Brandveiligheid van houten gevelbekleding: Brandklasse, testen en praktische oplossingen

Published by Redactie on augustus 22, 2025 | Category gevelbekleding

Inleiding

Houten gevelbekleding is door haar natuurlijke uitrusting, duurzaamheid en isolerende eigenschappen een steeds populaire keuze voor zowel woningen als commerciële panden. Toch blijft de vraag naar brandveiligheid vaak in de voorrang staan bij potentiële kopers of bouwers. In de huidige bouwregelgeving zijn er duidelijke eisen opgesteld om de brandveiligheid van houten gevels te waarborgen. Deze eisen zijn verwerkt in het Bouwbesluit en worden ondersteund door praktijkgerichte testen zoals de end-use test. In dit artikel bespreken we de relevante brandklasse-indelingen, de betekenis van de end-use test, en wat de praktijk onthult over de werkelijke brandveiligheid van houten gevelbekleding.

Brandklasse-indelingen en Bouwbesluit-eisen

Brandklasse A tot en met E

In de bouwsector wordt de brandveiligheid van materialen bepaald aan de hand van een indeling in brandklassen, genummerd van A tot en met E. Deze indeling geeft aan hoe brandbaar een materiaal is en hoe het gedraagt bij brand.

Brandklasse A betekent dat het materiaal onbrandbaar is.
Brandklasse B geeft aan dat het materiaal zeer weinig brandbaar is.
Brandklasse C betekent dat het materiaal weinig brandbaar is.
Brandklasse D geeft aan dat het materiaal matig brandbaar is.
Brandklasse E duidt op een materiaal dat zeer brandbaar is.

Het Bouwbesluit stelt eisen aan gevelmaterialen, waaronder houten gevelbekleding, dat ten minste voldoet aan brandklasse B of D, afhankelijk van de bouwconstructie en de context van het pand. De keuze voor brandklasse B wordt vaak vereist in dichtere bebouwde omgevingen of bij grotere woningen.

Composiet hout en brandklasse

Composiet hout is een duurzaam alternatief voor hardhout en wordt vaak gebruikt voor gevelbekleding. Composiet planken zijn behandeld met een waterdichte coating op basis van polyethyleen. Deze coating is UV-bestendig en biedt bescherming tegen weersinvloeden. Het materiaal behoort tot brandklasse D, wat betekent dat het matig brandbaar is. Composiet gevelbekleding heeft een gemiddelde levensduur van minimaal 25 jaar, mits correct geïnstalleerd.

Open versus dichte gevelbekleding en brandveiligheid

Open houten gevelbekleding

Open gevelbekleding bestaat uit houten platen die met ruimte tussen zich geplaatst worden. Deze voegbreedte speelt een cruciale rol in de brandveiligheid. Wanneer houten platen strak op elkaar worden geplaatst, is het lastiger om een vuurtje te krijgen. Pas wanneer er voldoende zuurstof kan tussenkomen via de voegen, kan de brand zich snel verspreiden.

In de praktijk is gebleken dat open houten gevels vaak niet voldoen aan de vereiste brandklasse B of D. Dit komt grotendeels door het ontbreken van een end-use test, een praktische test die aantoont of de gevelconstructie in werkelijke situaties voldoet aan brandveiligheidsnormen. Bij SoulWood, een houten gevelbekledingsmerk, is gebleken dat open gevels met voegbreedtes groter dan 6 mm (maximaal 10 mm voor brandklasse D) de test niet doorstaan. Dit betekent dat houten gevels met grotere voegen, zoals vaak te zien op internet, in werkelijkheid niet voldoen aan de brandveiligheidsvoorschriften van het Bouwbesluit.

Dichte gevelbekleding

Dichte gevelbekleding is in de praktijk beter geschikt om aan de brandveiligheidseisen te voldoen. Deze gevelbekleding wordt vaak gebruikt in combinatie met isolatiemateriaal en voorzetwanden, waardoor de totale gevelconstructie beter beschermd is tegen brand. Dichte gevelbekleding is vaak gemaakt van dikker hout of composiet en voldoet gemakkelijker aan brandklasse B of D, mits de opbouw voldoet aan de normen.

End-use test en brandvertragers

Wat is een end-use test?

De end-use test is een praktijktest die toont of een gevelconstructie, inclusief materiaal, afwerking en montage, voldoet aan de brandveiligheidseisen van het Bouwbesluit. Dit betekent dat niet alleen het hout zelf getest wordt, maar ook de complete constructie, inclusief eventuele brandvertragers en de manier van montage.

SoulWood, bijvoorbeeld, heeft verschillende testseries uitgevoerd met houten gevels, inclusief gevels met en zonder brandvertragers, en met verschillende achterconstructies. Deze tests toonden aan dat een gevel voldoet aan brandklasse D of B, mits de gevel gemonteerd wordt volgens de geteste opbouw. De testrapporten van SoulWood zijn dus onderbouwing voor de bewering dat hun houten gevelbekleding voldoet aan het Bouwbesluit.

Brandvertragers en hun invloed

Brandvertragers zijn middelen die aangebracht worden op hout om de brandbaarheid te verminderen. Deze behandelingen kunnen het verloop van een brand vertragen, wat essentieel is voor de veiligheid van inwoners en het voorkomen van branduitbreiding. Houten gevels die behandeld zijn met brandvertragers kunnen vaak voldoen aan de hogere brandklasse B, mits de complete opbouw correct is en getest is.

Een concurrent van SoulWood biedt bijvoorbeeld houten gevelbekleding aan met en zonder brandvertragers, maar stelt vaak geen eisen aan de totale opbouw van de gevel. Hierdoor is de brandveiligheid niet gegarandeerd, en kan de gevel niet voldoen aan de Bouwbesluit-eisen.

Voorbeelden uit de praktijk

Fenixloods in Rotterdam

Een praktijkvoorbeeld van een correct geteste houten gevel is de Fenixloods in Rotterdam. Deze loods bestaat uit een combinatie van bedrijfsruimten en woningen. De houten gevelbekleding van deze loods is uitgevoerd met brandvertragende middelen en is voorzien van een end-use testrapport. De gemeente Rotterdam eiste deze test, omdat de loods geplaatst werd in een bebouwde omgeving waar de brandveiligheid van groot belang is. Het testrapport toonde aan dat de gevel voldoet aan de vereiste brandklasse, en de loods is daardoor een voorbeeldproject in de bouwsector.

Handhaving en preventie

Handhaving door gemeenten

Hoewel het Bouwbesluit duidelijke eisen stelt aan de brandveiligheid van houten gevelbekleding, is er vaak weinig handhaving. In veel gevallen wordt de end-use test niet gevraagd, omdat er te weinig kennis is over de eisen. Hierdoor kunnen gevels worden geplaatst die in werkelijkheid niet voldoen aan de brandveiligheidsnormen.

Een betere handhaving zou kunnen leiden tot een hogere kwaliteit van houten gevelbekleding en meer veiligheid voor inwoners. Het is daarom aan te bevelen dat bouwbedrijven en klanten altijd zorgvuldig controleren of de gevelbekleding voorzien is van een end-use testrapport en voldoet aan de vereiste brandklasse.

Brandveiligheid en duurzaamheid

Hout en duurzaamheid

Hoewel hout in de natuur brandbaar is, kan het toch een duurzame keuze zijn als gevelbekleding. Door het hout te behandelen met brandvertragers en het correct te monteerden, kan het voldoen aan de brandveiligheidseisen van het Bouwbesluit. Daarnaast is hout een CO2-opslagmedium, wat betekent dat het CO2 uit de lucht opslaat tijdens de groei van het hout en dit niet vrijkomt bij verbranding, mits het niet volledig verbrand raakt.

Composiet hout is een alternatief dat eveneens duurzaam is en vaak betere brandveiligheidseigenschappen heeft dan hardhout. Het wordt vaak gebruikt in combinatie met isolatiemateriaal en heeft een gemiddelde levensduur van 25 jaar.

Duurzaam bouwen en gezondheid

In de huidige bouwsector neemt duurzaamheid en gezondheid een steeds prominenter plaats in. Architecten en aannemers zijn op zoek naar materialen die niet alleen aantrekkelijk zijn, maar ook positief bijdragen aan milieu en welzijn van gebruikers. Certificeringen zoals BREEAM en WELL beoordelen deze aspecten en kunnen een waardevolle ondersteuning zijn bij de keuze voor houten gevelbekleding.

Houtsoorten voor gevelbekleding

Ayous hout

Ayous hout is een populaire keuze voor gevelbekleding vanwege zijn duurzaamheid en zijn aantrekkelijke uiterlijk. Het hout is relatief licht en kan zonder behandeling jaren meegaan. Ayous hout is echter niet van nature brandbestendig, wat betekent dat het behandeld moet worden met brandvertragers om aan de Bouwbesluit-eisen te voldoen.

Padoek hout

Padoek hout is een Afrikaanse houtsoort die steeds meer in gebruik is voor gevelbekleding. Het hout heeft een opvallende koraalrode kleur die met de jaren kan verkleuren naar een lichtrode of bruingrijze kleur. Padoek is duurzaam en heeft goede isolerende eigenschappen, maar moet ook behandeld worden om aan de brandveiligheidseisen te voldoen.

Western Red Cedar

Western Red Cedar is een houtsoort die ideaal is voor gevelbekleding. Het hout is zelfs zonder behandeling duurzaam en kan jaren meegaan. Het is licht van gewicht en heeft een natuurlijke verweerbaarheid tegen weersinvloeden. Ook hier geldt dat het hout behandeld moet worden met brandvertragers om aan de Bouwbesluit-eisen te voldoen.

Uitstraling en isolatie

Gevelbekleding en uitstraling

Een houten gevelbekleding is niet alleen functioneel, maar ook esthetisch aantrekkelijk. Het zorgt voor een unieke uitstraling van het pand en kan het karakter van een woning of bedrijfspand sterk beïnvloeden. Daarnaast biedt hout een natuurlijke isolatie, wat kan leiden tot lage energiekosten.

Gevelbekleding en isolatie

Gevelbekleding is een populaire manier om de energie-efficiëntie van een woning te verbeteren. Door de gevel te isoleren met een voorzetwand en isolatiemateriaal, kan de warmtebehandeling van het pand verbeteren. Houten gevelbekleding kan hierbij als afwerking dienen en zorgt voor een natuurlijke uitstraling.

Samenvatting: Brandklasse, end-use test en praktijk

Brandklasse B of D is vereist voor houten gevelbekleding volgens het Bouwbesluit.
Open houten gevels met brede voegen voldoen vaak niet aan de brandveiligheidseisen, zoals aangetoond in testseries met SoulWood.
Dichte gevelbekleding is in de praktijk beter geschikt om aan brandveiligheidseisen te voldoen.
End-use test is een praktijktest die aantoont of een gevelconstructie voldoet aan brandveiligheidseisen.
Brandvertragers kunnen het verloop van een brand vertragen en kunnen leiden tot voldoening aan brandklasse B.
Composiet hout is een duurzaam alternatief voor hardhout en heeft brandklasse D.
Praktijkvoorbeelden, zoals de Fenixloods in Rotterdam, tonen aan dat correct geteste houten gevels aan de Bouwbesluit-eisen voldoen.
Handhaving door gemeenten is vaak onvoldoende, wat leidt tot situaties waarin gevels geplaatst worden die niet voldoen aan brandveiligheidseisen.

Conclusie

De brandveiligheid van houten gevelbekleding is een cruciale overweging bij de keuze voor gevelmateriaal. Hoewel hout van nature brandbaar is, kan het toch voldoen aan de Bouwbesluit-eisen mits het correct wordt behandeld met brandvertragers en de gevelconstructie voorzien is van een end-use test. Composiet hout is een duurzaam alternatief dat vaak betere brandveiligheidseigenschappen heeft dan hardhout. In de praktijk is het belangrijk om te controleren of de gevelbekleding voldoet aan de vereiste brandklasse en of er een end-use testrapport beschikbaar is. Een juiste keuze voor gevelbekleding zorgt niet alleen voor een aantrekkelijke uitstraling van het pand, maar ook voor veiligheid en duurzaamheid.