Het afwerken van stamdelen: Technieken, materialen en toepassingen voor binnenshuis en buiten

Published by Redactie on augustus 20, 2025 | Category afwerken

Het afwerken van stamdelen is een essentiële stap in de productie van houten tafelbladen, meubels en andere toepassingen. Stamdelen zijn brede platen hout die zijn afkomstig van de stam van bomen en behouden daardoor hun natuurlijke structuur en uitstraling. Het proces van het afwerken van deze delen omvat schuren, lijmverlijmen, drogen en het toepassen van afwerkingen zoals olie of vernis. De kwaliteit van het afwerken bepaalt niet alleen het uiterlijk, maar ook de duurzaamheid en het gebruik in binnen- en buitenruimtes.

In dit artikel worden de technieken en materialen besproken die gebruikt worden bij het afwerken van stamdelen. Daarnaast worden toepassingen en adviezen gegeven voor het optimaliseren van het resultaat, met aandacht voor zowel esthetiek als functionaliteit.

Wat zijn stamdelen?

Stamdelen zijn platen hout die afkomstig zijn uit de stam van bomen. Ze zijn gezaagd over de lengterichting van de boom en behouden daardoor de schors, wat een natuurlijke uitstraling geeft. Deze platen zijn beschikbaar in verschillende breedtes, diktes en lengtes, afhankelijk van de houtsoort. Typische diktes zijn 52 mm, 65 mm, 80 mm en 105 mm, en de breedtes variëren tussen 80 en 110 cm. Lengtes kunnen variëren vanaf 2 meter tot wel 12 meter, afhankelijk van de houtsoort. Stamdelen worden vaak gebruikt als tafelbladen, vensterbanken of buitenbanken, maar ook in badkamers of keukens.

De houtsoorten die beschikbaar zijn, zijn onder andere Padoek, Mahonie, Eiken, Iepen, Plataan, Dibetou, Bubinga, Iroko, Afzelia, Wengé en Libanon Cedar. Deze variatie maakt het mogelijk om een passend hout te kiezen voor elke toepassing.

Het proces van het afwerken van stamdelen

Het afwerken van stamdelen is een complexe, meervoudige processtap die in meerdere fasen kan worden onderverdeeld. De kwaliteit van het eindresultaat hangt af van het gebruik van de juiste technieken en materialen op elk stadium. Hieronder worden de belangrijkste stappen beschreven.

1. Voorbereiding en drogen van het hout

Voordat het hout verwerkt kan worden, moet het eerst gedroogd worden. Het drogen van stamhout is van cruciaal belang om vervormingen te voorkomen. In de praktijk wordt er vaak gebruikgemaakt van een combinatie van natuurlijke droogtechnieken en kunstmatige droogmethoden.

Na het zagen blijft het hout meestal een jaar lang onverkocht buiten of onder een afdak in de wind liggen. Dit proces, bekend als aandrogen, zorgt ervoor dat het hout geleidelijk aan deels droog raakt. Daarna wordt het hout kunstmatig nagedroogd tot een houtvochtigheid van ongeveer 10%. Deze combinatie van droogtechnieken helpt om de stabiliteit van het hout op de lange termijn te waarborgen.

Voor binnenhouttoepassingen is een houtvochtigheid van 8-12% ideaal. Stamdelen die gedroogd zijn tot dit niveau zijn geschikt voor meubels, tafelbladen of andere interieurgebruiken.

2. Zagen en schuren

Nadat het hout gedroogd is, wordt het op maat gezaagd en geschuurd. In een eigen zagerij wordt het hout breedbandschuurmachine verwerkt. Deze machine heeft twee schuurbanden, met korrels 60 en 80, om het hout glad te maken. De schuurprocessen zorgen ervoor dat het hout vlak is en goed verlijmd kan worden.

Bij het maken van tafelbladen worden de losse stroken (meestal doorlopend in de lengte van het blad) met sergeanten (lijmklemmen) aan elkaar verlijmd. Dit zorgt voor een stabiel en strakke tafel. Na het drogen en wegkrabben van het overtollige lijm, wordt het blad opnieuw geschuurd. Vervolgens wordt het exact op maat gezaagd en inpakken voor transport.

3. Afwerking en beitsen

De keuze van de juiste afwerking is afhankelijk van de toepassing. Voor binnenruimtes worden producten zoals olie, was of vernis vaak gebruikt. Deze afwerkingen zorgen voor een beschermende laag die vlekken en slijtage tegengaat en tegelijkertijd de natuurlijke uitstraling van het hout benadrukt.

Voor buitenruimtes is het gebruik van beits belangrijk. Beits beschermt het hout tegen vocht en UV-straling en laat de houtstructuur zichtbaar blijven. Extra lagen van weerbestendige lak kunnen gebruikt worden om het hout bestand te maken tegen extreme weersomstandigheden zoals hevige regen of felle zon.

Een voorbeeld van een specifieke afwerking is het gebruik van Remmers-olie voor Suar-stamhout. Het tafelblad of bureaublad wordt hiermee rondom geschuurd en afgewerkt. Deze techniek zorgt voor een aantrekkelijk en duurzaam resultaat.

4. Kwaliteitscontrole en toepassing

Na het afwerken worden de stamdelen gecontroleerd op kwaliteit. Aanbieders zoals Fijnhout.nl en Europly.nl leveren stamdelen in twee kwaliteiten: A/B-kwaliteit (bijna foutvrij) en QB II-III (rustiek). Dit laat de klant de keuze om te kiezen tussen een gladde of ruwe uitslag.

In de praktijk wordt het afwerken van stamdelen vaak uitgevoerd in eigen zagerijen of werkplaatsen, waarbij zowel handmatige als machine-aanpassingen worden gebruikt. Het resultaat is een tafelblad of meubel dat op maat is gemaakt en van hoge kwaliteit is.

Toepassingen van stamdelen

Stamdelen zijn zeer veelzijdig in toepassing en kunnen gebruikt worden in een breed spectrum van ruimtes en projecten. Hieronder worden enkele van de meest voorkomende toepassingen besproken.

1. Tafelbladen en bureaubladen

Een van de populairste toepassingen van stamdelen is het maken van tafelbladen. Door hun brede afmetingen en natuurlijke uitstraling zijn stamdelen ideaal voor het creëren van originele en duurzame tafels. Ze kunnen gebruikt worden voor eetkamertafels, vergadertafels, of zelfs als barbladen. Het proces van het maken van een tafelblad uit een stamdeel omvat het zagen, schuren, verlijmen en afwerken zoals hierboven beschreven.

2. Vensterbanken en buitenbanken

Stamdelen zijn ook ideaal voor het maken van vensterbanken en buitenbanken. Het gebruik van houtsoorten die bestand zijn tegen weersomstandigheden, zoals Iroko of Suar, zorgt voor een duurzaam resultaat. Het is belangrijk om het hout correct te afwerken en te beitsen om slijtage en vocht te voorkomen.

3. Keukens en badkamers

Stamdelen kunnen ook gebruikt worden in keukens en badkamers, waarbij het hout geschikt is voor natte omgevingen. Het is essentieel om het hoot te afwerken met producten die bestand zijn tegen vocht, zoals olie of was. Deze afwerkingen zorgen voor een extra laag van bescherming en verlengen de levensduur van het hout.

4. Meubels en interieurbeschildering

Naast tafelbladen en vensterbanken, kunnen stamdelen ook gebruikt worden voor het maken van meubels zoals kasten, dressoirs of laden. De natuurlijke uitstraling van het hout maakt het ideaal voor een rustig en warm interieur.

Technieken en tips voor het afwerken van stamdelen

Het afwerken van stamdelen vereist zorgvuldig plannen en uitvoering. Hieronder worden enkele technieken en tips besproken die helpen bij het bereiken van een goed resultaat.

1. Kies de juiste houtsoort

De keuze van de houtsoort is afhankelijk van de toepassing. Voor binnenruimtes zijn houtsoorten zoals eiken, iepen en plataan geschikt. Voor buitenruimtes zijn houtsoorten zoals Iroko, Suar en Afzelia beter geschikt omdat ze bestand zijn tegen weersomstandigheden.

2. Zorg voor voldoende droging

Het is belangrijk dat het hout voldoende gedroogd is voordat het verwerkt wordt. De combinatie van natuurlijke droogtechnieken en kunstmatige droogmethoden helpt om vervormingen te voorkomen.

3. Gebruik de juiste afwerking

Afwerkingen zoals olie, was, vernis of beits moeten gekozen worden op basis van de toepassing. Voor binnenruimtes is olie of was ideaal, terwijl beits en weerbestendige lak beter zijn voor buitenruimtes.

4. Schuur het hout vooraf en na de lijmverlijming

Het schuren van het hoot voor en na de lijmverlijming zorgt voor een gladde en strakke afwerking. Het gebruik van schuurbanden met verschillende korrels (zoals 60 en 80) helpt om het hout glad en gelijkmatig te maken.

5. Kies voor de juiste kwaliteit

Stamdelen worden vaak in twee kwaliteiten aangeboden: A/B-kwaliteit (bijna foutvrij) en QB II-III (rustiek). De keuze van de juiste kwaliteit is afhankelijk van de gewenste uitslag.

Conclusie

Het afwerken van stamdelen is een essentiële stap in de productie van houten tafelbladen en meubels. Het proces omvat het drogen van het hout, het zagen en schuren, het verlijmen en het toepassen van afwerkingen zoals olie of beits. Door de juiste technieken en materialen te gebruiken, kan een duurzaam en aantrekkelijk resultaat bereikt worden.

Stamdelen zijn zeer veelzijdig in toepassing en kunnen gebruikt worden in binnen- en buitenruimtes. Het is belangrijk om rekening te houden met de toepassing en omgeving bij de keuze van de houtsoort en afwerking. Met zorgvuldig plannen en uitvoering is het mogelijk om een hoogwaardig houtproduct te creëren dat jarenlang van dienst is.

Bronnen

stamdelen