Klimaatadaptatie en waterbeheer in de gemeente Cranendonck

Published by Redactie on juli 4, 2025 | Category riolering

In de afgelopen jaren heeft de gemeente Cranendonck aandacht besteed aan de klimaatadaptatie en het beheer van water. Dit is een belangrijk onderdeel van het ruimtelijk beleid, met als doel om de leefomgeving te verbeteren en klimaatveranderingen te tegengaan. In het kader van deze aanpak zijn verschillende projecten en initiatieven ontwikkeld, waaronder het klimaatvisieplan “Klimaatbestendig Cranendonck”, het aanpassen van het rioleringssysteem, en het realiseren van klimaatadaptieve projecten zoals het schoolplein van de Schatkist. Daarnaast is er aandacht geweest voor het onderhoud van het rioleringssysteem, het gebruik van groene infrastructuur en het verminderen van wateroverlast.

Klimaatvisie en projecten

Een van de belangrijkste stappen in het klimaatbeleid van de gemeente was het opstellen van de klimaatvisie “Klimaatbestendig Cranendonck”. Deze visie is ontstaan na de uitgevoerde klimaatstresstesten van 2018 en een klimaatdialoog in 2019. In dit visieplan staan verschillende maatregelen centraal, waaronder het verbeteren van de biodiversiteit, het aanpassen van het rioleringssysteem en het gebruik van groene infrastructuur. Ook is er aandacht geweest voor de samenwerking met lokale actoren, zoals scholen, gemeenten en ouders, bij het realiseren van klimaatadaptieve projecten.

Een voorbeeld hiervan is het schoolplein van de Schatkist in Budel. Hier is in 2019 een deel van het schoolplein en de daken van de basisschool afgekoppeld van het gemengde rioolstelsel. Het plein is opnieuw ingericht met nieuwe speelvoorzieningen en een afvoer van het hemelwater via goten naar een wadi. Dit is een uniek project dat in samenwerking met kinderen, ouders, de school en de gemeente tot stand is gekomen. Het project is gericht op het verminderen van wateroverlast en het aanpassen van de openbare ruimte aan de klimaatverandering.

Waterbeheer en riolering

In de gemeente Cranendonck is het waterbeheer verdeeld over de gemeente, de provincie Noord-Brabant en het waterschap De Dommel. Brabant Water zorgt voor schoon en veilig drinkwater. Het waterbeheer omvat alle activiteiten die waterpartners uitvoeren om voorzieningen in de (afval)waterketen en het watersysteem zo goed mogelijk te beheren. De waterketen omvat de kringloop van water voor menselijk gebruik, inclusief het verzamelen, transporteren en zuiveren van afvalwater.

Het rioleringssysteem in de gemeente heeft een levensduur van ongeveer 70 tot 90 jaar. Dit komt doordat de riolering zich in een overwegend stabiele zandgrond bevindt, wat minder verzakkingen en dus minder schade aan de riolen tot gevolg heeft. Bij het vervangen van riolen wordt er rekening gehouden met de aanleg van blauwe aders, ontwikkelingen in de omgeving en de afstemming met andere programma’s. Daarnaast wordt er geprobeerd om werkzaamheden te combineren met andere projecten, zoals het vervangen van bestrating of de aanleg van energietransitieprojecten, om zo efficiënter te werken en hinder voor de omgeving te beperken.

Bij het onderhouden van het rioleringssysteem wordt er aandacht besteed aan de reiniging van kolken en lijngoten. Deze voorzieningen zijn essentieel voor het inzamelen van regenwater dat in de openbare ruimte valt. Verstopping kan lokaal leiden tot overlast, terwijl de hoofdriolering nog voldoende afvoercapaciteit heeft. In de komende jaren is er meer aandacht voor het beheer van kleinere hemelwaterinfrastructuur, zoals bergende greppels, bermen, wadi’s en infiltratievoorzieningen.

Klimaatverandering en wateroverlast

Door klimaatverandering neemt de kans op wateroverlast, hitte, droogte en overstromingen toe. Dit levert risico’s op voor de economie, gezondheid en veiligheid. De gemeente werkt al geruime tijd aan een klimaatbestendige inrichting van de leefomgeving, onder andere door wateroverlastlocaties aan te pakken en verhard oppervlak af te koppelen. In 2015 zijn de kwetsbare locaties voor het thema extreme neerslag in beeld gebracht, en in 2019 voor de thema’s hitte en droogte. Deze stresstesten zijn beschikbaar via kaarten waarop de gevolgen van extreme weersomstandigheden te zien zijn.

In het kader van de actualisatie van de basisrioleringsplannen zal de stresstest voor extreme neerslag opnieuw worden uitgevoerd op basis van de fictieve regenbuien die inmiddels gangbaar zijn. Het beleid zoals in het voorgaande vGRP ingezet voor het toetsen van water op straat blijft ongewijzigd. Het is echter belangrijk om te beseffen dat het niet altijd mogelijk is om overlast en schade volledig uit te sluiten. Het kan altijd nóg heviger regenen dan waarop de maatregelen zijn gebaseerd.

Duurzame maatregelen

De gemeente streeft er naar om het afvalwater op een doelmatige wijze in te zamelen, te transporteren en te zuiveren voordat het geloosd wordt op het oppervlaktewater. Hierbij wordt rekening gehouden met het perspectief van circulariteit: hergebruik van water, nutriënten en warmte. Ook wordt er aandacht besteed aan het aanpassen van het rioleringssysteem aan de klimaatverandering en het gebruik van groene infrastructuur om het wateroverlastprobleem te verminderen.

Een voorbeeld hiervan is het project “Schatkist 100ste schoolplein van de toekomst”, waarin het schoolplein en de daken van de basisschool afgekoppeld zijn van het gemengde rioolstelsel. Hierdoor wordt het hemelwater van het plein en de daken afgevoerd via goten naar een wadi. Dit is een uniek project dat in samenwerking met kinderen, ouders, de school en de gemeente tot stand is gekomen. Het project is gericht op het verminderen van wateroverlast en het aanpassen van de openbare ruimte aan de klimaatverandering.

Conclusie

In de gemeente Cranendonck wordt aandacht besteed aan de klimaatadaptatie en het beheer van water. Dit omvat het opstellen van de klimaatvisie “Klimaatbestendig Cranendonck”, het aanpassen van het rioleringssysteem en het realiseren van klimaatadaptieve projecten zoals het schoolplein van de Schatkist. Daarnaast is er aandacht geweest voor het onderhoud van het rioleringssysteem, het gebruik van groene infrastructuur en het verminderen van wateroverlast. Deze maatregelen zijn belangrijk om de leefomgeving te verbeteren en klimaatveranderingen te tegengaan.