Problemen met riolering en wateroverlast in ziekenhuizen

Published by Redactie on juli 4, 2025 | Category riolering

In de afgelopen jaren zijn verschillende ziekenhuizen in Nederland te maken gekregen met problemen rond wateroverlast en riolering. Deze problemen kunnen leiden tot storingen in de zorgverlening, onbereikbaarheid van afdelingen en zelfs tot het tijdelijk sluiten van delen van het ziekenhuis. Dit artikel bespreekt de oorzaken, gevolgen en mogelijke oplossingen voor deze problemen, gebaseerd op de beschikbare informatie uit de bronnen.

Oorzaken van wateroverlast in ziekenhuizen

Wateroverlast in ziekenhuizen ontstaat meestal door hevige regenbuien. Het onderzoek van Investico in samenwerking met diverse nieuwsorganisaties toont aan dat 1 op de 5 ziekenhuizen in de problemen komt bij zware neerslag. Dit komt doordat de riolering en afvoer niet voldoende zijn aangepast aan de toename van extreme neerslag door het klimaat. Het gebruik van een model van Deltares, dat simuleert hoeveel water er op straat blijft staan na een korte, hevige bui, wijst op risico’s voor ziekenhuizen.

Deze simulatie is gebaseerd op een bui waarbij 70 millimeter regen valt in twee uur tijd. In zo’n geval raken zeven ziekenhuizen volgens de simulatie onbereikbaar voor ambulances. Bijvoorbeeld het Slingeland Ziekenhuis in Doetinchem, dat in juli 2021 daadwerkelijk last had van overstromingen. De ingang van de Spoedeisende Hulp werd met zandzakken afgezet, en het ziekenhuis probeerde met dweilen en bezems het water tegen te houden. Ook het Gelre Ziekenhuis in Apeldoorn staat op de lijst van ziekenhuizen die risico lopen bij extreme regen.

Gevolgen van wateroverlast

De gevolgen van wateroverlast in ziekenhuizen zijn meervoudig. Ten eerste kunnen toegangswegen onbegaanbaar raken, waardoor ambulances en patiënten het ziekenhuis niet kunnen bereiken. Ten tweede kan de Spoedeisende Hulp overstromen of onbereikbaar worden, wat leidt tot vertragingen in de zorgverlening. Dit is bijvoorbeeld het geval geweest bij het Onze Lieve Vrouwe Gasthuis (OLVG) in Amsterdam-Oost en het St. Antonius Ziekenhuis in Nieuwegein.

Bij het Rijnstate Ziekenhuis in Arnhem was er in 2021 sprake van een waterstoring, waardoor het ziekenhuis tijdelijk een patiëntenstop op de Spoedeisende Hulp, de operatiekamers en de dialyseafdeling had. Er was geen watertoevoer, waardoor patiënten tijdelijk flessen water kregen en de koffieautomaten buiten werking stonden. Deze problemen werden pas opgelost nadat het water weer veilig was.

Maatregelen om wateroverlast te voorkomen

Om wateroverlast te voorkomen, is het belangrijk om te werken aan een betere afvoer en riolering. Volgens expert Dorien Lugt van HKV is het belangrijk dat er bij de ingang van het ziekenhuis een helling is geplaatst, zodat het water niet automatisch het ziekenhuis in kan stromen. Daarnaast is het belangrijk om een muurtje te bouwen bij het gebouw, zodat het water niet verder kan. Ook moet er een goede afwatering zijn rond het ziekenhuis.

Een ander voorbeeld is het Rijnstate Ziekenhuis, dat na de wateroverlast in 2014 maatregelen heeft genomen. De Spoedeisende Hulp is op de eerste verdieping geplaatst, zodat er geen water meer bij kan komen. De technische laag is op de derde verdieping geplaatst. De gemeente Arnhem heeft de afwatering en riolering aangepast, zodat het water goed weg kan. Er is ook een waterbassin aangelegd om het overtollige water in op te vangen.

Onderzoek naar wateroverlast en veiligheid

De Onderzoeksraad voor Veiligheid heeft aangekondigd een onderzoek te openen naar de veiligheidsrisico’s rondom wateroverlast. Het is belangrijk dat ziekenhuizen zelf verantwoordelijk zijn voor het voorkomen van wateroverlast. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) zegt dat ziekenhuizen zelf verantwoordelijk zijn voor hoe zij moeten omgaan met neerslagrisico’s. Als er signalen zijn dat dit niet lukt, wordt er daarop geacteerd.

In 2015 liet de IGJ zelf een rapport over waterrisico’s opstellen door onderzoeksbureau TNO. De conclusie was dat de meeste bestaande ziekenhuizen niet waterrobuust zijn gebouwd en het risico lopen dat bij ernstige wateroverlast de vitale functies tijdelijk niet operationeel zijn. De IGJ gaat volgens de onderzoekers niet in op vragen over deze conclusies en wat er in de afgelopen jaren mee is gedaan.

Duurzaamheid en afvalbeheer in ziekenhuizen

Naast wateroverlast spelen ook duurzaamheid en afvalbeheer een rol in de zorgverlening. Het St. Antonius Ziekenhuis is lid van de GreenDeal 3.0 en probeert verspilling van medicijnen zoveel mogelijk tegen te gaan. De afdeling Farmacie is bezig met het verminderen van medicijnresten in afvalwater. Daarnaast zoeken ze ook naar medicijnen die minder schadelijk zijn voor het milieu.

In Alkmaar wordt door de Noordwest Ziekenhuisgroep een speciaal filter gebruikt voor medicijnresten in de urine van patiënten. Dit apparaat zorgt ervoor dat de plas niet meer in het milieu terechtkomt. De urine wordt gefilterd en verdwijnt zonder medicijnresten in het riool.

Conclusie

Wateroverlast en problemen met de riolering zijn een reëel risico voor ziekenhuizen. De gevolgen kunnen zijn dat afdelingen onbereikbaar raken, ambulances niet kunnen doordruppen of patiënten niet kunnen worden geholpen. Om deze problemen te voorkomen, is het belangrijk om te werken aan een betere afvoer en riolering, evenals maatregelen te nemen tegen wateroverlast. De Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd stelt dat ziekenhuizen zelf verantwoordelijk zijn voor het voorkomen van wateroverlast. Daarnaast speelt duurzaamheid en afvalbeheer een rol in de zorgverlening, waarbij het belangrijk is om medicijnresten te verminderen en milieuvervuiling te beperken.