Dakpannen als gevelbekleding: creatieve, duurzame en functionele oplossing in de bouw

Published by Redactie on augustus 23, 2025 | Category gevelbekleding

Dakpannen zijn traditioneel een bekend bouwmateriaal op het hellende dak, waar ze dienen als beschermer tegen weersinvloeden. Maar sinds enige tijd zien we ook een opmars van dakpannen in de gevelbekleding. Deze toepassing biedt architecten, bouwbedrijven en woningbouwers nieuwe creatieve, functionele en duurzame mogelijkheden. Dakpannen aan de gevel creëren een strakke afwerking, een gezond binnenklimaat en een unieke uitstraling van woningen en utiliteitsgebouwen. Deze trend is opnieuw teruggekeerd in het straatbeeld, zowel in nieuwbouwprojecten als in renovatie- en uitbreidingsprojecten.

In dit artikel bespreken we de toepassing van dakpannen als gevelbekleding, de voordelen die dit biedt, de technische uitvoering en een aantal praktische voorbeelden uit de werkelijkheid. We richten ons hierbij exclusief op de informatie uit betrouwbare bronnen, zoals bouwbedrijven, architecten en productleveranciers.

Wat zijn dakpannen en waar worden ze normaal gesproken gebruikt?

Dakpannen zijn traditioneel een bouwmateriaal op steilgezakte daken. Ze zijn meestal gemaakt van keramiek of beton en worden op maat vervaardigd om passend te zijn in de dakconstructie. De functie van dakpannen is om het dak te beschermen tegen regen, wind en andere weersinvloeden. Bovendien dragen ze bij aan het esthetische aanzicht van het dak en vormen ze een integraal onderdeel van het totale daksysteem.

De opmaat en het type dakpannen hangen af van de hellingshoek van het dak, de windsnelheid, de neerslag en andere bouwfysische voorwaarden. Op het dak worden dakpannen meestal bevestigd aan zware panlatten en worden ze verankerd met speciale haaksystemen en schroeven om roffelen en afvallen te voorkomen.

Dakpannen als gevelbekleding: een esthetisch en functioneel alternatief

Sinds enkele jaren zien we dat dakpannen ook steeds vaker worden gebruikt als gevelbekleding. Deze toepassing is niet nieuw, maar het idee dateert uit het begin van de vorige eeuw. Zoals beschreven in bronnen, was deze bouwtechniek al gebruikelijk in stijlen zoals de Amsterdamse School. Toch was het een tijdlang vrijwel uitsluitend beperkt tot de dakconstructie. In de laatste jaren is er echter een herwaardering van dakpannen als gevelbekleding ontstaan.

De architectuur en bouwtechnologie zijn hierbij verder ontwikkeld, zodat dakpannen nu ook betrouwbaar en functioneel kunnen worden toegepast aan de gevel. Hierbij worden ze niet alleen als esthetisch element gebruikt, maar ook als functionele bescherming tegen weersinvloeden, vochtaanvoer en schimmelvorming.

Voordelen van dakpannen als gevelbekleding

Uniek ontwerp en esthetiek
Dakpannen aan de gevel geven een woning een unieke uitstraling. Het materiaal, de kleur en de vorm van de pannen kunnen worden gekozen om passend te zijn in de architectuur van de wijk of het gebouw. Zoals het project in Vleuten laat zien, kunnen dakpannen aan de gevel een landelijke, zachtere uitstraling geven dan de rest van de wijk, wat bijdraagt aan een vriendelijker en levendiger woonomgeving.
Duurzaam bouwen
Het gebruik van betonnen dakpannen is duurzaam, zoals verder uitgelegd in bron 2. De productie van deze pannen is energie-efficiënter dan die van andere materialen. Bij de productie komt warmte vrij die hergebruikt kan worden, wat leidt tot minder energieverbruik. Bovendien zijn betonnen dakpannen recyclebaar, wat het milieuaspect verder verbetert.
Hoge duurzaamheid en weersbestendigheid
Dakpannen zijn gemaakt van duurzame materialen en zijn ontworpen om de eisen van het weersbestand tegen te gaan. Ze zijn bestand tegen regen, wind en veroudering, wat maakt dat ze een langdurige oplossing vormen. In tegenstelling tot gemetselde gevels, blijven dakpannen langer schoon en verliezen ze minder snel hun uitstraling.
Bescherming tegen vochtaanvoer en schimmelvorming
Een gevelbekleding van dakpannen vormt een soort beschermende schil rond het gebouw. Regenwater loopt niet langs de gevel, maar direct de goten in. Hierdoor ontstaat minder vochtaanvoer in de muren, wat schimmelvorming vermindert. Bovendien is er een zekere ventilatie mogelijk achter de gevelbekleding, zodat eventuele vochtklachten worden tegengegaan.
Gehaakte en geschroefde bevestiging voor extra stabiliteit
Aangezien de gevel anders is dan het hellende dak, zijn er aanpassingen nodig aan de bevestigingsmethoden. Zoals beschreven in bronnen, worden dakpannen aan de gevel verankerd met speciale haaksystemen en RVS-schroeven. Deze systemen zorgen voor extra stabiliteit en voorkomen roffelen of afvallen. Nelskamp biedt bijvoorbeeld de Multi Klikhaak, die efficiënter is dan traditionele haaksystemen.
Creatieve vrijheid en toepassing in diverse geveltypen
Dakpannen kunnen worden toegepast op vrijwel alle geveltypen, inclusief holle en bolle gevels. De straal van deze gevels moet wel voldoen aan de eisen van het gebruikte dakpanmodel. Deze technische mogelijkheden geven de architect een groter spectrum om creatieve oplossingen te bedenken en unieke bouwwerken te realiseren.
Gebruik in nieuwbouw en renovatieprojecten
Dakpannen als gevelbekleding worden zowel in nieuwbouw als in renovatieprojecten toegepast. In nieuwbouwprojecten zoals Haarzicht in Vleuten zijn woningen geheel of gedeeltelijk vanaf de gevel tot aan het dak met dakpannen voorzien. In renovatieprojecten kan het gebruik van dakpannen bijvoorbeeld dienen om een oude gevel een frisse, duurzame afwerking te geven.

Technische uitvoering van dakpannen als gevelbekleding

De technische uitvoering van dakpannen aan de gevel vereist zorgvuldige voorbereiding en uitvoering. Aangezien het anders is dan het leggen van pannen op het dak, zijn er een aantal specifieke aandachtspunten:

1. Verankering en bevestiging

Dakpannen aan de gevel moeten extra verankerd worden om te voorkomen dat ze roffelen of afvallen. Dit gebeurt met RVS-schroeven en neopreen-volgringen in de kopsluiting en met spijkerpanhaken in de zijsluiting. Nelskamp biedt bijvoorbeeld de Multi Klikhaak, die efficiënter is en minder werk teweegbrengt dan traditionele haaksystemen. Ook is er de Dachstick, een haak die op de fabriek is bevestigd achter in de pan. Dit zorgt voor extra stabiliteit en voorkomt het verlies van gereedschap.

2. Constructie en spouw

De gevelconstructie met dakpannen als bekleding lijkt op een normale dakconstructie. Er zijn sporen waarin isolatie kan worden aangebracht. Aan de buitenzijde wordt een dampopen en waterkerende folie aangebracht. De Divoroll-folie voorkomt bouwfysische problemen en zorgt voor een goede ventilatie achter de gevelbekleding. Hierdoor kan eventuele vochtige lucht ontsnappen en wordt de drukvereffening bij harde wind en storm verbeterd.

3. Ventilatie en vochthuishouding

Een goede ventilatie achter de gevelbekleding is essentieel. Hierdoor kan vocht ontsnappen en wordt schimmelvorming tegengegaan. Het is daarom belangrijk om zorgvuldig te zorgen voor een luchtspouw en eventueel extra ventilatieopeningjes.

4. Aanpassing van gevelontwerp

Bij het ontwerp van een gevel met dakpannen is het belangrijk om rekening te houden met de straal van bolle of holle gevels. De straal van een bolle gevel moet groter zijn dan 2,4 m, en die van een holle gevel moet groter zijn dan 1,6 m. Ook moeten de gevelopeningen en muurdammen worden gemaakt op basis van de pannenmaat om te voorkomen dat er paswerk of zaagwerk nodig is.

5. Hulpstukken en extra afwerking

Bij het gebruik van dakpannen aan de gevel zijn er specifieke hulpstukken beschikbaar. Deze kunnen worden gebruikt voor gevelopeningen, negges, onderpannen en andere details. Als de standaard hulpstukken niet voldoen, kunnen er ook op maat gemaakte hulpstukken worden geleverd, binnen de technische mogelijkheden.

Praktische voorbeelden van dakpannen als gevelbekleding

Een aantal projecten toont aan hoe dakpannen als gevelbekleding worden toegepast in de praktijk.

1. Haarzicht in Vleuten

In het nieuwbouwproject Haarzicht in Vleuten zijn 49 rijwoningen vanaf de gevel op de eerste verdieping tot het dak voorzien van dakpannen. Deze woningen maken deel uit van een totaalproject van 49 BENG- en 126 NOM-woningen. De architect heeft gekozen voor een deel van de woningen om dakpannen te gebruiken als gevelbekleding, puur om esthetische redenen. De woningen met dakpannen aan de gevel hebben een landelijker, zachtere uitstraling dan de andere woningen in de wijk, wat een vriendelijk en levendig aanzien geeft.

Voor de verankering aan de gevel zijn de dakpannen geschroefd en gehaakt. Ook zijn er zwaardere panlatten gebruikt en extra versteviging aangebracht in de houten spouwbladen. De dampwerende folie aan de binnenzijde en de waterkerende folie aan de buitenzijde zorgen voor een gezond binnenklimaat.

2. Sneldek Glazuron in Vleuten

In hetzelfde project zijn betonnen dakpannen gebruikt, namelijk de Sneldek Glazuron in de kleur nero/zwart. Deze keuze is niet alleen esthetisch aantrekkelijk, maar ook duurzaam. Het gebruik van betonnen dakpannen is milieuvriendelijk, omdat bij de productie warmte vrijkomt die hergebruikt kan worden. Bovendien zijn deze pannen recyclebaar.

3. Nieuwbouwprojecten in Utrecht

Niet alleen in Vleuten, ook in Utrecht zijn woningen uitgevoerd met dakpannen als gevelbekleding. Zoals beschreven in bron 2, zijn in Hoge Weide en in het Fruitkwartier woningen op deze manier uitgevoerd. Deze projecten tonen aan dat dakpannen als gevelbekleding een bruikbare en aan te raden oplossing zijn voor zowel vrijstaande woningen als rijwoningen.

Technische specificaties en materiaalkeuze

De keuze van het juiste materiaal en het juiste type dakpannen is essentieel voor een goede uitvoering van de gevelbekleding.

1. Materiaalkwaliteit

Dakpannen als gevelbekleding zijn meestal gemaakt van keramiek of beton. Keramische pannen zijn vervaardigd uit puur klei en hebben een strakke maatvoering en een zeer glad oppervlak. Ze zijn leverbaar in veel kleuren, wat de architect een breed spectrum biedt voor creatieve oplossingen. Betonnen pannen zijn duurzaam en recyclebaar. Ze zijn ook bestand tegen weersinvloeden en hebben een lang levensduur.

2. Leverbaarheid en toepassing

Nelskamp biedt een aantal dakpannen die uitermate geschikt zijn voor verticale toepassing. Omdat Nelskamp de knikpannen altijd op maat maakt, is de overgang van dak naar gevel perfect te maken. Dit zorgt voor een strakke afwerking en een visueel aansluitende gevelbekleding.

3. Hulpstukken en systeemopbouw

Dakpannen die bedoeld zijn voor verticale toepassing, moeten allemaal verankerd zijn in de kopsluiting met een RVS-schroef en neopreen-volgring. Daarnaast is een spijkerpanhaak nodig in de zijsluiting om roffelen te voorkomen. Nelskamp biedt speciaal ontwikkelde hulpstukken voor deze toepassing, zoals de Multi Klikhaak en de Dachstick. Deze hulpstukken zorgen voor extra stabiliteit en efficiëntie bij de montage.

Samenvatting

Dakpannen als gevelbekleding vormen een unieke, creatieve en duurzame oplossing in de bouw. Ze geven woningen een strakke afwerking, een gezond binnenklimaat en een unieke uitstraling. Bovendien zijn ze functioneel, omdat ze vochtaanvoer en schimmelvorming tegengaan. De technische uitvoering van dakpannen aan de gevel vereist zorgvuldige voorbereiding en uitvoering, met aandacht voor verankering, ventilatie en constructie. Praktische voorbeelden, zoals de projecten in Vleuten en Utrecht, tonen aan dat deze toepassing in de praktijk werkt en aantrekkelijk is voor zowel woningbouwers als woningeigenaren.

De toepassing van dakpannen aan de gevel is dus niet alleen een esthetische keuze, maar ook een functionele en duurzame keuze. Het biedt bouwprofessionals en woningbouwers een breed spectrum van mogelijkheden om creatieve en duurzame oplossingen te bedenken en uit te voeren.

Bronnen

dakpannen