelingen is het belangrijk om de juiste stappen te volgen, de juiste materialen te gebruiken en veiligheidsrichtlijnen strikt na te leven. In dit artikel wordt uitgebreid ingegaan op de manier waarop elektriciteitsleidingen worden afgehandeld, de juiste hoogte van stopcontacten en schakelaars, en de noodzaak van een goed ontwerp en uitvoering. Alle informatie is gebaseerd op de stappen en richtlijnen die zijn opgenomen in betrouwbare bronnen, zoals Elektrototaalmarkt.nl, Stroomprobleemkwijt.nl en Elektroproducten.nl.

Inleiding

Het aanleggen en afwerken van elektriciteitsinstallaties vereist een systematische aanpak. Het proces begint met het maken van een ontwerp en eindigt met het afwerken van de afwerking zoals het plaatsen van stopcontacten en schakelaars. Tijdens deze fase is het van groot belang dat de leidingen correct worden aangelegd, de kleurcodes worden gerespecteerd en dat alle verbindingen veilig en conform de regelgeving worden gemaakt.

Alle stappen in het afwerken van elektriciteitsinstallaties moeten worden uitgevoerd in een omgeving zonder stroom, om mogelijke schokken of ongelukken te voorkomen. Daarnaast is het belangrijk dat zowel de behuizing van de leidingen als de manier van aansluiten voldoen aan huidige normen en standaarden, zoals het gebruik van PVC-buizen en het Kema-keurmerk.

Stappenplan voor het afwerken van elektriciteitsinstallaties

Het afwerken van elektriciteitsinstallaties is een logische afronding van het aanlegproces. Het begint met het plaatsen van de leidingen en eindigt met het plaatsen van stopcontacten en schakelaars. Hieronder volgt een stapsgewijze uitleg van de belangrijkste acties.

1. Ontwerp maken

Voordat er wordt begonnen met het daadwerkelijke aanleggen van elektriciteitsleidingen, is het verstandig om een goed ontwerp te maken. Dit ontwerp moet aangeven waar stopcontacten, schakelaars en lichtpunten komen, en hoe de leidingen erdoorheen lopen. Het ontwerp is een belangrijk hulpmiddel om fouten te voorkomen en om later eventuele wijzigingen of problemen sneller te kunnen oplossen.

Volgens meerdere bronnen is het verstandig om een schets te maken met de positie van elektrische punten en leidingen. Dit helpt om te voorkomen dat men per ongeluk op de verkeerde plek gaat boren of frezen. Ook is het aan te raden om rekening te houden met de toekomstige behoeften, zoals het aantal stopcontacten in een keuken of woonkamer.

2. Stroomgroep uitschakelen

Voor elk werk aan elektriciteitsinstallaties is het van het grootste belang om eerst de stroom uit te schakelen. Dit wordt gedaan via de groepenkast, waarin de stroomgroep die het vertrek voedt, moet worden uitgeschakeld. Dit is een essentiële veiligheidsmaatregel die verder geen toelichting nodig heeft, maar het is niet te benadrukken hoe belangrijk het is.

Veiligheid staat altijd voorop bij elektriciteitswerkzaamheden. Zonder het uitgeschakelen van de stroom is het werk onveilig en kan het zelfs dodelijk zijn. Het is daarom verstandig om, voordat men begint, dubbel te controleren of de groep daadwerkelijk uit staat.

3. Centraaldoos plaatsen

Alle elektriciteitsleidingen van een ruimte lopen uiteindelijk naar een centraaldoos. Deze centraaldoos is een belangrijk distributiepunt in het elektriciteitsnetwerk van een huis of appartement. In de centraaldoos monden de leidingen uit en verliepen ze verder naar lichtpunten, stopcontacten en schakelaars.

Als er nog geen centraaldoos aanwezig is, moet deze eerst worden aangelegd. De centraaldoos is meestal geplaatst in het plafond bij het centrale lichtpunt, maar de exacte locatie kan variëren afhankelijk van de bouwstructuur en het ontwerp.

4. Elektriciteit aanleggen

De aanleg van elektriciteitsleidingen begint met het gebruik van de juiste behuizing. Voor de leidingen worden vaak PVC-buizen gebruikt, die in de muren worden gefreesd en vervolgens worden ingevuld. Het is belangrijk dat de leidingen correct worden aangelegd, zodat ze later goed kunnen worden aangesloten en veilig gebruikt kunnen worden.

Volgens het materiaal uit Elektrototaalmarkt.nl is het verstandig om de leidingen vanaf de centraaldoos naar de muren aan te leggen. Dit betekent dat men eerst een route bepaalt en de leidingen daarop in de muren aanlegt, zodat ze later correct kunnen worden aangesloten.

5. Aftekenen van elektrapunten

Voor het begin van de werken aan elektriciteitsinstallaties is het aan te raden om met potlood de positie van alle elektrapunten aan te tekenen. Dit omvat stopcontacten, lichtpunten, schakelaars en leidingen. Deze aftekening helpt om fouten te voorkomen en zorgt voor een betere planning van het werk.

De hoogte van de elektrapunten is ook belangrijk. Stopcontacten moeten op minstens 20 cm boven de vloer worden geplaatst, terwijl lichtschakelaars op 110 cm zijn aangeraden. Andere bronnen geven aan dat schakelaars tegenwoordig meestal op 105 cm worden geplaatst, afhankelijk van de trends en persoonlijke voorkeuren.

6. Boren en frezen in de muur

Voor het aanleggen van elektriciteitsinstallaties moet men eerst gaten boren in de muur voor de muurdozen. Deze gaten moeten diep genoeg zijn zodat de muurdozen er netjes in passen. Daarna moet men de elektriciteitssleuven in de muur uitzetten met behulp van een frees.

Het is belangrijk dat de rand van de muurdoos gelijk ligt met de muur. Dit zorgt ervoor dat het afwerken later eenvoudiger verloopt en dat de afwerking visueel aantrekkelijk is.

7. Elektriciteitsleidingen plaatsen

Na het boren en frezen kunnen de leidingen worden geplaatst. De PVC-buizen waarin de elektriciteitsdraden worden getrokken, worden in de gefreesde sleuven geplaatst. Daarna worden de inbouwdozen geplaatst en vastgezet.

Het is verstandig om de elektriciteitsleidingen op maat te zagen, zodat ze perfect passen in de gemaakte sleuven. Dit zorgt voor een nette uitslag en voorkomt later problemen bij het aansluiten van de draden.

8. Draden door de buis voeren

De draden moeten nu worden getrokken door de leidingen. Dit gebeurt met behulp van een trekveer, die door de buis wordt geschoven. De uiteindes van de draden worden afgekapt en het isolatiemateriaal wordt verwijderd. Vervolgens worden de draden door het oog van de trekveer gestoken en wordt de trekveer aangetrokken, waardoor de draden de buis in gaan.

Het is belangrijk dat de draden correct worden getrokken, zodat ze later eenvoudig te aansluiten zijn en geen knopen of verbindingen ontstaan die later problemen kunnen veroorzaken.

9. Draden in de centraaldoos en muurdoos aansluiten

Nadat de draden zijn getrokken, moeten ze worden aangesloten in de centraaldoos en de muurdoos. De uiteindes van de draden die uit de doos steken, worden afgekapt en het isolatiemateriaal wordt verwijderd. Daarna worden de bruine en blauwe draden in de muurdoos aangesloten en verbonden met de bruine en blauwe draden van de centraaldoos.

De kleurcodes van de draden zijn belangrijk en moeten strikt worden nageleefd. Dit is ook een belangrijk punt om veiligheid en compatibiliteit te garanderen. De kleurcodes zijn als volgt:

Stroomaanvoer: bruin
Stroomafvoer: blauw
Stroomdoorvoer naar een lamp: zwart
Aardedraad: groen/geel

Het is verstandig om deze kleurcodes te gebruiken, omdat ze standaarden zijn en zorgen voor een consistente en veilige installatie.

10. Afwerking van de installatie

De afwerking is de laatste fase van het aanlegproces van elektriciteitsinstallaties. Hierbij worden de stucdeksels op de muurdozen geplaatst en de sleuven rond de leidingen met cement of plamuur worden ingevuld. Daarna worden de stopcontacten en schakelaars gemonteerd.

Het is belangrijk dat de afwerking netjes en professioneel wordt uitgevoerd. Dit zorgt niet alleen voor een aantrekkelijk resultaat, maar ook voor een betere bescherming van de elektriciteitsinstallatie.

Veiligheid en aarding in de badkamer

De badkamer is een speciale ruimte waar extra aandacht moet worden besteed aan veiligheid. In de badkamer zijn vier zones onderscheiden, waarbij elke zone verschillende regels heeft voor het aanleggen van elektriciteitsinstallaties.

Zone 0: in de douchebak of badkuip zelf. In deze zone is het niet mogelijk en ook gevaarlijk om een elektrische installatie te plaatsen.
Zone 1: aangrenzende muren. In deze zone mogen geen schakelaars of stopcontacten worden geplaatst. Alleen 12 V (klasse III) verlichting met een beschermingswaarde van IP-45 mag worden geplaatst.
Zone 2: een zone van 1 meter rondom de bad of douche. In deze zone mag enkel veilige verlichting worden geplaatst en geen schakelaars of stopcontacten.
Zone 3: alles buiten zone 2. In deze zone mogen standaard elektrische installaties worden aangelegd, maar ze moeten wel voldoen aan de normen en standaarden.

Elk metalen deel in de badkamer moet verbonden zijn met een centraal aardpunt, dat op zijn beurt weer verbonden moet zijn met de aarding in de centrale contactdoos. Dit is essentieel voor veiligheid en voorkomt elektrische schokken.

Materialen en keurmerken

Het gebruik van juiste materialen is een essentieel onderdeel van het aanleggen en afwerken van elektriciteitsinstallaties. Alle materialen moeten voorzien zijn van het Kema-keurmerk, wat aangeeft dat ze voldoen aan huidige normen en standaarden.

Installatiedraad: moet altijd in PVC-buis of in afsluitbare goot worden aangelegd.
Aftakkingen in de buis: moeten worden gemaakt met behulp van een lasdoos of centraaldoos, die altijd bereikbaar moet blijven.
Inbouwdozen voor schakelaars en stopcontacten: moeten vooraf worden geplaatst.
Verbindingen in lasdozen: mogen alleen worden gemaakt met lasdoppen of verbindingsklemmen. Het gebruik van kroonstenen of andere middelen is niet toegestaan.

Het gebruik van het juiste materiaal zorgt voor betere veiligheid en een langere levensduur van de elektriciteitsinstallatie.

Hoogte van stopcontacten en schakelaars

De hoogte van stopcontacten en schakelaars is een belangrijk aspect bij het afwerken van elektriciteitsinstallaties. De standaardhoogte van stopcontacten is minimaal 20 cm boven de vloer, terwijl schakelaars meestal op 105 cm worden geplaatst. In sommige gevallen kan de hoogte van stopcontacten lager zijn, bijvoorbeeld in een keuken boven een aanrechtblad, waar de standaardhoogte 30 cm is.

De keuze van de hoogte hangt ook af van persoonlijke voorkeuren en het ontwerp van het vertrek. Het is echter verstandig om de standaarden te volgen, omdat deze ontworpen zijn om zowel veiligheid als gebruiksgemak te waarborgen.

Veiligheidsrichtlijnen en normen

Bij het afwerken van elektriciteitsinstallaties is het belangrijk om rekening te houden met veiligheidsrichtlijnen en normen. Deze richtlijnen zijn ontworpen om schokken en branden te voorkomen en zorgen voor een betere levensveiligheid van de installatie.

Elektriciteitsleidingen moeten in PVC-buizen worden aangelegd en niet in open leidingen of in materialen die niet voldoen aan de huidige normen.
Alle elektrische installaties moeten voldoen aan de NEN-normen.
Het gebruik van kroonstenen is niet toegestaan bij verbindingen in lasdozen. Alleen lasdoppen of verbindingsklemmen mogen worden gebruikt.
Aarding is verplicht voor alle elektrische installaties, met name in ruimtes waar water aanwezig is, zoals badkamers.

Het naleven van deze richtlijnen is essentieel voor de veiligheid van de installatie en de bewoners van het huis of appartement.

Conclusie

Het afwerken van elektriciteitsinstallaties is een cruciale fase in elke renovatie- of bouwkwaliteit. Het vereist een systematische aanpak, het gebruik van juiste materialen en het naleven van veiligheidsrichtlijnen. Door de stappen zorgvuldig te volgen, de kleurcodes te respecteren en de hoogte van elektrapunten correct te bepalen, kan men een veilige en duurzame elektriciteitsinstallatie creëren.

Het is verstandig om bij twijfel altijd contact op te nemen met een vakman, omdat elektriciteitswerkzaamheden gevaarlijk kunnen zijn als ze niet correct worden uitgevoerd. Het gebruik van het juiste materiaal en het naleven van de normen zorgen voor een betere levensveiligheid van de installatie en voorkomen mogelijke schade of problemen.

Bronnen

electradraad