Afvoer en ontluchting in riolering: technische principes en aanleg

Published by Redactie on juli 4, 2025 | Category riolering

De riolering is een essentieel onderdeel van de infrastructuur in stedelijke en landelijke gebieden. Het zorgt ervoor dat afvalwater en regenwater op een veilige en hygiënische manier worden afgevoerd. Bij het aanleggen van een riolering is het belangrijk om rekening te houden met technische principes, zoals de afvoer en ontluchting, en de juiste materialen en aanpak. In dit artikel worden de belangrijkste aspecten van de afvoer en ontluchting in de riolering behandeld, met aandacht voor technische details, materialen en aanlegmethoden.

Afvoer en ontluchting in de riolering

Bij het aanleggen van een riolering is het belangrijk om rekening te houden met de afvoer en ontluchting. De afvoer zorgt ervoor dat het afvalwater naar de zuiveringsinstallatie wordt gevoerd, terwijl de ontluchting ervoor zorgt dat lucht uit het systeem kan ontsnappen. Hierdoor ontstaan er geen drukverschillen in het rioleringssysteem.

Een standleiding heeft tot doel voldoende beluchting en ontluchting van de binnenriolering te waarborgen. De standleiding neemt dus de drukverschillen in de afvoerbuizen van de binnenriolering weg. Een standleiding is een afvoerleiding die geen grotere helling heeft dan 45 graden met verticaal. De standleiding loopt van het laagste punt van een gebouw tot het hoogste punt (verticaal van de kruipruimte tot boven het dak). Alle liggende rioleringsleidingen (verzamelleidingen en aansluitleidingen) hebben een verbinding met de standleiding. Standleidingen worden meestal weggewerkt, bv. in muren.

De standleiding moet aangesloten zijn op een ontspanningsleiding waardoor de binnenriolering in open verbinding staat met de buitenlucht. De ontspanningsleiding is meestal het laatste deel van de leiding dat boven het dak uitsteekt. I.v.m. mogelijke stankoverlast zijn er voor de plaats van de dakdoorvoer van de ontspanningsleiding speciale eisen opgesteld.

In de standleiding van een rioleringssysteem ontstaan twee soorten stromingen: het vallende water met afvalstoffen en een luchtstroming. Als een kleine hoeveelheid water wordt afgevoerd, loopt het langs de wanden van de standleiding naar beneden. Hierdoor ontstaat een wrijving tussen de lucht kern en het vallende water, waardoor lucht wordt meegezogen. Als gevolg hiervan ontstaan er drukverschillen in de standleiding. In het bovenste gedeelte van de standleiding ontstaat een onderdruk en in het onderste gedeelte een overdruk.

Technische principes en materialen

Bij het aanleggen van een riolering is het belangrijk om rekening te houden met technische principes en de juiste materialen. De riolering in Nederland bestaat voor ruim 70% uit beton en zo'n 25% uit kunststof. Veelgebruikte kunststoffen zijn pvc, PE of GVK. Beton is relatief goedkoop maar zwaar, nodulair gietijzer is robuust en ook zwaar, terwijl kunststof eenvoudig te bewerken en licht is. De materiaalkeuze hangt onder andere samen met de manier waarop het afvalwater door de riolering wordt vervoerd en de chemische samenstelling van het afvalwater. Ook de grondslag is van groot belang. In een slappe ondergrond (zoals veen) zorgen lichte materialen (kunststoffen) ervoor dat rioolbuizen minder snel wegzakken, waardoor renovatie en vervanging minder frequent nodig zijn. Daarentegen kan in een gebied met een hoge grondwaterstand nodulair gietijzer of beton juist wenselijk zijn om het opdrijven van de riolering bij een hoge grondwaterstand tegen te gaan.

Aanleg en onderhoud van riolering

Bij het aanleggen van een riolering zijn er een aantal stappen die belangrijk zijn. Voorafgaand aan het graven van de sleuf is het belangrijk om een Klic-melding aan te vragen. Dit is verplicht van het machinaal graven. Met deze Klic-melding krijg je inzicht in de kabels en leidingen in de ondergrond en kun je veilig graven. Zo voorkom je dat je bij het aanleggen van riolering, problemen of schade veroorzaakt aan bestaande kabels en leidingen die in de buurt liggen van de riolering.

Voor het aanleggen van de riolering is het belangrijk om de juiste voorbereidingen te treffen. Hier zijn enkele stappen die je moet volgen:

Voorbereidingen: Verzamel alle benodigde materialen, zoals rioleringsbuizen, putten, verbindingsstukken en gereedschap zoals een schop, een graafmachine en een waterpas. Bepaal de locatie waar de riolering moet worden aangelegd. Zorg ervoor dat je de juiste afmetingen en specificaties hebt om het project soepel te laten verlopen.
Graafwerkzaamheden: Markeer de route waar de sleuf voor de riolering moet worden gegraven. Dit kan gedaan worden met piketpaaltjes en touw om ervoor te zorgen dat de sleuf recht en op de juiste diepte wordt gegraven. Graaf de sleuf met een schop of graafmachine volgens de aangegeven markeringen. Zorg ervoor dat de sleuf breed genoeg is om de rioleringsbuizen te kunnen plaatsen en dat de diepte overeenkomt met de voorgeschreven specificaties. Controleer de helling om een goede afvoer van het afvalwater te garanderen.
Aanleggen van rioleringsbuizen: Nadat de sleuf is gegraven, is het tijd om de ondergrond voor te bereiden. Hark de ondergrond lichtjes los om ervoor te zorgen dat de buis gelijkmatig in het zand kan rusten. Leg de eerste buis in de sleuf. Zorg ervoor dat de buis op de juiste hoogte en helling ligt en dat deze goed aansluit op het hoofdriool. Verbind de rioleringsbuizen met behulp van verbindingsstukken. Zorg ervoor dat de verbindingen goed vastzitten en dat er geen lekkages kunnen optreden. Plaats inspectieputten op strategische punten langs de rioleringslijn.
Verbindingen maken: Maak gebruik van PVC-lijm om de verbindingen te versterken. Breng PVC-lijm aan op de uiteinden van de rioleringsbuizen en stukken. Schuif de buizen en stukken stevig in elkaar om een waterdichte verbinding te garanderen. Controleer zorgvuldig op eventuele lekkages bij de verbindingen.
Aansluiting op het hoofdriool: Maak een opening in het hoofdriool waar de rioleringsbuis op aangesloten kan worden. Zorg ervoor dat de opening de juiste afmetingen heeft en dat de aansluiting stevig is. Verbind de rioleringsbuis met het hoofdriool. Plaats de rioleringsbuis in de opening van het hoofdriool en maak een stevige verbinding met behulp van verbindingsstukken en PVC-lijm. Controleer opnieuw op eventuele lekkages.
Afwerking en verdichting van de sleuf: Vul de sleuf geleidelijk aan met grond en stamp deze stevig aan. Zorg ervoor dat de grond gelijkmatig verdeeld is om verzakkingen te voorkomen. Controleer de afvoer door water in de riolering te laten stromen. Controleer of het water soepel en zonder verstoppingen wegloopt.

Afvoer en ontluchting in de praktijk

Bij het aanleggen van riolering is het van essentieel belang om ook aandacht te besteden aan de ontluchting van een riool. Ontluchtingssystemen spelen een cruciale rol in het behoud van een goed functionerend rioleringssysteem. Rioleringssystemen zijn ontworpen om afvalwater af te voeren, maar tijdens dit proces wordt er ook lucht verplaatst. Als er geen ontluchting aanwezig is, kan de lucht niet uit het riool ontsnappen en ontstaat er drukopbouw in het systeem. Dit kan leiden tot verstoppingen en schade aan de riolering.

Bij het aanleggen van riolering is het van belang om de lokale regelgeving en bouwvoorschriften te kennen. Dit omvat het verkrijgen van de juiste vergunningen en het naleven van de voorschriften met betrekking tot de locatie, diepte en specificaties van de riolering. Zorg ervoor dat je op de hoogte bent van alle vereisten voordat je met het project begint. Het is in ieder geval belangrijk rekening te houden met de volgende diameters voor rioolbuizen:

32 ~ 40 mm: Afvoer van condenswater van de cv-installatie.
40 ~ 50 mm: Afvoer van wastafels, bidets, baden, wasmachines, douches en gootstenen.
90 ~ 110 mm: Afvoer van toiletten en uitgietbakken.

Conclusie

De afvoer en ontluchting in de riolering zijn essentiële onderdelen van het aanleggen en onderhouden van een rioleringssysteem. Het is belangrijk om rekening te houden met technische principes, materialen en aanlegmethoden. Bij het aanleggen van een riolering is het belangrijk om voorafgaand aan het graven van de sleuf een Klic-melding aan te vragen. Daarnaast is het van belang om de juiste materialen en technieken te kiezen, zodat het systeem goed functioneert en onderhoudsvereisten minimaliseren. Door rekening te houden met de voorschriften en regelgeving is het mogelijk om een veilige en hygiënische afvoer van afvalwater en regenwater te realiseren.