Brandveiligheid van houten gevelbekleding: Uitleg over brandklasse, testen en praktijkuitvoering

Inleiding

Houten gevelbekleding is een populaire keuze in de bouwsector in Nederland, met name vanwege de natuurlijke esthetiek, duurzaamheid en flexibiliteit in toepassing. Echter, met de toename van open houten gevels komt ook een belangrijke technische en regelgevende uitdaging: brandveiligheid. De huidige bouwrichtlijnen en het Bouwbesluit stellen duidelijke eisen aan gevelbekleding inzake brandgedrag. Hierbij zijn de eisen voor open houten gevelbekleding strikter en complexer dan voor dichte gevelbekleding.

In dit artikel wordt ingegaan op de concepten van brandklasse, end-use tests, de rol van brandvertragende middelen, en de praktijkuitvoering. Daarnaast wordt de situatie in de huidige bouwmarkt besproken, met name op basis van testresultaten van houten gevels zoals uitgevoerd door SoulWood, een merk dat zich heeft toegelegd op brandveilige open houten gevelbekleding.

Wat is brandklasse en waarom is het belangrijk?

Definitie van brandklasse

De brandklasse van een bouwmateriaal of -constructie geeft aan hoe goed het materiaal zich gedraagt bij brand. Deze klasse is onderdeel van de eisen die in het Bouwbesluit zijn opgenomen, en wordt bepaald door officiële testen in geaccrediteerde laboratoria. Voor gevelbekleding zijn er meestal twee relevante klasse-eisen: klasse B en klasse D.

• Brandklasse B verwijst naar hoge brandveiligheid en wordt vaak vereist in dicht bebouwde wijkbeelden of bij combinaties van woningen en bedrijven.
• Brandklasse D is iets minder strikt, maar nog steeds voldoende voor veel toepassingen, zoals individuele woningen.

Waarom brandklasse belangrijk is voor gevelbekleding

De keuze van een gevelbekleding met de juiste brandklasse is van vitaal belang, zowel vanwege de wettelijke eisen als vanwege de veiligheid van de bewoners en het voorkomen van branduitbreiding. Bij open houten gevels, zoals die vaak in moderne woningbouw worden gebruikt, is het noodzakelijk om de volledige opbouw van de gevel te testen voor brandgedrag. Dit geldt ook voor de voegen tussen de gevelplaten, de achterconstructie, en eventueel toegepaste brandvertragende middelen.

Open versus dichte gevelbekleding: Wat zijn de verschillen?

Dichte gevelbekleding

Dichte gevelbekleding bestaat uit continu materiaal zonder spaties of voegen, zoals zink, betonplaten, of gipsplaten met verf. Deze oplossing is technisch eenvoudiger, omdat er minder variabelen zijn in de constructie. Daardoor zijn er duidelijkere eisen voor dikte, volume en massa, waardoor dichte gevelbekleding vaak gemakkelijker voldoet aan brandklasse D of B.

Open gevelbekleding

Open gevelbekleding, zoals houtplaten met spaties, heeft een complexere opbouw en vereist dus ook meer gedetailleerde testen. De spaties tussen de gevelplaten kunnen het brandgedrag beïnvloeden. Bijvoorbeeld, bij houten gevels met open opbouw is het cruciaal dat de spaties niet te breed zijn. Bij SoulWood is bijvoorbeeld gebleken dat open gevels met spaties groter dan 6 mm niet voldoen aan klasse B, terwijl de maximaal toegestane waarde 10 mm is voor klasse D.

End-use testen: Waarom zijn ze essentieel?

Wat is een end-use test?

Een end-use test is een test die een gevelconstructie onderbouwt in de context van de eindgebruikssituatie. Dit houdt in dat de test niet alleen het hout of de gevelplaat beoordeelt, maar ook de volledige opbouw van de gevel, inclusief voegen, achterconstructie, eventuele brandvertragende middelen, en de manier van montage.

Waarom is het belangrijk?

De meeste houten gevels die in de markt worden aangeboden, voldoen niet aan een end-use test, en dus ook niet aan het Bouwbesluit. Dit betekent dat, hoewel de houtplaten zelf mogelijk brandvertragend zijn, de volledige constructie niet getest is op brandgedrag. Hierdoor kan het tot een fatale misinterpretatie van de brandveiligheid komen.

SoulWood benadrukt dat ze wel end-use testrapporten hebben, en dat hun opbouw voldoet aan brandklasse D of B, zolang de gevel volgens de geteste methode wordt gemonteerd.

Brandvertragende middelen: Rol en beperkingen

Wat zijn brandvertragende middelen?

Brandvertragende middelen zijn producten die op of in hout worden aangebracht om de brandbaarheid te verlagen. Deze kunnen gedeeltelijk de brandveiligheid van houten gevels verbeteren, maar zijn niet voldoende op zichzelf om aan brandklasse D of B te voldoen. Het is namelijk de volledige gevelconstructie die moet voldoen aan de eisen.

Limitaties

Zelfs als brandvertragende middelen worden toegepast, kunnen ze de brandveiligheid niet compenseren als de spaties te breed zijn of als de achterconstructie niet voldoende is. Daarom is het essentieel om niet alleen op het hout, maar ook op de volledige gevelopbouw te testen.

Praktijkuitvoering: Wat moet er in acht worden genomen?

Correcte montage

De montage van een houten gevel moet worden uitgevoerd volgens de testrapporten en onderbouwde methode. Dit betekent dat spaties, afstand tot buurgevels, en de manier van fixatie allemaal volgens de testparameters moeten worden uitgevoerd.

Aandacht voor de achterconstructie

De achterconstructie speelt een cruciale rol in de brandveiligheid. Hierbij is het belangrijk dat de gevel op een brandveilige manier is onderbouwd. SoulWood heeft bijvoorbeeld verschillende types van achterconstructies getest, inclusief het gebruik van brandvertragende isolatie, en heeft vastgesteld dat de volledige opbouw moet voldoen aan de testparameters.

Handhaving

In de praktijk wordt vaak niet gevraagd of een gevel is getest volgens end-use. Dit komt vooral bij projecten waarbij er weinig kennis is over de brandeisen. Zoals SoulWood benadrukt, is het essentieel dat de gemeenten en handhavers de eisen strikt toepassen, en dat end-use testrapporten worden gevraagd. Dit voorkomt dat er onveilige gevels worden geplaatst.

Marktsituatie: Waar ligt het probleem?

Mancipatie door concurrenten

Er zijn merken op de markt die houten gevels aanbieden zowel met als zonder brandvertragende middelen, zonder dat ze eisen stellen aan de volledige opbouw. Dit maakt hun producten goedkoper, maar niet voldoende aan het Bouwbesluit. Deze praktijk leidt tot een risico op onveilige gevels, die bij brand kunnen leiden tot snelle uitbreiding van het vuur.

Geen testrapporten

SoulWood stelt dat ongeveer 90% van de houten gevels die op de markt worden geplaatst, geen end-use testrapporten hebben. Dit betekent dat ze niet kunnen bewijzen dat ze voldoen aan brandklasse B of D. Hoewel dit niet direct betekent dat deze gevels onveilig zijn, is het wel een regelgevend probleem en kan het tot juridische complicaties leiden bij de bouwtoezicht.

Casus: Fenixloods in Rotterdam

Een goed voorbeeld van hoe brandveiligheid in de praktijk kan worden toegepast, is de Fenixloods in Rotterdam. Hier werd een houten gevel met brandvertragende middelen toegepast, en werd de opbouw door end-use tests onderbouwd. De gemeente Rotterdam eiste deze test, en de gevel slaagde met vlag en wimpel. Dit toont aan dat het mogelijk is om houten gevels te gebruiken die zowel esthetisch aantrekkelijk zijn als voldoen aan de brandveilige eisen.

Conclusie

Houten gevelbekleding is een populaire keuze in de huidige woningbouw, maar het is essentieel dat de brandveiligheid wordt gegarandeerd. Voor open houten gevels is het belangrijk om end-use tests uit te voeren, omdat de brandklasse niet alleen van het hout zelf, maar ook van de volledige opbouw afhankelijk is. De spaties tussen de gevelplaten, de achterconstructie, en eventueel toegepaste brandvertragende middelen moeten allemaal worden meegenomen in de test.

De huidige bouwmarkt laat ruimte voor verbetering, aangezien veel gevels niet voldoen aan het Bouwbesluit en geen testrapporten voor handen hebben. Het is daarom belangrijk dat bouwmarktpartijen, handhavers, en klanten bewust worden van de eisen en dat er meer aandacht is voor de brandveiligheid van gevelbekleding.

Een gevel die is getest en voldoet aan brandklasse D of B, biedt niet alleen voldoening aan de regelgeving, maar ook aan de veiligheid van de bewoners en het omringende gebied. Merken zoals SoulWood tonen aan dat het mogelijk is om houten gevels te gebruiken die zowel esthetisch aantrekkelijk als veilig zijn.

Bronnen

1. SoulWood