Richtlijnen voor het ontwerp van rioleringssystemen

Published by Redactie on juli 4, 2025 | Category riolering

Inleiding

Binnen het ontwerp van rioleringssystemen zijn er verschillende richtlijnen en maatstaven van toepassing. Deze richtlijnen zijn van belang om ervoor te zorgen dat het rioleringssysteem functioneel, duurzaam en overeenkomstig de geldende wet- en regelgeving is. De Nota Riolering van de gemeente Zoetermeer (2023–2026) bevat belangrijke informatie over het beheer van riolering, het functioneren van het rioleringssysteem en de maatstaven die hierbij worden gehanteerd. Deze artikelen geven een overzicht van de kernpunten die relevant zijn voor het ontwerp van rioleringssystemen.

Toetsingsmethode en functionele eisen

Bij het ontwerpen van een rioleringssysteem is het belangrijk om te voldoen aan functionele eisen. Deze eisen worden bepaald door de doelen die het systeem moet waarnemen, zoals het afvoeren van afvalwater, het omgaan met hemelwater en het verminderen van wateroverlast. De functionele eisen worden gedefinieerd in de Nederlandse Praktijkrichtlijn Beheer Buitenriolering (NPR 3220), waarin verschillende maatstaven worden gegeven die de functionele eisen precies omschrijven.

De maatstaven zijn getalsmatige preciseringen van de functionele eisen. Bijvoorbeeld, voor de riolering moet worden gekeken naar de toestand van objecten zoals riolen, putten en randvoorzieningen, en ook naar het functioneren van het totale rioleringssysteem. Deze maatstaven zijn belangrijk om te bepalen of het systeem voldoet aan de gestelde eisen.

Belangrijke maatstaven en inspectie

Bij het ontwerpen van een rioleringssysteem is het van belang om de toestand van objecten te beoordelen. Dit gebeurt via visuele inspecties en camera-inspecties. De Europese norm NEN-EN 13508-2:2003 wordt gebruikt als basis voor de inspectiemethode. Deze methode helpt bij het beoordelen van de kwaliteit van de riolering en bepaalt of er ingreep nodig is.

Bijvoorbeeld, bij de controle van de afvoercapaciteit van alle hemelwaterriolen wordt gebruikgemaakt van de OAS (Optimalisatie Afvalwatersysteem) Harnaschpolder. Dit helpt bij het bepalen van de capaciteit en het vermijden van wateroverlast. Binnen de wijk Meerzicht is het voorkomen van wateroverlast na hevige regenbuien een belangrijk onderdeel van het ontwerp.

Onderhoud en herstel

Bij het ontwerpen van een rioleringssysteem is het belangrijk om rekening te houden met onderhoud en herstel. Dit is nodig om ervoor te zorgen dat de riolering functioneel blijft. Er wordt gesproken over renovatie, reparatie en vervanging.

Renovatie betekent dat het oorspronkelijke functioneren hersteld wordt, waarbij een ingrijpende toestandswijziging plaatsvindt. Dit is vergelijkbaar met de technische staat van nieuwaanleg.
Reparatie is het herstel van het oorspronkelijke functioneren, waarbij een beperkte toestandswijziging plaatsvindt.
Vervangen is het herstel van het oorspronkelijke functioneren, waarbij het bestaande object wordt verwijderd en een nieuw gelijkwaardig object wordt teruggeplaatst.

Het is belangrijk om te bepalen of een leiding gerenoveerd, gerepareerd of vervangen moet worden, afhankelijk van de toestand en de capaciteit van het systeem. Dit wordt bepaald op basis van inspecties en evaluaties.

Klimaatmaatregelen

Bij het ontwerpen van een rioleringssysteem is het belangrijk om rekening te houden met klimaatverandering. Dit betekent dat er maatregelen moeten worden genomen om overtollig hemelwater makkelijker af te voeren. Dit kan worden gedaan door aanpassingen aan het rioleringssysteem (ondergronds) of door bovengrondse maatregelen, zoals verbetering van afstroming en infiltratie van het hemelwater.

Voorbeeld: In sommige delen van de stad moet de rioolbuizen worden vergroot om snel piekbuien af te kunnen voeren. Dit is een klimaatmaatregel die in het ontwerp moet worden opgenomen.

Communicatie en participatie

Bij het ontwerpen van een rioleringssysteem is het belangrijk om te communiceren met bewoners en betrokken partijen. Dit gebeurt via een wijkgerichte aanpak, waarbij de kwaliteit van het rioleringssysteem en de impact op de omgeving worden beoordeeld. Het is belangrijk om te weten wat de verwachtingen zijn van de bewoners en wat er aan de riolering moet worden gedaan.

Bijvoorbeeld, er wordt gecommuniceerd over het gebruik van het riool, hoe te werken met autowassen en de gevolgen voor het watersysteem. Ook wordt er geïnformeerd over het gebruik van toilet en schoonmaakdoekjes. Dit is belangrijk om ervoor te zorgen dat bewoners weten wat ze mogen en moeten doen met het rioleringssysteem.

Budget en kosten

Bij het ontwerpen van een rioleringssysteem is het belangrijk om rekening te houden met het budget en de kosten. Er wordt jaarlijks ongeveer 6,5 km rioolleidingen aangepakt. Daarvan wordt maximaal 20% vervangen. De overige leidingen worden gerelined. Daarnaast wordt er jaarlijks een extra onttrekking uit de voorziening Riolering gedaan om het groot onderhoud te financieren.

In de Nota Riolering wordt aangegeven dat het budget voor het groot onderhoud per jaar wordt aangevuld met kosten voor aanpassingen aan het rioleringssysteem, mogelijk te maken met klimaatmaatregelen. Dit is belangrijk om ervoor te zorgen dat het systeem op de lange termijn functioneel blijft.