Keramische gevelbekleding: duurzame en esthetische oplossing voor nieuwbouw en renovatie

Published by Redactie on augustus 22, 2025 | Category gevelbekleding

Inleiding

Keramische gevelbekleding is opnieuw in opkomst in de bouwsector en wordt steeds vaker gekozen in zowel nieuwbouwprojecten als renovaties. Dit artikel biedt een uitgebreid overzicht van keramische gevelbekleding, met aandacht voor de verschillende typen, de bouwfysische voordelen, toepassingen in de architectuur, en de duurzaamheid van keramische materialen. Op basis van de gegevens uit meerdere betrouwbare bronnen, zoals Wienerberger, Aberson, Kerloc en Moeding, wordt een helder beeld geschetst van de mogelijkheden, uitdagingen en voorkeuren bij het toepassen van keramiek op gevels.

Typen keramische gevelbekleding

1. Bakstenen en gevelstenen

Bakstenen zijn sinds lange tijd een klassieke keuze voor keramische gevelbekleding. Zij worden vaak gebruikt in combinatie met metselwerk en zijn beschikbaar in verschillende afmetingen, kleuren en vormen. De meeste bakstenen worden gemaakt uit Nederlandse rivierklei, wat bijdraagt aan de duurzaamheid en lokaal karakter van het materiaal. Er zijn verschillende soorten bakstenen op de markt, zoals Wasserstrich, strengpers en handvorm gevelstenen, die elk een eigen esthetiek en toepassing hebben. Voor constructieve doeleinden is een goed berekende hoeveelheid bakstenen per m² belangrijk, wat makkelijk te bepalen is met behulp van een calculator, zoals die van Aberson.

2. Keramische gevelsystemen

Keramische gevelsystemen bieden meer flexibiliteit en variatie dan traditionele metselstenen. Deze systemen zijn lichter, kunnen goed aangepast worden aan verschillende stijlen en zijn robuust tegen weersinvloeden. Voorbeelden hiervan zijn de keramische sidings van Pantheon Nordic en de gevelsystemen van Argeton. Deze systemen zijn geschikt voor zowel moderne als klassieke stijlen en zijn vaak digitaal geëngobeerd voor extra esthetische effecten. Een voordeel van gevelsystemen is dat ze eenvoudig te demonteren zijn, wat hen geschikt maakt voor circulaire bouwprincipes.

3. Keramische tegels

Keramische tegels zijn een veelzijdige vorm van gevelbekleding en zijn beschikbaar in diverse vormen, afmetingen en kleuren. Ze kunnen gebruikt worden in klassieke of moderne contexten en zijn vaak gemaakt van 100% natuurlijke klei. Moeding is bijvoorbeeld een toonaangevende producent van keramische tegels, die ook speciale vormen zoals gebogen of asymmetrische tegels aanbiedt. De tegels zijn verkrijgbaar in standaardformaten tot een maximale lengte van 3000 mm en breedte van 1000 mm.

4. Keramische dakpannen als gevelbekleding

Keramische dakpannen zijn traditioneel voor daken gebruikt, maar worden steeds vaker ook op gevels toegepast. Deze toepassing is vooral esthetisch van aard, maar biedt ook bouwfysische voordelen. Het gebruik van keramische dakpannen op gevels past goed bij het duurzame bouwen, omdat ze los te halen zijn en herbruikbaar zijn. In de architectuurstroming van de Amsterdamse School werd al gebruikgemaakt van keramische dakpannen in verticale toepassingen.

5. Bio-based en circulaire gevelbekleding: Kerloc

Kerloc is een innovatief keramisch plaatmateriaal dat gemaakt is van restmateriaal uit de land-, tuin- en bosbouw. Het is een bio-based product dat volledig recyclebaar is en oneindig herbruikbaar is binnen het eigen productieproces. Het materiaal is gemaakt via een exotherme reactie zonder de behoefte aan extra verhitting, wat het energieverbruik aanzienlijk verlaagt. Kerloc is voorzien van een minerale coating van KEIM en heeft een hoge brandwerendheid (brandklasse A1). Het is geschikt voor verschillende toepassingen, zoals woningbouw, utiliteitbouw en renovatieprojecten. Een belangrijk aspect van Kerloc is dat het geventileerd moet worden aangebracht om vochtophoping te voorkomen.

Bouwfysische voordelen van keramische gevelbekleding

1. Goede ventilatie

Een correcte ventilatie is essentieel bij keramische gevelbekleding. Een geventileerde spouw van minimaal 20 mm tussen de gevelbekleding en de isolatielaag voorkomt het doorslaan van regenwater en het afvoeren van diffunderende waterdamp. Hierdoor worden vochtophoping en schimmelvorming effectief voorkomen. Daarnaast beperkt een goed geventileerde spouw de temperatuurschommelingen in de gevelconstructie, wat de uitzetting en krimp van de draagconstructie vermindert.

2. Koudebruggen beperken

Door het toepassen van buitengevelisolatie kunnen koudebruggen tot een minimum worden beperkt. Dit is belangrijk voor de energieprestaties van het gebouw en de binnenkwaliteit. Keramische gevelbekleding ondersteunt hierin doordat het licht is en goed in combinatie te gebruiken met isolatiematerialen.

3. Duurzaamheid en circulaire bouw

Keramische gevelbekleding draagt bij aan de duurzaamheid van een gebouw door het gebruik van natuurlijke materialen en het vermogen om herbruikt te worden. Bijvoorbeeld Kerloc is ontworpen volgens circulaire principes en is oneindig herbruikbaar. Ook keramische gevelsystemen zijn vaak demontabel, wat hen geschikt maakt voor toekomstige renovaties of transformaties. Traditionele bakstenen kunnen ook hergebruikt worden, wat bijdraagt aan een lagere CO₂-voetafdruk.

Toepassing in architectuur en stijlen

Keramische gevelbekleding biedt vele mogelijkheden voor architectonische uitdrukking. Van klassieke bakstenen tot modern uitziende keramische gevelsystemen, het materiaal is zeer geschikt voor diverse stijlen en bouwcontexten.

1. Traditionele stijlen

In historische steden en regio's met een rijke bouwkundige erfgood, zoals Nederland, worden keramische gevelbekleding vaak gebruikt om de oorspronkelijke stijl te bewaren of te herbeleven. Bakstenen zijn hierin een populaire keuze, aangevuld met traditionele metseltechnieken en kleuren.

2. Moderne en industriële stijlen

Voor moderne architectuur zijn keramische gevelsystemen en tegels een uitstekende optie. Deze systemen kunnen glad, strak of ruw uitziend zijn, afhankelijk van de gewenste uitstraling. Ze zijn ook geschikt voor industriële stijlen, waarbij het gebruik van natuurlijke materialen en lichtgewicht systemen belangrijk is.

3. Amsterdamse School

De herleving van de Amsterdamse School is een duidelijk voorbeeld van hoe keramische gevelbekleding in een historische context kan worden toegepast. In deze stroming worden keramische dakpannen vaak gebruikt als verticale gevelbekleding, wat een unieke esthetiek creëert. Deze toepassing is niet alleen visueel aantrekkelijk, maar ook bouwfysisch effectief.

Duurzaamheid en ecologische voordelen

1. Natuurlijke materialen

Keramische gevelbekleding wordt meestal gemaakt van natuurlijke materialen zoals klei, zand en mineralen. Deze materialen zijn duurzaam te ontgonnen en kunnen in de meeste gevallen hergebruikt of gecirculeerd worden. De productieprocessen zijn vaak energieefficiënt en hebben een lage CO₂-voetafdruk.

2. LCA-certificaten en EPD’s

Voor de duurzaamheid van keramische gevelbekleding zijn Life Cycle Assessments (LCA) en Environmental Product Declarations (EPD) beschikbaar. Deze documenten geven inzicht in de milieuprestatie van het materiaal gedurende zijn levenscyclus. Moeding bijvoorbeeld beschikt over EPD-certificaten volgens ISO 14025 en EN 15806, wat een extra garantie biedt op het ecologische karakter van hun producten.

3. Herbruikbaarheid en recyclage

Voorbeelden zoals Kerloc tonen aan dat keramische gevelbekleding volledig herbruikbaar is binnen het productieproces. Dit maakt het geschikt voor circulaire bouwstrategieën. Traditionele keramische materialen zoals bakstenen zijn ook herbruikbaar, wat bijdraagt aan een lagere CO₂-uitstoot en minder afval.

Constructieve aandachtspunten

1. Verankering en bevestiging

De juiste verankering en bevestiging van keramische gevelbekleding is belangrijk voor de stabiliteit en duurzaamheid van het geveloppervlak. Er zijn verschillende bevestigingsmethoden beschikbaar, waaronder onzichtbare mechanische bevestiging, schroeven, potdekels en lijm. Voor circulaire toepassingen is echter mechanische bevestiging voor de voorkeur, omdat lijm het recycleproces kan belemmeren.

2. Isolatie en ventilatie

Isolatie en ventilatie moeten goed afgestemd zijn op het gevelmateriaal. Keramische gevelbekleding vereist meestal een geventileerde spouw en een buitengevelisolatie om koudebruggen te beperken en de thermische prestaties te verbeteren.

3. Afwerking en onderhoud

Keramische gevelbekleding is meestal onderhoudsvriendelijk. De keuze voor een minerale coating, zoals bij Kerloc, zorgt voor een extra lage onderhoudsbehoefte. Traditionele keramische gevelbekleding zoals bakstenen of tegels is eveneens relatief makkelijk te onderhouden, met regelmatig reinigen en indien nodig een lichtere behandeling.

Conclusie

Keramische gevelbekleding is een duurzame en esthetische oplossing voor zowel nieuwbouw als renovatieprojecten. Het biedt een breed scala aan typen, van klassieke bakstenen tot moderne gevelsystemen en circulaire oplossingen zoals Kerloc. Deze materialen hebben bouwfysische voordelen, zoals goede ventilatie en beperking van koudebruggen, en draagt bij aan de energieprestaties van een gebouw. Bovendien is keramische gevelbekleding geschikt voor diverse architectonische stijlen en draagt het bij aan de duurzaamheid van de bouwsector door het gebruik van natuurlijke, herbruikbare en recyclabele materialen. Voor zowel particulieren als professionals is het belangrijk om rekening te houden met de juiste bevestiging, ventilatie en isolatie om het volledige potentieel van keramische gevelbekleding te benutten.

Bronnen

keramiek