Richtlijnen voor het ontwerp van rioleringen: Analyse en aanbevelingen

Published by Redactie on juli 4, 2025 | Category riolering

In het kader van het ontwerp van rioleringen zijn er verschillende richtlijnen en regels van toepassing, die voortkomen uit de wettelijke en technische eisen die gelden voor openbare voorzieningen zoals rioleringen. Deze richtlijnen zijn grotendeels gebaseerd op de voorgaande planperiodes en zijn in de toekomst aansluitend op de nieuwe wetgeving, zoals de Omgevingswet. De beschikbare bronnen geven inzicht in de toezichtsmaatregelen, het beheer van rioleringen, en de noodzaak van periodieke inspecties en onderhoud. In dit artikel worden de belangrijkste richtlijnen en aanbevelingen voor het ontwerp van rioleringen besproken, waarbij zowel de technische als de juridische aspecten worden aangesneden.

Technische richtlijnen voor het ontwerp van rioleringen

Het ontwerp van rioleringen moet voldoen aan een aantal technische vereisten, met name in het kader van het functioneren van het systeem. Hierbij gaat het onder meer om de capaciteit van het systeem, de afvoer van afvalwater, en de aanwezigheid van eventuele bergingsvoorzieningen. In de bronnen wordt aangegeven dat het functioneren van het rioleringssysteem moet worden gecontroleerd op basis van hydraulische en milieutechnische criteria.

Deelname aan de controle van de afvoercapaciteit is essentieel, vooral bij hemelwaterriolen. In het kader van de OAS (Optimalisatie Afvalwatersysteem) wordt in de bronnen aangegeven dat de capaciteit van de riolen moet worden gecontroleerd. Dit geldt met name in wijkgebieden waar wateroverlast kan ontstaan bij hevige regenbuien. Daarnaast wordt aangegeven dat de klimaatbestendigheid van rioleringen moet worden versterkt, bijvoorbeeld door de riolbuis te vergroten waar nodig.

In de bronnen wordt ook aangegeven dat het gebruik van een inspectiemethode volgens de Europese norm NEN-EN 13508-2:2003 wordt gehanteerd. Deze methode wordt gebruikt om de toestand van de riolering te beoordelen en beslissingen te nemen over renoveren, vervangen of repareren. Daarnaast wordt in de bronnen de toetsing van de fysieke toestand van de riolering op basis van inspectiegegevens beschreven. Dit gebeurt planmatig en wordt bepaald door de lettercoderingen die in de NEN 3399 en NEN 3398 zijn vastgelegd.

Juridische richtlijnen voor het ontwerp van rioleringen

Naast technische eisen zijn er ook juridische richtlijnen van toepassing op het ontwerp van rioleringen. De wetgeving rondom de riolering is onderverdeeld in verschillende onderwerpen, waaronder de toezichtsmaatregelen, de vergunningverlening, en de handhaving van regels.

De gemeente en de Omgevingsdienst Haaglanden ODH geven verschillende vergunningen uit die te maken hebben met riolering. Hierbij gaat het onder meer om de omgevingsvergunning op grond van de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht (Wabo). In de omgevingsvergunning worden verschillende zaken geregeld rondom (ver)bouwwerkzaamheden, waaronder riolering/water. De gemeente is vergunningverlenende instantie, maar heeft de verplichting om andere relevante overheden te betrekken in het traject. Voor het verlenen van een omgevingsvergunning is daarom vaak overleg nodig met de Hoogheemraadschappen.

Daarnaast is er sprake van een nieuwe verordening op het gebied van aansluitingen. Deze verordening moet worden opgesteld en actualiseerd in de komende planperiode. In de bronnen wordt aangegeven dat het bepalen van de hoeveelheid berging op eigen terrein bij inbreidingslocaties een onderdeel is van deze verordening. Ook wordt aangegeven dat er een overzichtskaart moet worden opgesteld met de gebieden waar het gaat.

Beheer en onderhoud van rioleringen

Het onderhoud en de reparatie van rioleringen zijn essentieel om de functionele toestand van de voorzieningen te handhaven. In de bronnen wordt aangegeven dat er regelmatig reiniging van de vrijverval riolen moet plaatsvinden om de doorstroming van het riool te waarborgen. Een deel van de riolen wordt na reiniging geïnspecteerd om een beeld te krijgen van de kwaliteit van de riolering. Daarnaast wordt aangegeven dat er periodiek inspecties moeten worden uitgevoerd naar de toestand van de mechanisch/elektrische installaties van de rioolgemalen.

De hoofdgemalen en de drukrioolunits (minigemalen) worden jaarlijks gereinigd en geïnspecteerd. Persleidingen worden niet planmatig onderhouden. In de bronnen wordt ook aangegeven dat er sprake is van een gezamenlijke aanbesteding en een raamcontract voor vier jaar, waarbij de werkzaamheden conform plan worden uitgevoerd.

Kwaliteitszorg en toezicht

Kwaliteitszorg is essentieel bij het ontwerp van rioleringen. In de bronnen wordt aangegeven dat de kwaliteit gedurende de uitvoering goed gecontroleerd moet worden. Het riool 'verdwijnt' na aanleg onder de grond en op dat moment is de kwaliteit niet meer te achterhalen. Daarnaast wordt aangegeven dat externe partijen de toetsnormen in het Programma van Eisen (PvE) moeten hanteren voor het geval dat het riool uiteindelijk in het beheer van de gemeente komt.

Daarnaast wordt aangegeven dat het functioneren van de riolering in het kader van de klimaatadaptatie moet worden aangescherpt. Hierbij gaat het onder meer om het toetsen van de maatregelen op basis van een gekoppeld 1D-2D riolerings-maaiveldmodel in InfoWorks ICM. Ook wordt aangegeven dat er eisen zijn op het gebied van de manier van toetsing en de manier van rapportage.

Conclusie

Het ontwerp van rioleringen is een complex onderwerp dat technische, juridische en kwaliteitsgerichte aspecten omvat. In de beschikbare bronnen wordt duidelijk gemaakt dat het functioneren van het rioleringssysteem moet worden gecontroleerd op basis van hydraulische en milieutechnische criteria. Daarnaast is het belangrijk om de juiste vergunningen aan te vragen en te controleren of de voorzieningen voldoen aan de wettelijke eisen. Het onderhoud van de rioleringen is eveneens essentieel om de functionele toestand van de voorzieningen te handhaven. De toetsing van de fysieke toestand van de rioleringen moet planmatig worden uitgevoerd, en de kwaliteit moet worden gecontroleerd gedurende de uitvoering van de werkzaamheden.