Passief Bouwblok Afwerking: Opties en Aanbevelingen voor Duurzame En Energiezuinige Constructies

Bij het bouwen of renoveren van een woning op passiefhuisniveau speelt de keuze van bouwmaterialen en de manier van afwerking een cruciale rol in de prestaties van het gebouw. Een van de innovatieve oplossingen die steeds vaker worden toegepast is het Passief Bouwblok. Dit material is ontworpen om zowel sneller te bouwen als te voldoen aan de hoge isolatie-eisen van passiefhuisniveaus. Naast de constructieve voordelen is ook de afwerking belangrijk om de duurzaamheid, luchtdichtheid en uiterlijk van het gebouw te optimaliseren.

In dit artikel geven we een overzicht van de afwerkingsopties die geschikt zijn voor bouwen met Passief Bouwblok, rekening houdend met de technische eigenschappen van het materiaal. Daarnaast bespreken we mogelijke kostenaspecten, duurzaamheid en de invloed op energieverbruik. Alles is gebaseerd op de beschikbare informatie uit betrouwbare bronnen en praktijkvoorbeelden.

Wat is Passief Bouwblok?

Passief Bouwblok is een geïsoleerd bouwmateriaal dat ontworpen is voor de constructie van energiezuinige woningen. Het bestaat uit Neopor, een soort EPS-piepschuim met grafietinclusies, en is van binnen hol. De blokken zijn vergelijkbaar met grote LEGO-blokken, waardoor ze handmatig kunnen worden opgebouwd zonder geavanceerd gereedschap of jarenlange bouwervaring. Dit maakt het een populaire keuze voor zelfbouwers die toch nog een professioneel resultaat willen bereiken.

De constructie bestaat uit drie lagen:

1. Binnenmuur: na de bouw van de blokken wordt de ruimte opgevuld met beton.
2. Isolatielaag: het Neopor-blok zelf vormt een hoge isolatiewaarde.
3. Buitenmuur: een afwerking op het buitenoppervlak volgt.

Na de opvulling met beton ontstaat een betonnen muur met een 6 cm isolatie aan de binnenkant en 20 cm aan de buitenkant, wat overeenkomt met de eisen van passiefhuisniveau.

De constructie vergelijken ze vaak met stapelbouw met gietbeton, maar het proces is sneller en vereist minder handwerk.

Afwerkingsopties voor Passief Bouwblok

De keuze van de afwerking heeft een directe invloed op de energieprestaties, luchtdichtheid en duurzaamheid van het gebouw. Hieronder geven we een overzicht van de meest voorkomende afwerkingsopties die geschikt zijn voor Passief Bouwblok.

1. Kalkhennep of houtvezelplaten

Kalkhennep en houtvezelplaten worden vaak gebruikt in projecten die gericht zijn op duurzame renovatie of passiefhuisstandaarden. Deze materialen zijn dampopen, zodat ze de luchtdichtheid van het gebouw niet negatief beïnvloeden, maar tegelijkertijd ook de luchtvochtigheid kunnen reguleren.

In combinatie met kalkstuc of leemstuc kan een passiefhuisniveau worden behaald, waarbij het gebruik van ecologische materialen niet alleen het milieu effectief beschermt, maar ook bijdraagt aan een comfortabel binnenklimaat.

Deze afwerkingen zijn vooral geschikt voor interieurbescherming, maar kunnen ook als buitenafwerking dienen, mits deze goed bevat zijn tegen regen en wind.

2. Kalkstuc of leemstuc

Kalkstuc en leemstuc zijn traditionele, duurzame materialen die steeds vaker worden toegepast bij passiefhuisprojecten. Ze zijn dampopen en biologisch afbreekbaar. Bovendien bieden ze goede warmtecapaciteit, wat helpt bij het creëren van een comfortabele binnentemperatuur.

Bij de bouw van een woning op EnerPHit-niveau (een renovatievariant van het passiefhuisstandaard), is een luchtdichte afwerking belangrijk. Kalk- en leemstuc kunnen hierin een rol spelen, zolang de luchtdichtheid van de basisconstructie (het Passief Bouwblok) al voldoet.

De toepassing van stuc vereist wel wat ervaring en zorgvuldig werk, maar levert een uiterst duurzame en natuurlijke afwerking op.

3. Gipsplaten of kalkgipsplaten

Gipsplaten zijn een veelvoorkomende afwerking in nieuwbouwprojecten. Ze zijn gemakkelijk te bewerken en kunnen snel worden geïnstalleerd. Bij passiefhuisconstructies zijn kalkgipsplaten vaak de voorkeur, omdat ze een beetje dampopen zijn en minder snel vocht vasthouden dan gewone gipsplaten.

Voor een passiefhuis is het belangrijk dat de afwerking niet al te dampdicht is, zodat het systeem kan ademen en de luchtdichtheid van de constructie niet verstoort. Kalkgipsplaten zijn daarom een goede keuze voor binnenmuren.

4. Gewapende betonafwerking

Aangezien de Passief Bouwblok-constructie in feite een betonnen muur vormt (na opvulling), is het ook mogelijk om de buitenkant direct af te werken met een gewapend betonoppervlak. Dit is echter minder gebruikelijk, omdat het visueel minder aantrekkelijk is. Toch is het een duurzame en solide optie, vooral in industriële of schuurwoningen.

De buitenkant kan bijvoorbeeld worden gestuukt met een betonafwerking, terwijl de binnenkant wordt afgedekt met kalkgips of kalkstuc.

5. Buitenafwerking: pleister, pleister met stuc of natte pleister

Voor de buitenkant van een Passief Bouwblok-constructie is een pleisterafwerking een veelgebruikte en duurzame keuze. Dit is een natte pleister die bestaat uit een mengsel van kalk, zand en water. Deze afwerking is dampopen, heeft een lange levensduur en is ecologisch vriendelijk.

Het pleisteroppervlak kan worden geverfd met milieuvriendelijke verf of worden gelaten als natte pleister. Ook is het mogelijk om het oppervlak te bewerken met handmatige technieken om texturen of patronen te creëren.

6. Houten afwerking

In sommige projecten wordt houten afwerking gebruikt, vooral bij woningen met een schuurstijl. Hout is duurzaam, indien afkomstig uit duurzaam beheerde bossen, en biedt een warme, natuurlijke uitstraling. Het is echter belangrijk om zorgvuldig te kiezen voor houtsoorten en behandelingen die weinig dampdicht zijn en niet negatief werken op de luchtdichtheid van het gebouw.

Bij het bouwen van een schuurwoning zoals die van Bert Jan en Karin, kan hout een passende afwerking vormen, zolang het goed is bevat tegen de elementen en de dampdoorlatendheid van het systeem niet verstoort.

7. Yurt of tentachtige afwerking voor tijdelijke woning

In het voorbeeld van Bert Jan en Karin wordt ook gesproken over een tijdelijke woning in de vorm van een yurt. Een yurt is een dubbelwandige tent die geïsoleerd is met wol. Het is een tijdelijke oplossing die makkelijk te transporteren is en ideaal is voor mensen die tijdens de bouw op het terrein willen wonen.

De yurt is een duurzame en lichtgewicht optie, die in de praktijk vooral wordt gebruikt als tijdelijke accommodatie. Het is geen permanente afwerking voor een passiefhuis, maar kan wel helpen om de bouwperiode comfortabel te maken.

Technische aspecten van afwerking

Bij het kiezen van een afwerking voor een passiefhuis is het belangrijk om rekening te houden met de volgende technische aspecten:

De keuze van de afwerking moet dus altijd worden gemaakt in overeenstemming met de technische eisen van het passiefhuis en de duurzaamheidsdoelen van de opdrachtgever.

Praktijkvoorbeeld: Schuurwoning met Passief Bouwblok

Bij het bouwen van hun schuurwoning in het middencluster, kiezen Bert Jan en Karin bewust voor Passief Bouwblok als constructie. Het is een logische keuze gezien hun ervaring met bouw en hun doel om een woning te bouwen die zowel duurzaam als energiezuinig is.

Omdat het ontwerp zelf is gemaakt en het bouwproces zoveel mogelijk handmatig wordt uitgevoerd, is het belangrijk dat de afwerking eenvoudig en toegankelijk is. Ze kiezen ervoor om geen bouwcoach in te huren, wat inhoudt dat ze ook zelf verantwoordelijk zijn voor de afwerking.

Het uiteindelijke ontwerp bevat een grote glaspui aan de zuidkant, waardoor er veel zonlicht binnenkomt. De ramen zijn zo geplaatst dat ze het uitzicht optimaliseren en tegelijkertijd het energieverbruik verminderen. De glaspui werkt als een passieve warmteopslag, die het gebouw in de winter verwarmt.

Voor de afwerking van de binnen- en buitenkant zijn ze nog in overleg, maar ze overwegen materialen zoals kalkstuc, kalkhennep en leemstuc, aangezien deze ecologisch zijn en goed functioneren in passiefhuisconstructies. Ook overwegen ze om tijdelijk in een yurt te wonen, zodat ze tijdens de bouw nog comfortabel kunnen verblijven.

Kosten van afwerking

De kosten van de afwerking variëren afhankelijk van het gekozen materiaal en de complexiteit van het ontwerp. Een grofweg overzicht van de kosten voor de meest voorkomende afwerkingsopties is:

De werkelijke kosten kunnen variëren afhankelijk van de grootte van de woning, de complexiteit van het ontwerp en de kwaliteit van de materialen. In sommige gevallen kunnen de afwerkingen ook aanzienlijk duurder worden, vooral bij handgemaakte of geïmporteerde materialen.

Duurzaamheid en ecologie

Een passiefhuis dat is geïsoleerd met Passief Bouwblok en afgezet met ecologische materialen zoals kalkhennep, houtvezel of leemstuc, voldoet aan hoge duurzaamheidseisen. Deze materialen zijn:

• Duurzaam productieproces: Neopor is recyclebaar en heeft een lage energievoetafdruk.
• Biologisch afbreekbaar: Kalkhennep en houtvezel kunnen na verloop van tijd volledig biologisch afbreken.
• Energiezuinig gebruik: Omdat het gebouw slechts weinig energie nodig heeft voor verwarming, is het ook energiezuinig in gebruik.
• Duurzame afwerking: Kalk- en leemstuc zijn traditionele materialen die weinig milieuverontreiniging veroorzaken.

Het combineren van deze materialen en bouwmethoden helpt bij het bereiken van een passiefhuisniveau en draagt bij aan de energiebesparing en klimaatmaatregelen op land en gemeenteniveau.

Aanbevelingen voor de afwerking van een passiefhuis met Passief Bouwblok

Bij het kiezen van een afwerking voor een passiefhuis met Passief Bouwblok zijn er een aantal aanbevelingen die je kunt volgen om zowel technische als duurzaamheidsdoelen te behalen:

1. Kies voor dampopen materialen zoals kalkhennep, houtvezel of leemstuc. Dit zorgt voor een goed klimaatbinnen en voorkomt vochtproblemen.
2. Zorg voor een luchtdichte constructie door een professioneel ventilatiesysteem te installeren en eventuele luchtlekken te herstellen.
3. Beweeg je in de richting van ecologische afwerkingen om de duurzaamheid van het project te verhogen.
4. Vermijd gebruik van synthetische en dampdichte materialen die negatief kunnen werken op de luchtdichtheid en het binnenuitje.
5. Werk samen met ervaren handwerkers of stucateurs bij de toepassing van kalk- of leemstuc, zodat de kwaliteit van de afwerking gewaarborgd is.

Door deze aanbevelingen in acht te nemen, kun je een passiefhuis bouwen dat niet alleen energiezuinig is, maar ook gezond, duurzaam en comfortabel in gebruik is.

Conclusie

De keuze van de afwerking bij het bouwen van een passiefhuis met Passief Bouwblok heeft een grote invloed op de energieprestaties, luchtdichtheid en duurzaamheid van het gebouw. Materialen zoals kalkhennep, houtvezel, leemstuc, kalkgipsplaten en pleister zijn geschikt voor deze constructiemethode en voldoen aan de eisen van een passiefhuis.

Het is belangrijk om rekening te houden met de technische aspecten van de afwerking, zoals dampdoorlatendheid, luchtdichtheid en energieprestaties. Daarnaast is het aan te raden om ecologische en duurzame materialen te kiezen om het milieu effectief te beschermen.

Projecten zoals die van Bert Jan en Karin tonen aan dat het bouwen met Passief Bouwblok en ecologische afwerkingen een realistische optie is voor zelfbouwers en duurzaam bouwen. Deze benadering helpt bij het bereiken van een passiefhuisniveau en draagt bij aan een slechte energiegebruik en een duurzame toekomst.

Bronnen

1. De Peindermieden.nl: Schuurwoning met Passief Bouwblok
2. Isoblok.nl: FAQ over passief bouwen
3. Purperinterior.nl: Kosten van het bouwen van een passiefhuis
4. Aannemervak.nl: Duurzaam renoveren op passiefhuisniveau