Kalkhennep afwerking: mogelijkheden, voordelen en toepassingen

Published by Redactie on augustus 17, 2025 | Category afwerken

Inleiding

Kalkhennep is een innovatief bouwmateriaal dat opnieuw aandacht krijgt in de duurzame bouwsector. Het is gemaakt van een mengsel van hennep en luchtkalk, en wordt vaak gebruikt als isolatiemateriaal in muren, vloeren en daken. Een van de belangrijkste aspecten bij het gebruik van kalkhennep is de afwerking. Omdat kalkhennep dampopen is en hygroscopisch werkt, moet de afwerking ook dampopen zijn om de thermische en vochtregulerende eigenschappen van het materiaal te behouden. In dit artikel worden de verschillende afwerkingstechnieken voor kalkhennep besproken, inclusief hun voordelen, toepassingen en technische eigenschappen. De nadruk ligt op praktische toepassingen voor zowel nieuwbouw als renovatieprojecten.

Wat is kalkhennep en waarom is afwerking belangrijk?

Kalkhennep is een natuurlijk, dampopen materiaal dat wordt gemaakt uit hennepscheven en luchtkalk. Het heeft een unieke combinatie van eigenschappen: het is een goede isolator, reguleert de relatieve vochtigheid in de binnenruimte en heeft een hoge warmtecapaciteit. Door de hygroscopische aard van kalkhennep kan het vocht opnemen en afgeven, wat bijdraagt aan een comfortabele inwendige klimaat. Dit maakt het materiaal ideaal voor zowel isolatie als constructieve toepassingen in nieuwbouw en renovatieprojecten.

Aan de andere kant is het van groot belang dat kalkhennep op de juiste manier wordt afgewerkt. Aangezien het een dampopen materiaal is, moet de afwerking ook dampopen zijn om condensatie en vochtproblemen te voorkomen. Een verkeerde afwerking kan leiden tot schimmelvorming of een afname van de isolatiewaarde. Daarom zijn er verschillende afwerkingstechnieken die specifiek ontwikkeld zijn voor kalkhennep, waaronder pleisters, stucwerk, houtafwerkingen en andere traditionele materialen die dampdoorlaatbaar zijn.

Mogelijke afwerkingen voor kalkhennep

1. Kalkpleister

Kalkpleister is een van de meest gebruikte afwerkingen voor kalkhennep. Het is een natuurlijke pleister die bestaat uit kalk en eventueel vulstoffen. Kalkpleister is dampopen en heeft een lage dampdiffusieweerstand, waardoor het ideaal is voor het afwerken van kalkhennep. Het kan zowel als opbouwpleister als afwerking gebruikt worden. Een voordeel van kalkpleister is dat het de thermische eigenschappen van kalkhennep niet beïnvloedt en het vochtregulerend vermogen behoudt.

Er zijn verschillende vormen van kalkpleister die kunnen worden gebruikt, afhankelijk van de gewenste esthetica en functie. Voor een gladde afwerking kan een fijnkornige kalkpleister worden gebruikt, terwijl grovere pleisters een ruwere texturen geven. Kalkpleister is ook geschikt voor externe toepassingen, zoals bijvoorbeeld een traskalkpleister.

2. Traskalkpleister

Traskalk is een mengsel van kalk en fijngemalen vulkanisch gesteente uit de Eifelstreek. Het is een hydraulische pleister die snel uit hardt en een hoge mechanische weerstand heeft. Traskalkpleister is vooral geschikt voor buitenafwerking van kalkhennepgebouwen. Het heeft een vergelijkbare esthetica als cementpleister, maar met de voordelen van dampopenheid en een betere vochtregulering.

Traskalkpleister heeft een hogere waterwerendheid dan gewone kalkpleister, wat het geschikt maakt voor gebruik in regenrijke omgevingen. Bovendien heeft het een verlaagde kans op kalkuitbloeiing, wat het een duurzamere en esthetisch aantrekkelijkere optie maakt. Omdat traskalk minder energie verbruikt bij productie dan cement, is het een duurzamere keuze.

3. Kalkstuc

Kalkstuc is een speciaal type stucwerk dat op basis van kalk is gemaakt. Het wordt vaak gebruikt als afwerking voor kalkhennep, vooral in interieurbouw. Kalkstuc is handmatig of met een machine aangebracht en kan een zeer gladde of ruwe texturen creëren, afhankelijk van de gewenste esthetica. Het is dampopen en heeft goede thermische eigenschappen.

Kalkstuc is vooral geschikt voor binnenafwerkingen, omdat het de thermische prestaties van kalkhennep niet ondermijnt. Het kan ook gecombineerd worden met andere afwerkingstechnieken, zoals een tweede laag kalkpleister of een verf op kalkbasis. De voordelen van kalkstuc zijn onder meer de hygroscopische eigenschappen en het visuele effect, dat een warme en natuurlijke uitstraling geeft aan binnenruimtes.

4. Houtafwerkingen

Hout is een traditioneel materiaal dat vaak wordt gebruikt in combinatie met kalkhennep. Het is een natuurlijke en dampopen afwerking die goed aansluit bij de eigenschappen van kalkhennep. Hout kan gebruikt worden in verschillende vormen, zoals houtpleister, houtplaten of houtbeplanking. Het is belangrijk dat het hout niet verwerkt is met dichte verf of laag, omdat dit de dampopenheid zou beïnvloeden.

Bij het gebruik van hout als afwerking dient er rekening mee te houden dat het hout zorgvuldig geselecteerd en eventueel behandeld moet worden om vocht- en insectbestendig te zijn. Buitenafwerkingen met hout vereisen vaak een extra beschermende laag, zoals lasur of olie, die dampopen zijn. Dit zorgt ervoor dat de hygroscopische eigenschappen van kalkhennep behouden blijven.

5. Andere traditionele afwerkingen

Naast de genoemde afwerkingen zijn er ook andere traditionele materialen die geschikt zijn voor kalkhennep. Denk hierbij aan baksteen, zandsteen of andere natuurlijke materialen die dampopen zijn. Deze materialen kunnen gebruikt worden voor zowel binnen- als buitenafwerking en sluiten goed aan bij de duurzame eigenschappen van kalkhennep.

Het is belangrijk om te controleren of het gebruikte materiaal voldoet aan de eisen van dampopenheid en vochtregulering. Materiaal met een hoge dampdiffusieweerstand (µd-waarde) kan de prestaties van kalkhennep negatief beïnvloeden en moet daarom vermeden worden. Voor buitenafwerkingen is het ook van belang dat het materiaal weersbestendig is en voldoende mechanische weerstand heeft.

Afwerking bij vloerisolatie met kalkhennep

Vloerisolatie met kalkhennep is een efficiënte methode om warmteverlies te verminderen. Omdat kalkhennep een hoge thermische capaciteit heeft, zorgt het voor een warme vloer in de winter en een koel effect in de zomer. De afwerking van kalkhennepvloeren is van groot belang, omdat de vloer direct in contact komt met de inwoner en dus moet voldoen aan comfort- en hygiënevragen.

Bij vloerisolatie met kalkhennep kan gekozen worden uit verschillende afwerkingen, zoals beton, houtvloeren of tegels. Het is belangrijk dat de afwerking dampopen is om de vochtregulerende eigenschappen van kalkhennep te behouden. Tegels of andere dichte materialen moeten met een dampopen onderlaag worden gebruikt om condensatie te voorkomen.

Een specifieke toepassing is het combineren van kalkhennepvloeren met vloerverwarming. In dat geval is het van belang dat de afwerking thermisch efficiënt is en de warmte snel kan uitstralen. Houtvloeren of beton zijn geschikte keuzes in deze context, omdat ze een hoge warmtegeleiding hebben en snel opwarmen.

Afwerking bij prefab elementen

Kalkhennep kan ook verwerkt worden in prefab elementen, wat het mogelijk maakt om snel en efficiënt te bouwen. Deze elementen kunnen gebruikt worden voor muren, vloeren en daken en zijn vaak voorzien van een permanente bekisting. De afwerking van prefab elementen met kalkhennep moet eveneens dampopen zijn om de thermische en hygroscopische eigenschappen van het materiaal te behouden.

Een voordeel van prefab elementen is dat ze direct afgewerkt kunnen worden zonder een lange droogtijd. Dit is mogelijk dankzij de specifieke productieprocessen van bepaalde kalkhennepfabrikanten, zoals Canadry, die een droge vorm van kalkhennep aanbieden. Deze vorm is efficiënter in toepassing en heeft geen langere droogtijd nodig dan traditionele kalkhennep.

Bij prefab elementen is het ook mogelijk om de afwerking direct in het product te verwerken, bijvoorbeeld door het combineren van kalkhennep met een dampopen plaatmateriaal. Dit zorgt voor een snelle en efficiënte toepassing zonder extra afwerkingen.

Technische eigenschappen van afwerkingen

De keuze van een afwerking voor kalkhennep is niet alleen van esthetische aard, maar ook van technische aard. Het is belangrijk dat de afwerking voldoet aan de eisen van dampopenheid en thermische prestaties. Hieronder worden enkele technische eigenschappen van de genoemde afwerkingen besproken.

Dampdiffusieweerstand

De dampdiffusieweerstand (µd-waarde) is een maat voor de mate waarin een materiaal damp kan doorlaten. Voor kalkhennep is het belangrijk dat de afwerking een lage µd-waarde heeft (idealerwijs onder 0,5) om condensatie en vochtproblemen te voorkomen. Kalkpleister en traskalkpleister voldoen aan deze eisen en zijn daarom geschikt als afwerking voor kalkhennep.

Thermische eigenschappen

Kalkhennep heeft een hoge warmtecapaciteit, wat betekent dat het langzaam opwarmt en langzaam afkoelt. De afwerking moet deze eigenschappen niet ondermijnen. Materialen met een hoge thermische geleiding, zoals beton of hout, zijn geschikt als afwerking omdat ze de warmte snel kunnen uitstralen. Dichte materialen met een lage thermische geleiding moeten vermeden worden.

Mechanische eigenschappen

De afwerking moet ook voldoen aan mechanische eisen, zoals sterkte en elasticiteit. Kalkpleister en traskalkpleister hebben een hoge mechanische weerstand en zijn geschikt voor zowel binnen- als buitenafwerking. Houtafwerkingen moeten eventueel versterkt worden om vocht- en mechanische belastingen te weerstaan.

Brandwerendheid

Kalkhennep heeft een goede brandwerendheid, met een brandweerstand van tot 105 minuten bij een dikte van 300 mm. De afwerking moet deze eigenschappen niet ondermijnen. Kalkpleister en traskalkpleister zijn brandbestendig en voldoen aan de eisen van brandwerendheid.

Praktijkvoorbeelden en toepassingen

1. Nieuwbouwprojecten

Kalkhennep wordt vaak gebruikt in nieuwbouwprojecten, vooral in duurzame en energie-efficiënte gebouwen. Een voorbeeld is een woning in Rotterdam-Zuid, waar kalkhennep gebruikt werd voor de gevels. De gevels werden afgewerkt met kalkhennep en kalkstuc, wat resulteerde in een warme en natuurlijke uitstraling. Het gebruik van kalkhennep zorgde voor een goede thermische prestatie en vochtregulering.

2. Renovatieprojecten

Kalkhennep is ook vaak gebruikt in renovatieprojecten, bijvoorbeeld in oude vakwerkhuisjes. In Frankrijk zijn er veel voorbeelden van renovatieprojecten waarbij kalkhennep gebruikt werd om de oude vakwerkvullingen te vervangen. De afwerking bestond vaak uit kalkpleister of traskalkpleister, wat ervoor zorgde dat de thermische en hygroscopische eigenschappen van het oude bouwmateriaal behouden bleven.

3. Vloerisolatieprojecten

In een woning in Twello werd kalkhennep gebruikt voor de vloerisolatie. De vloer werd afgewerkt met een houtvloer, wat ervoor zorgde dat de thermische eigenschappen van kalkhennep behouden bleven. De houtvloer had een hoge warmtegeleiding en zorgde voor een comfortabele inwendige klimaat.

Conclusie

Kalkhennep is een duurzaam en thermisch efficiënt bouwmateriaal dat in toenemende mate wordt gebruikt in nieuwbouw en renovatieprojecten. De afwerking van kalkhennep is van groot belang om de thermische en hygroscopische eigenschappen van het materiaal te behouden. Kalkpleister, traskalkpleister, kalkstuc en andere dampopen afwerkingen zijn geschikt voor kalkhennep. Het is belangrijk dat de afwerking voldoet aan de eisen van dampopenheid, thermische prestaties en mechanische weerstand.

De keuze van een afwerking is niet alleen van technische aard, maar ook van esthetische aard. De afwerking bepaalt het uiterlijk van het gebouw en draagt bij aan de inwendige klimaat. Door de juiste afwerking te kiezen, kan het volledige potentieel van kalkhennep worden benut.

Bronnen

kalkhennep