Burenrecht en afwerking van scheidsmuren: Juridische en bouwtechnische overwegingen

Published by Redactie on augustus 16, 2025 | Category afwerken

Inleiding

Het afwerken van een scheidsmuur of schutting is niet alleen een kwestie van esthetiek, maar ook van recht, bouwtechniek en burenverhoudingen. In de praktijk kan het bouwen van een muur of schutting tot meningsverschillen leiden, vooral wanneer de afwerking aan de buitenzijde van het bouwwerk minder professioneel is dan aan de binnenzijde. Dit kan leiden tot juridische geschillen, zoals uitgemeld in een uitspraak van de Rechtbank Groningen (zaaknummer 106725 / HA ZA 09-5, 4 augustus 2010). Deze uitspraak biedt een uitgebreid overzicht van de juridische, bouwtechnische en visuele aspecten van het afwerken van een muur aan de kant van de buurman. In dit artikel behandelen we deze thema’s in detail, met aandacht voor juridische verplichtingen, bouwvoorschriften, afwerking van muren, hoogteproblemen en visuele hinder. Alle informatie is gebaseerd op de gegevens uit de uitspraak en het juridische dossier.

Juridische context: Burengeschillen en bouwvoorschriften

Het geval waarop deze uitspraak zich richt, draait om een scheidsmuur die is opgetrokken rondom een monumentaal pand. De muur is aan de binnenzijde goed afgewerkt, maar aan de kant van de buren is de afwerking slecht. De eisers stellen dat dit misbruik is van recht en dat de muur dus aan beide zijden gelijk moet zijn afgewerkt. De gedaagde erkent dat de afwerking aan de buitenzijde van de muur niet optimaal is, maar stelt dat hij er geen juridische verplichting toe heeft om de muur aan de buitenzijde net zo goed te maken als aan de binnenzijde.

De rechtbank stelt vast dat, volgens het burenrecht, de bouwer van een scheidsmuur niet wettelijk verplicht is om de muur aan de burenzijde net zo goed te maken als aan de eigen kant. Echter, wanneer de afwerking van de buitenzijde van de muur duidelijk slechter is dan aan de binnenzijde, en dit slechts kan worden verklaard door de intentie om de buren te benadelen, kan dit gezien worden als misbruik van recht. In dit geval heeft de rechtbank besloten dat de bouwer verplicht is om de achterzijde van de muur netjes te stucadoren.

De uitspraak benadrukt ook dat een bestuursrechtelijk geschil in gang is over of de bouw volgens de bouwvoorschriften is gebeurd. De rechtbank beslist hier niet over, omdat dat een andere rechtsvorm betreft. Dit benadrukt de complexiteit van burenrechtelijke geschillen, waarin civielrechtelijke en bestuursrechtelijke aansprakelijkheden kunnen samengaan.

Bouwtechnische aspecten van scheidsmuren

Het bouwen van een scheidsmuur vraagt om zorgvuldige voorbereiding en uitvoering. In het geval dat de rechtbank behandelt, zijn er duidelijke bouwtechnische tekortkomingen vastgesteld aan de buitenzijde van de muur. Zo is het metselwerk slordig uitgevoerd, met soms te veel of te weinig specie. In plaats van een knipvoeg is een veegvoeg gebruikt, wat visueel minder aantrekkelijk is. Verder zijn er scheuren, spleten en onregelmatigheden in het metselwerk.

De afwerking aan de burenzijde is verder ook niet goed: de muur is aan de achterzijde niet gevoegd, en de metselspecie is dik uitgehard aan de verborgen kant. Dit geeft de muur een onaantrekkelijke indruk. De rechtbank concludeert hieruit dat de afwerking aan de burenzijde niet anders kan zijn ingegeven dan door de intentie om de buren te benadelen. Dit is een belangrijk juridisch criterium: als een actie slechts begrijpelijk is in termen van schadeveroorzaak aan buren, kan dat misbruik van recht vormen.

Visuele hinder en het recht op een mooi uitzicht

Een belangrijk thema in het burenrecht is de visuele invloed van bouwwerken. De eisers stellen dat de muur visuele hinder veroorzaakt. De rechtbank overweegt dit argument en concludeert dat er geen wettelijke rechten bestaan op een mooi uitzicht. Echter, het recht om een onredelijke visuele last op te leggen aan buren, kan wél worden afgewezen, bijvoorbeeld wanneer de afwerking van de muur duidelijk minder aantrekkelijk is dan aan de eigen kant.

De rechtbank benadrukt dat de bouwer niet verplicht is om de muur aan de burenzijde even mooi te maken als aan de eigen kant. Echter, wanneer de afwerking van de muur aan de burenzijde slechter is dan aan de eigen kant, en dit alleen kan worden verklaard door de intentie om de buren te benadelen, kan dit gezien worden als misbruik van recht. In dit geval is de bouwer verplicht om de muur aan de burenzijde netjes te stucadoren.

Hoogteproblemen en het meten van een muur

Een ander belangrijk thema in het burenrecht is de hoogte van een scheidsmuur. De eisers stellen dat de muur aan hun kant hoger is dan de toegestane 2 meter. De gedaagde reageert hierop door aan te tonen dat de muur op dezelfde hoogte is gebouwd als de voorgaande afscheiding. De rechtbank concludeert dat de hoogte van een muur niet vanaf het laagste erf gemeten moet worden, maar vanaf het hoogste erf. Dit is een belangrijk juridisch criterium bij het bepalen van de toegestane hoogte van een muur.

Daarnaast benadrukt de rechtbank dat het huidige hoogteverschil tussen de erfzijden vermoedelijk ontstaan is door een bestaand laagteverschil dat al aanwezig was vóór de bouw van de muur. Dit suggereert dat het huidige hoogteverschil niet het resultaat is van een人为e opbouw van het erf van de gedaagde, maar van een natuurlijk of historisch ontstaan hoogteverschil.

Mogelijke oplossingen en afwerkingsopties

De rechtbank stelt voor dat de bouwer de muur aan de burenzijde netjes stucadoreert. De eisers kunnen vervolgens dit stucwerk schilderen in een kleur naar hun keuze, of het verder begroeien. Deze oplossing biedt een evenwicht tussen juridische verplichtingen en praktische toepassing. De rechtbank benadrukt echter dat de bouwer pas verplicht is om een stuclaag aan te brengen nadat de eisers hebben aangegeven dat ze deze oplossing op prijs stellen. Indien de eisers voorkeur geven aan de huidige situatie (met klimop die de muur begroeit), kan de bouwer kiezen om geen verbeteractie uit te voeren.

De rechtbank benadrukt ook dat de verplichting tot verbetering van het aanzicht van de muur ook van toepassing is op het gedeelte waar aan de zijde van de eisers een schutting staat. Dit benadrukt het belang van een consistente afwerking van de muur aan beide zijden.

Verantwoordelijkheid en kostenverdeling

In het burenrecht is ook de vraag naar kostenverdeling belangrijk. De eisers vorderen een schadevergoeding in de vorm van EUR 3.346,11. De gedaagde rekent echter in zijn reconventie op een verdeling van de kosten van de erfafscheiding. De rechtbank stelt vast dat er geen recht bestaat op een automatische kostenverdeling, maar dat de kostenverdeling afhankelijk is van de specifieke omstandigheden van het geval.

In dit geval benadrukt de rechtbank dat de gedaagde verplicht is om de muur aan de burenzijde netjes te stucadoren, maar dat de eisers niet automatisch recht hebben op een schadevergoeding. De kostenverdeling hangt af van de mate waarin de gedaagde de afwerking van de muur aan de burenzijde heeft verwaarloosd en of dit als misbruik van recht kan worden beschouwd.

Conclusie

Het afwerken van een scheidsmuur is niet alleen een kwestie van bouwtechniek, maar ook van recht en burenverhoudingen. In het geval dat is besproken in de uitspraak van de Rechtbank Groningen (zaaknummer 106725 / HA ZA 09-5), is duidelijk geworden dat de bouwer niet verplicht is om de muur aan de burenzijde net zo goed te maken als aan de eigen kant. Echter, wanneer de afwerking van de muur aan de burenzijde duidelijk slechter is dan aan de eigen kant, en dit alleen kan worden verklaard door de intentie om de buren te benadelen, kan dit gezien worden als misbruik van recht.

De rechtbank heeft in dit geval besloten dat de bouwer verplicht is om de muur aan de burenzijde netjes te stucadoren. Dit biedt een evenwicht tussen juridische verplichtingen en praktische toepassing. Daarnaast benadrukt de rechtbank dat de hoogte van een muur niet vanaf het laagste erf gemeten moet worden, maar vanaf het hoogste erf. Dit is een belangrijk criterium bij het bepalen van de toegestane hoogte van een muur.

In het kader van burenrecht is het belangrijk om rekening te houden met bouwtechnische aspecten, visuele invloeden en juridische verplichtingen. Het is aan te raden om bij het bouwen van een scheidsmuur rekening te houden met de wensen en bezwaren van de buren en om de muur aan beide zijden gelijkwaardig te afwerken. Dit kan meningsverschillen voorkomen en een harmonieuze burenrelatie behouden.