Multiplex achter kookplaat afwerken: Technieken, materialen en onderhoud

Published by Redactie on augustus 18, 2025 | Category afwerken

Inleiding

In de keuken is het werkblad een van de belangrijkste elementen, niet alleen vanwege de esthetiek, maar ook vanwege de functionele vereisten. Wanneer het gaat om het afwerken van het gebied achter de kookplaat, speelt het keuze van het materiaal een cruciale rol in het ontwerp, de duurzaamheid en het onderhoud. Multiplex is een veelgebruikt materiaal in dit context, aangezien het relatief goedkoop is en gemakkelijk verwerkt kan worden. Toch zijn er ook beperkingen, zoals gevoeligheid voor vocht en temperatuur. In dit artikel worden de technieken, materialen en onderhoudsadviezen besproken die relevant zijn bij het afwerken van een gebied van multiplex achter de kookplaat. Op basis van de beschikbare informatie uit betrouwbare bronnen, wordt een duidelijk overzicht gegeven van de mogelijkheden en aandachtspunten.

Wat is multiplex en waarvoor wordt het gebruikt?

Multiplex is een samengesteld houtproduct dat ontstaan is uit meerdere lagen houtvezelplaat (HVLP of HPL) of houtvezelplaat die met elkaar zijn geplakt met een verlijmingsmiddel. Het resultaat is een duurzaam, platte plaatmateriaal dat vaak wordt gebruikt in de bouw- en meubelindustrie. In de keuken wordt multiplex vaak als basis voor werkbladen of rugwanden gebruikt. Het is lichter en goedkoper dan massieve houtplaten of graniet, maar minder bestand tegen vocht dan glas of beton. Daarom is het belangrijk om het correct te afwerken, vooral in zones met hoge warmte- of vochtbelasting, zoals achter de kookplaat.

Multiplex wordt vaak in combinatie gebruikt met andere materialen, zoals kunststoffen of coatings, om de eigenschappen aan te vullen. Bijvoorbeeld, in een DecorTop keukenblad is multiplex het basismateriaal, terwijl het oppervlak wordt afgezet met een kunststof laag (HPL). Dit verhoogt de duurzaamheid en maakt het beter bestand tegen vuil en schuren. Echter, wanneer multiplex alleen wordt gebruikt achter de kookplaat, zijn er extra maatregelen nodig om schade te voorkomen.

Technieken voor het afwerken van multiplex achter de kookplaat

1. Aanvullende afwerking met coatings of laminaten

Een veelgebruikte methode om multiplex te beschermen tegen vocht en vlekken is het toepassen van coatings of kunststoffen lagen. Bijvoorbeeld, High Pressure Laminate (HPL) is een populaire keuze. Dit is een kunststoflaag die onder hoge druk op het multiplex wordt aangebracht. Deze laag bestaat uit meerdere lagen, waaronder een melamineharslaag voor de hardheid en een decorlaag voor het uiterlijk. HPL is bestand tegen vocht, schuren en vlekken, wat het ideaal maakt voor zones met hoge belasting zoals de kookplaat.

Een alternatief is het gebruik van een speciale coating die het oppervlak van het multiplex maakt minder gevoelig voor vlekken. Deze coatings zijn vaak op basis van siliconen of acryl en moeten regelmatig worden aangebracht om hun beschermende eigenschappen te behouden. Dit is bijvoorbeeld het geval bij betonnen werkbladen, waar een coatingregelmatig wordt behandeld met een speciaal onderhoudsmiddel om de poriën te vullen en de bescherming te versterken.

2. Aanvullende afwerking met tegels of keramiek

Voor de rugwand achter de kookplaat is het ook gebruikelijk om multiplex af te werken met tegels of keramiek. Deze materialen zijn uiterst bestand tegen vocht, hitte en schuren, en bieden daarnaast een esthetisch alternatief. Tegels zijn ook gemakkelijk schoon te maken en kunnen in diverse stijlen en kleuren worden gekozen, wat het mogelijk maakt om het interieur van de keuken aan te passen aan persoonlijke voorkeuren.

Bij gebruik van tegels is het belangrijk om ervoor te zorgen dat de ondergrond (multiplex) goed is geïsoleerd en bekleed met een waterdichte laag, zoals een PVC-folie of een cementachtige mortel. Dit voorkomt dat vocht in het multiplex trekt, wat leidt tot vervorming of schimmelvorming.

3. Aanvullende afwerking met glas

Gehard glas is een modern en stevig materiaal dat steeds vaker wordt gebruikt als afwerking in de keuken. Het is bestand tegen hoge temperaturen (tot ca. 230°C), maar het is gevoelig voor thermische schokken. Gehard glas kan als tegel of als geïntegreerd oppervlak achter de kookplaat worden gebruikt. Het biedt een strakke, moderne uitstraling en is gemakkelijk schoon te maken.

Wanneer glas wordt gebruikt achter de kookplaat, is het belangrijk om de ondergrond (multiplex) goed te isoleren en te voorzien van een stevige onderconstructie. Glas is zwaar, en het gewicht kan het multiplex onder druk zetten. Daarom wordt vaak een watervaste onderconstructie gebruikt, zoals multiplex of aluminium, om de belasting te verdelen.

Materiaalkeuze en eigenschappen

1. Multiplex

Multiplex is een veelgebruikt materiaal in de keuken, maar het heeft beperkingen. Het is gevoelig voor vocht, wat leidt tot vervorming of schimmel. Daarom is het belangrijk om het correct te afwerken of te vervangen door een duurzamer materiaal. Het gewicht van 4 cm dikke multiplexplaten is ongeveer 80 kg/m², wat het gemakkelijk te transporteren maakt, maar ook betekent dat het niet ideaal is voor zware belastingen.

2. HPL (High Pressure Laminate)

HPL is een kunststoflaag die vaak op multiplex wordt aangebracht. Het is bestand tegen vocht, schuren en vlekken. Het wordt onder hoge druk samengeperst uit meerdere lagen, waaronder een transparante melamineharslaag en een decorlaag. HPL is hygiënisch en eenvoudig schoon te maken. Het is ideaal voor zones met hoge belasting, zoals de kookplaat.

3. Glas

Gehard glas is een stevig en strakke afwerking die vaak wordt gebruikt in moderne keukens. Het is bestand tegen hoge temperaturen, maar gevoelig voor thermische schokken. Het is gemakkelijk schoon te maken en biedt een moderne uitstraling. Echter, het is zwaar en vereist een stevige onderconstructie.

4. Tegels en keramiek

Tegels en keramiek zijn klassieke materialen die vaak worden gebruikt voor de rugwand achter de kookplaat. Ze zijn bestand tegen vocht, hitte en schuren, en kunnen in diverse stijlen en kleuren worden gekozen. Ze zijn ook gemakkelijk schoon te maken.

5. Beton

Gewapend beton is een duurzaam materiaal dat vaak wordt gebruikt voor het maken van maatwerkwerkbladen. Het is bestand tegen vocht en hitte, maar heeft wel een hoge belasting. Het is ook mogelijk om beton te gebruiken als afwerking, maar het vereist een speciale coating om het te beschermen tegen vlekken en schade.

Onderhoudsadviezen voor afgewerkte multiplexplaten

1. HPL-afwerking

Bij een HPL-afwerking is het onderhoud relatief eenvoudig. Bij normale verontreiniging is het voldoende om het oppervlak af te nemen met een sopje en na te drogen met een schone doek. Echter, door de diepere structuur blijft vuil sneller achter in de poriën, wat betekent dat een intensievere reiniging nodig kan zijn. Gebruik geen schuurmiddelen of agressieve schoonmaakproducten.

2. Glasafwerking

Gehard glas is gemakkelijk schoon te maken met een natte doek. Voor vlekken is een zacht afwassop geschikt. Kalkplekken kunnen worden behandeld met natuurazijn. Gebruik nooit schuurmiddelen of agressieve middelen zoals zuren of chemische producten. Glas is ook gevoelig voor thermische schokken, dus vermijd extreme temperatuurverschillen.

3. Tegelafwerking

Tegels zijn eenvoudig schoon te maken. Gebruik water en een zachte zeep of afwassop. Voor kalkplekken kan natuurazijn of een kalkverwijderingsmiddel worden gebruikt. Vermijd schuurmiddelen, omdat deze de oppervlakte van de tegels kunnen beschadigen. Het is ook belangrijk om ervoor te zorgen dat het ondergrondmateriaal (multiplex) niet onder vocht leidt tot vervorming of schimmel.

4. Betonafwerking

Beton vereist een extra onderhoud. Het oppervlak moet regelmatig worden behandeld met een speciaal onderhoudsmiddel om de coating te vullen en de poriën te beschermen. Gebruik geen agressieve middelen zoals ontkalkers, bleekmiddelen of schuurmiddelen. Vermijd ook contact met zuurhoudende levensmiddelen zoals citroen, wijn of azijn.

Levering en montage

Bij het afwerken van multiplexplaten achter de kookplaat is het belangrijk om rekening te houden met de levering en montage. Multiplexplaten worden vaak als maatproduct geleverd, gebaseerd op een gedetailleerde maatschets. De spoelbak wordt in sommige gevallen reeds in de fabriek geklemd en gekit, terwijl andere uitsparingen tijdens de montage gemaakt moeten worden.

De maximale lengte van een werkblad uit één deel hangt af van de dikte. Bijvoorbeeld, bij een diepte van 60 cm kan de lengte tot 400 cm bedragen, terwijl bij een diepte van 120 cm de lengte tot 300 cm beperkt is. Het is belangrijk om ervoor te zorgen dat de platen tijdens het transport en de montage niet beschadigd raken, vooral bij zware materialen zoals beton of glas.

Duurzame alternatieven

Naast conventionele materialen zoals multiplex zijn er ook duurzame alternatieven beschikbaar. Greengridz® is een nieuw basismateriaal dat FSC®-gecertificeerd is en een kleinere ecologische voetafdruk heeft dan gewoon multiplex. Het heeft dezelfde eigenschappen als multiplex en is daardoor geschikt voor gebruik als basis voor HPL-afwerkingen. Het is ook mogelijk om het in combinatie te gebruiken met duurzame coatings of tegels om een duurzame keuken te creëren.

Conclusie

Het afwerken van multiplex achter de kookplaat vereist zorgvuldige planning en het kiezen van een geschikt materiaal. Multiplex is een veelgebruikt materiaal in de keuken, maar het heeft beperkingen, zoals gevoeligheid voor vocht en hitte. Daarom is het belangrijk om het correct te afwerken met coatings, tegels, glas of keramiek. De keuze van het materiaal hangt af van de functionele eisen, het esthetische resultaat en de onderhoudsbehoeften.

Bij de keuze van een afwerking is het ook belangrijk om rekening te houden met de levering en montage, de maximale afmetingen en het gewicht. Voor een duurzame keuken zijn er alternatieven beschikbaar, zoals Greengridz® en eco-coatings. Het onderhoud van de afwerking is eveneens van groot belang om de levensduur en het uiterlijk van de keuken te verlengen.