Asbest in gevelbekleding: Herkenning, risico’s en veilige verwijdering

Published by Redactie on augustus 22, 2025 | Category gevelbekleding

Asbest in gevelbekleding was tot 1998 een veelgebruikt bouwmateriaal in België en elders in Europa. Het werd ingezet vanwege zijn sterke, isolerende en brandwerende eigenschappen. Veel oude woningen, bijgebouwen en stallen zijn daarom voorzien van asbesthoudende gevelbekleding in de vorm van leien, golfplaten of cementplaten. Ondanks de toepassing van het materiaal in hechtgebonden vorm, wat minder gevaarlijk is, blijft asbest een potentieel gevaarlijk stof wanneer het beschadigd raakt of loskomt. Het verwijderen van asbest is daarom een zorgwekkende aangelegenheid, die niet lichtzinnig benaderd mag worden.

In dit artikel geven we een overzicht van de herkenning van asbest in gevelbekleding, de gezondheidsrisico’s, de wettelijke regelgeving en de manieren waarop asbest veilig verwijderd kan worden – zowel door particulieren als door erkende specialisten.

Wat is asbest in gevelbekleding?

Asbest is een vezelachtig mineraal dat tot 1998 werd verwerkt in cementgebonden bouwmaterialen zoals gevelleien, golfplaten en panelen. Het werd gekozen vanwege zijn sterke slijtvastheid, hittebestendigheid en isolerende eigenschappen. In Belgische woningen komt asbest in gevelbekleding vaak voor in de vorm van:

Asbestleien (kunstleien): Vaak gebruikt als gevelbekleding op kleine delen van een woning, zoals bijgebouwen, aangebouwde garages of half-open bebouwing. In sommige gevallen is de volledige gevel in asbestleien aangelegd.
Asbestplaten: Gebruikt als gevelbeplating. Deze platen zijn meestal van cement met asbestvezels en herkenbaar aan hun grijze of groenachtige kleur en vezelige structuur bij breuk.
Asbestgolfplaten: Zeldzamer, maar vooral gebruikt in stallen en magazijnen.

De meeste asbestgevelmateriaal is hechtgebonden asbest, wat betekent dat de vezels goed vastzitten in het materiaal en geen direct gevaar vormen zolang het intact is.

Soorten asbest in gevelbekleding

Asbest komt in verschillende vormen voor, elk met een ander gevaarpotential:

Wit asbest (chrysotiel): Meest gebruikt in gevelbekleding. Het heeft een vezelige structuur en is relatief algemeen.
Blauw asbest (crocidoliet): Extreem hittebestendig, maar bij vezelvrijgave gevaarlijk.
Bruin asbest (amosiet): Minder vaak gebruikt in gevelmateriaal.

Hoe herken je asbest in gevelbekleding?

Het herkennen van asbest in gevelbekleding kan lastig zijn, maar er zijn enkele duidelijke indicatoren:

Datering vóór 1998: Asbest was in België verboden vanaf 1998.
Kleur en structuur: Grijze of groenachtige golfplaten, leien of cementplaten met een vezelige structuur bij breuk.
Toepassing in bijgebouwen of half-open bebouwing: Veel oude garages en bijgebouwen zijn voorzien van asbestleien.
Gebruik van asbestplaten als gevelbeplating: Deze zijn vaak herkenbaar aan hun vorm en kleur, en extra informatie over de fabrikant en fabricagejaar kan helpen.

Een asbestinventarisatie door een erkend expert is het meest betrouwbare middel om asbest in gevelbekleding te identificeren. Deze inventarisatie is verplicht bij bepaalde wettelijke voorwaarden en biedt ook inzicht in de staat van het materiaal en eventueel noodzakelijke acties.

Gezondheidsrisico’s van asbest in gevelbekleding

Hoewel hechtgebonden asbest in gevelbekleding minder gevaarlijk is dan losse asbestvezels, brengt het toch risico’s met zich mee. Wanneer het materiaal beschadigd raakt of loskomt, kunnen asbestvezels in de lucht terechtkomen. Deze vezels zijn zichtbaar onzichtbaar, kunnen diep in de longen terechtkomen en leiden tot ernstige gezondheidsproblemen, zoals longkanker, pleuritis of asbestose.

Wanneer is asbest in gevelbekleding gevaarlijk?

Wanneer het beschadigd raakt of loskomt.
Wanneer er geregeld gereinigd of gewerkt moet worden aan de gevel.
Wanneer de gevel tot op de grond is komen te hangen.

Bij de eerste tekenen van slijtage of beschadiging is het verstandig om een erkende asbestspecialist in te schakelen voor een inspectie en eventuele verwijdering.

Wanneer mag je asbest in gevelbekleding verwijderen?

Het verwijderen van asbest in gevelbekleding is in België enkel toegestaan onder strikte voorwaarden. In het geval van hechtgebonden asbest is het mogelijk dat particulieren bepaalde materialen zelf verwijderen, mits de materiaal niet beschadigd is en de verwijdering op een veilige manier plaatsvindt.

Voorwaarden voor particuliere verwijdering

Volgens de richtlijnen is het toegestaan om:

Maximaal 35 m² asbesthoudende golfplaten verwijderen, mits ze niet vastgespijkerd, vastgelijmd of vastgeniet zijn.
Losliggende asbesthoudende vloertegels of vloerbedekking verwijderen, maximaal 35 m² per kadastraal perceel.
Asbestplaten die vastgeschroefd zijn verwijderen, mits ze niet beschadigd zijn en correct worden verwijderd.

Een voorwaarde is dat het materiaal niet beschadigd is en dat geen asbestvezels vrij kunnen komen. Bij het verwijderen moet het materiaal één voor één in asbestzakken worden geplaatst en mag het niet naar beneden worden gegooid of gecapitonneerd.

Wanneer dient je een erkende asbestverwijderaar in te schakelen?

Wanneer:

Het asbestmateriaal beschadigd of loskomt.
Het meer dan 35 m² is.
Het vastgespijkerd, vastgelijmd of vastgeniet is.
Het aan het omliggende milieu of gezondheid gevaar kan brengen.

Dan is het wettelijk en veilig verstandiger om een erkend asbestverwijderaar in te schakelen. Zij zijn opgeleid en uitgerust om asbest veilig te verwijderen, zonder risico op vezelvrijlating.

Hoe verwijder je asbest in gevelbekleding veilig?

Of je nu zelf een beperkte hoeveelheid asbest verwijdert of een specialist inhoudt, de procedure is belangrijk voor de veiligheid van je gezondheid en die van anderen.

Voor particulieren

Sluit de omgeving af: Zorg dat kinderen en huisdieren de getroffen zones verlaten.
Houd het materiaal nat: Dit vermindert de risico’s op vezelvrijlating, maar gebruik geen hogedrukreinigers.
Draag beschermende kleding: Zorg voor een veilig werkgebied met beschermende kleding en mondkapjes.
Verwijder het materiaal één voor één: Gebruik geen gereedschap dat het materiaal kan beschadigen.
Verwijder de kleding apart: Gebruikte kleding moet zorgvuldig verwijderd worden om vezelcontact te voorkomen.

Voor erkende asbestverwijderaars

Een erkend asbestverwijderaar volgt een gestandaardiseerde procedure:

Afsluiten van de omgeving: De gevel wordt afgesloten om vezelverspreiding te beperken.
Inspectie en beoordeling: De specialist beoordeelt de staat van het materiaal en de eventuele schade.
Veilige verwijdering: Het materiaal wordt in asbestzakken geplaatst en afgevoerd naar een gecertificeerde afvalverwerking.
Opruimen en saneren: Na de verwijdering wordt de gevel schoongemaakt en eventueel hersteld.

Alternatieve opties: Voorzetgevel of renoveren?

Mag je een voorzetgevel plaatsen en het asbest laten hangen?

In sommige gevallen is het mogelijk om een voorzetgevel aan te brengen zonder het asbest direct te verwijderen. Dit is echter enkel aan te raden als het materiaal intact is en geen direct gevaar oplevert. Bij het plaatsen van een voorzetgevel dient er rekening gehouden te worden met de staat van het bestaande asbestmateriaal en eventuele toekomstige slijtage.

Een voorzetgevel is geen oplossing voor langdurige veiligheid, maar kan een tijdelijke maatregel zijn tot de gevel volledig wordt gerenoveerd of het asbest veilig wordt verwijderd.

Wettelijke regelgeving en vergunningen

Het omgaan met asbest in gevelbekleding is in België sterk gereguleerd. De wetgeving stelt duidelijke regels op voor zowel particulieren als professionals.

Belangrijke instanties

Instantie	Diensten
OVAM	Asbestinformatie en subsidies
Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid	Gezondheidsrisico’s en medische opvolging
FOD WASO	Arbeidsveiligheid en regelgeving
Gemeentelijke milieudiensten	Specifieke regelgeging en vergunningen

Aanmelding en sloopmelding

Voor particuliere verwijdering van asbest dient een sloopmelding ingediend te worden via het omgevingsloket. Dit is verplicht wanneer:

Het asbest niet beschadigd is.
Het binnen de toegestane 35 m² valt.
Het niet vastgespijkerd, vastgelijmd of vastgeniet is.

Na de aanmelding ontvangt de particulier binnen vijf werkdagen een OLO-nummer, waarmee de verwijdering officieel kan beginnen.

Waar kun je terecht voor professioneel advies?

Voor professioneel advies over asbest in gevelbekleding kun je terecht bij:

Erkende asbestverwijderaars: Via de officiële lijsten van de FOD WASO of andere certificeringsregisters.
Gemeentelijke milieudiensten: Voor specifieke regelgeving en vergunningen.
OVAM: Voor asbestinventarisatie en subsidies.
Vlaams Agentschap Zorg en Gezondheid: Voor gezondheidsgerelateerde vragen.

Hoe vind je een erkende asbestverwijderaar?

Een erkende asbestverwijderaar is te vinden via:

De officiële lijst van de FOD WASO voor risicoverwijdering.
Provinciale en gewestelijke certificeringsregisters.
Offertevergelijking op platforms voor asbestverwijdering.

Conclusie

Asbest in gevelbekleding is een realiteit in veel oude woningen, bijgebouwen en stallen. Ondanks de toepassing van hechtgebonden asbest is het toch belangrijk om voorzichtig om te gaan met het materiaal, zeker wanneer het beschadigd of loskomt. Het verwijderen van asbest in gevelbekleding is een zorgwekkende klus die strikt volgens wettelijke regelgeving en veiligheidsprotocollen moet worden uitgevoerd.

Zowel particulieren als professionals kunnen hun rol spelen in de veilige verwijdering van asbest, maar het is verstandig om een erkend asbestspecialist in te schakelen bij twijfel of bij een grotere hoeveelheid materiaal. De beschikbare wettelijke voorschriften en professionele hulpinstanties zorgen ervoor dat het proces veilig en juridisch in orde verloopt.

Bij het omgaan met asbest in gevelbekleding is dus zowel technische kennis als juridische inzicht belangrijk. Door de juiste stappen te volgen en de juiste hulp in te schakelen, kun je zorgen voor een veilige omgeving voor jezelf, je gezin en het omliggende milieu.