Tankafwerking in Bouw en Industrie: Technieken, Materialen en Regels

Published by Redactie on augustus 20, 2025 | Category afwerken

Inleiding

Tankafwerking speelt een centrale rol in diverse industriële en bouwkundige toepassingen. Zowel in de landbouw als in de voedingsindustrie, en in de opslag van afvalwater of brandbare vloeistoffen, is het afdichten van tanks en silo's essentieel om lekkages, corrosie, en milieugevaar te voorkomen. In dit artikel bespreken we de belangrijkste technieken, materialen en regelgeving die gerelateerd zijn aan tankafwerking, op basis van gegevens uit betrouwbare bronnen zoals Sika, GPI De Gouwe en de lokale regelgeving voor bouw en installaties.

We zullen onder andere ingaan op het gebruik van 1-component elastische afdichtingsproducten zoals Sikaflex®-403, de toepassing van maatwerkroerwerken en het afdichten van vloeistofdichte bakken. Daarnaast zullen we de juridische kaders en inspectievoorschriften belicht die van toepassing zijn op de opslag van vloeistoffen, met name in de context van afvalwaterzuiveringsinstallaties en brandbare vloeistoffen.

Het doel van dit artikel is om professionals, eigenaren en renoveringsentousiasten een duidelijk overzicht te geven van de standaardisering, voordelen en vereisten rond tankafwerking, zodat ze een verantwoorde en duurzame keuze kunnen maken.

1. Technieken en Materialen voor Tankafwerking

1.1 1-component afdichtingsproducten

Sikaflex®-403 Tank & Silo is een voorbeeld van een 1-component afdichtingsproduct dat specifiek ontworpen is voor het afdichten van gesegmenteerde of geboute stalen tanks. Dit product is:

Door luchtvochtigheid uithardend, wat het toepassen eenvoudig maakt zonder de noodzaak van mengen of gebruik van extra materialen.
Elastisch en beweegbaar, met een bewegingsvermogen van ± 20% (ISO 9047), waardoor het geschikt is voor de bewegingen die kunnen optreden bij thermische expansie of schokken.
Bestand tegen vloeibare mest, kuilvloeistoffen en afvalwater, waardoor het ideaal is voor gebruik in landbouwstallen, biogastanks en rioolwaterzuiveringsinstallaties.

Deze eigenschappen maken Sikaflex®-403 geschikt voor een breed spectrum van toepassingen, waaronder:

Afdichten van wand-vloerverbindingen in stalen tanks
Afdichting van vloervoegen met hoge chemische weerstand
Bescherming van inrij-silo’s voor agrarische doeleinden

1.2 Vloeistofdichte afwerkingen en lekbakken

Bij tankafwerking is het vaak nodig om vloeistofdichte afwerkingen aan te brengen, bijvoorbeeld in situaties waar lekkages een milieugevaar kunnen opleveren of waar een sterke chemische belasting optreedt. Een veelgebruikte maatregel is het aanbrengen van vloeistofdichte lekbakken onder vaatwerk of op vloeren.

Volgens de regelgeving die in de bronnen is verwerkt:

Vloeistofdichte lekbakken moeten worden geplaatst onder vaatwerk dat wordt gebruikt voor het aftappen van vloeistoffen, om eventueel gemorst product op te vangen (zie bijvoorbeeld 3.2.20 en 13.1.4).
Doorvoeringen van leidingen door een vloeistofdichte bak zijn niet toegestaan (3.2.21).

Dit betekent dat het ontwerp van de tankinstallatie moet voorzien in een vloeistofdichte omgeving, zodat eventuele lekkages niet onbeheerd kunnen lopen en de omgeving kunnen besmetten.

1.3 Afdichting van vloervoegen

Vloervoegen in tanks of bij de opslag van vloeistoffen vereisen vaak extra aandacht voor afdichting. Hierbij is het gebruik van elastische materialen zoals Sikaflex®-403 vaak noodzakelijk om de voegen te beschermen tegen:

Scheurvorming
Chemische corrosie
Mechanische belasting

Deze materialen bieden ook een hoge elasticiteitsmodulus, wat betekent dat ze goed kunnen meewerken bij bewegingen in de structuur.

1.4 Materialen en afwerkingen in de voedingsindustrie

In de voedingsindustrie, zoals bij chocoladeopslag, zijn er extra eisen aan de afwerking van tanks. Tanks worden daar vaak gemaakt van roestvaststaal (RVS) in verschillende varianten zoals 304 of 316L, afhankelijk van de corrosiviteit van het product. De afwerking moet:

Homogeen zijn, zodat het mengproces van de vloeistof uniform verloopt
Precieze temperatuurregeling toestaan, bijvoorbeeld via verwarmd roerwerk
Mogelijk zijn voor maatwerkroerwerken, zoals hekroerwerk, ankerroerwerk of schrapend roerwerk

Maatwerkroerwerken zijn essentieel voor het bewegen van viskeuze stoffen zoals chocolade en zorgen voor een gelijkmatige textuur en smaak.

2. Regels en Inspectievoorschriften voor Tankafwerking

2.1 Levenstijd en keuring van ondergrondse tanks

Ondergrondse tanks voor de opslag van licht ontvlambare, ontvlambare en brandbare vloeistoffen zijn onderworpen aan strikte regelgeving. Uit de bronnen is het volgende gebleken:

Bestaande ondergrondse tanks die ouder zijn dan 20 jaar moeten binnen twee jaar na inwerkingtreding van het besluit worden verwijderd (18.13).
Een verwijderde of definitief buiten gebruik gestelde tank mag niet worden vervangen door een nieuwe ondergrondse tank (13.16).
Het gebruik van kunststof leidingen is niet toegestaan (18.15 en 23.5).

Deze maatregelen zijn bedoeld om de veiligheid te waarborgen en het risico op lekkages of branden te minimaliseren. De levensduur van 20 jaar is hierbij een cruciaal punt. Na die tijd zijn de tanks te verouderd om veilig te blijven gebruiken en moeten ze worden verwijderd.

2.2 Keuringsregime en inspectie

Tanks die nog binnen de levensduur van 20 jaar vallen, moeten onderworpen worden aan een keuringsregime. Dit regime is gebaseerd op de voorschriften uit de CPR 9 1. Als een tank wordt afgekeurd, moet het gestelde in voorschrift 13.14 of 23.1 van toepassing zijn. Dit betekent dat de tank of installatie niet langer in gebruik mag blijven.

Daarnaast zijn er voorschriften voor het bodemonderzoek bij de inrichting van een olieopslaginstallatie. Binnen 4 maanden na acceptatie van de melding dient het bodemprofiel van de locatie onderzocht te worden. Dit onderzoek moet conform NVN 5740 of het protocol Nulsituatie/BSB worden uitgevoerd, en moet worden uitgevoerd door een laboratorium dat een kwaliteitsborgingssysteem heeft op basis van NEN.EN 45.001.

2.3 Beproeving van vloeistofdichtheid

Bij de installatie van tanks en leidingen voor de opslag van PER of R 113 geldt een beproeingsregel die om de 10 jaar moet worden uitgevoerd. Dit kan via:

Afpersen met lucht bij een overdruk van 30 kPa
Vullen van het systeem met water

Bij de beproeving met lucht mag er tijdens en na het persen geen drukverlaging optreden. Er moet ook een U-vormige open pijp met waterkolom als veiligheidsmiddel zijn aangebracht. Als tijdens de beproeving een lekkage of andere ongerechtigheid wordt geconstateerd, moet de tank buiten bedrijf worden gesteld.

Deze beproeving is verplicht en moet worden gedaan in aanwezigheid van het bevoegd gezag of Gedeputeerde Staten. Dit zorgt voor extra controle en veiligheid.

3. Specifieke Toepassingen en Maatwerkafwerking

3.1 Tanks voor de voedingsindustrie

Tanks die worden gebruikt voor het opslaan of verwerken van vloeistoffen zoals chocolade vereisen een specifieke afwerking en uitgeruste roerwerken. De afwerking moet:

Homogeen zijn om een uniform mengproces te garanderen
Precieze temperatuurregeling toestaan via verwarmd of gekoeld roerwerk
Maatwerkroerwerken mogelijk maken, zoals:
- Hekroerwerk
- Ankerroerwerk
- Schrapend roerwerk
- Opvoerschroef
- Combi roerwerk

Deze oplossingen zorgen voor een gelijkmatige textuur en smaak van het product, wat essentieel is in de voedingsindustrie. Daarnaast kunnen tanks worden uitgerust met:

Integrale bedieningspanelen
Loadcells voor het meten van het gewicht van de inhoud
Niveauschakelaars voor het bepalen van het vullingsniveau
Verwarmd of gekoeld systeem (bijvoorbeeld via Dimple, Halfpipe, elektrische tracing of au-bain-marie)

3.2 Tanks voor agrarische toepassingen

In de agrarische sector worden tanks vaak gebruikt voor het opslaan van vloeibare mest of kuilvloeistoffen. In deze toepassingen is het afdichten van tanks en silo's van groot belang om milieuverontreiniging te voorkomen. De afwerking moet:

Bestand zijn tegen vloeibare mest en kuilvloeistoffen
Een hoge elasticiteit en chemische weerstand bieden
Mechanische belasting kunnen verdragen

Materialen zoals Sikaflex®-403 zijn hiervoor geschikt en worden vaak gebruikt voor het afdichten van:

Inrij-silo’s
Biogastanks
Wand-vloerverbindingen

Daarnaast is het belangrijk dat de afwerking ook vloeistofdicht is. Dit kan bijvoorbeeld bereikt worden door het aanbrengen van lekbakken of het gebruik van vloeistofdichte vloeren rond de tanks.

4. Veiligheidsmaatregelen en Uitvoeringsvoorschriften

4.1 Verplichte maatregelen bij het verwijderen van tanks

Het verwijderen van tanks is een gevoelige operatie die volgens de regelgeving moet worden uitgevoerd. Bij het verwijderen van een ondergrondse tank:

Moet de tank niet worden vervangen door een nieuwe ondergrondse tank (13.16, 23.3)
Moet het gestelde in bijlage VI van het Besluit ondergronds opslaan in tanks (Stb. 1993, 46) worden gevolgd (13.15)

Dit betekent dat de afvoer van de oude tank moet worden gecontroleerd en aan de bevoegde instanties gemeld. Daarnaast moet een bodemonderzoek worden uitgevoerd om te voorkomen dat de grond verontreinigd wordt.

4.2 Aanleg en beheer van rioolwaterinstallaties

Bij het aanleggen of beheren van leidingen en voorzieningen voor het transport van afvalwater, gelden specifieke richtlijnen. Deze zijn opgenomen in:

NPR 3218, NPR 3221, NPR 3220 en NPR 3398

De installatie en het onderhoud van deze leidingen moeten gebeuren conform deze praktijkrichtlijnen. Daarnaast moeten de leidingen vloeistofdicht zijn, en moeten nieuwe leidingstelsels voor de ingebruikname worden gecontroleerd op vloeistofdichtheid via afpersen.

5. Samenvatting

Tankafwerking is een cruciale onderdeel van zowel bouwprojecten als industriële toepassingen. Het betreft niet alleen het afdichten van tanks en silo’s, maar ook het ontwerp van vloeistofdichte omgevingen, het gebruik van elastische materialen zoals Sikaflex®-403, en het naleven van strikte regelgeving. De toepassingen reiken van agrarische silo’s tot voedingsindustriële tanks, en van rioleringssystemen tot opslag van brandbare vloeistoffen.

De belangrijkste aandachtspunten zijn:

Het gebruik van 1-component afdichtingsproducten die bestand zijn tegen chemische belasting en beweging
Het aanbrengen van vloeistofdichte afwerkingen en lekbakken om lekkages te voorkomen
Het naleven van juridische kaders zoals het keuringsregime, bodemonderzoek en beproeving van vloeistofdichtheid
De toepassing van maatwerkroerwerken en afwerkingen in specifieke branches zoals de voedingsindustrie

Tankafwerking is een vakgebied dat zowel technische kennis als juridisch inzicht vereist. Het is van groot belang dat professionals en eigenaren zich richten op betrouwbare materialen, maatwerkoplossingen en de juiste inspectieprocedures om veiligheid, duurzaamheid en efficiëntie te waarborgen.

Bronnen

tank