Geperforeerde gevelbekleding: functie, esthetiek en toepassing in de bouw

Published by Redactie on augustus 23, 2025 | Category gevelbekleding

Geperforeerde gevelbekleding is opnieuw in opkomst binnen de bouwsector. Zowel in nieuwbouw als in renovatieprojecten worden deze afwerkingen steeds vaker ingezet om sfeer te creëren, zonwering te bieden en ventilatie te waarborgen. Tegelijkertijd draagt geperforeerd materiaal bij aan het karakter van een gebouw en het aansluiten op de omgeving. In dit artikel bespreken we de toepassing, voordelen en praktische aspecten van geperforeerde gevelbekleding, met een focus op vezelcementplaten en weervast staal, op basis van relevante producten en casussen.

Wat is geperforatie in gevelbekleding?

Geperforatie verwijst naar het aanbrengen van kleine, geregeld geplaatste gaten in een gevelbekledingsmateriaal. Deze gaatjes kunnen vormen, patronen of vrije vormen aannemen en zijn vaak gericht op een specifiek ontwerp- of functioneel doel. In de context van gevelbekleding dient geperforatie doorgaans om:

Zonwering te realiseren door het reguleren van lichtinval;
Ventilatie te waarborgen, bijvoorbeeld in combinatie met gevelbekleding die luchtruim nodig heeft;
Esthetiek te verbeteren door een visueel patroon te creëren dat aansluit bij het algehele ontwerp;
Acoustiek te verbeteren in interne of externe ruimtes.

Tegenwoordig wordt er niet alleen geperforeerd voor functionele redenen, maar ook voor esthetische effecten. In sommige gevallen worden geperforaties zelfs als kunstwerken ingezet, zoals bijvoorbeeld in het project Huize het Oosten in Bilthoven.

Geperforeerde gevelbekleding in de praktijk

Bij gevelbekleding die geventileerd moet worden, zoals vezelcementplaten van Cedral of Ornimat, is geperforatie vaak een essentieel onderdeel van de montage. Dit wordt gedaan om luchtruit te waarborgen en te voorkomen dat vocht zich ophoopt achter de platen. Bij Cedral wordt bijvoorbeeld een geperforeerd profiel gebruikt als onderdeel van de afwerking. Dit profiel zorgt ervoor dat er voldoende luchtruit is tussen de gevelplaten en het bouwmateriaal.

Een voorbeeld hiervan is het Cedral Click- of Lap-systeem, waarbij geperforatie vaak in combinatie komt met andere accessoires zoals startprofielen, eindprofielen en voegbanden. Deze systemen vereisen een specifieke montagevolgorde om de luchtruit te waarborgen. Bij het monteren moet er dus gelet worden op de aanbevelingen van de producent, zoals het gebruik van de PE- of EPDM voegband en het vermijden van een volledige afsluiting aan de bovenkant van de gevel.

Ook bij Ornimat is geperforatie een optie die specifiek kan worden aangevraagd. De platen zijn maatwerk en kunnen worden voorzien van patronen die zowel esthetisch aantrekkelijk als functioneel zijn. Ornimat platen worden verzaagd op maat en kunnen ook voorzien worden van geperforaties in diverse vormen. Deze gevelplaten worden op voorhand gekleurd en gecoat, waardoor het eindresultaat uniform en duurzaam is.

Toepassing bij houtachtige vezelcementplaten

Vezelcementplaten zoals de Cedral Wood-variant zijn ontworpen om de uitstraling van hout na te bootsen, maar zonder de narekende onderhoudsbehoefte. Deze platen zijn onder meer UV-bestendig, kleurvast, schimmelbestendig en behoren tot de beste brandreactieklasse voor gevelbekleding. Ze zijn beschikbaar in 24 standaardkleuren en worden vaak gebruikt in combinatie met geperforatie voor zonwering of ventilatie.

Bij montage van deze platen is het belangrijk om rekening te houden met de luchtruit. Cedral geeft hier duidelijke richtlijnen voor in de montagehandleiding. Deze handleiding is beschikbaar op de website van de producent. In de praktijk is het aan te raden om gebruik te maken van de geperforeerde accessoires zoals het geperforeerde profiel en eventueel ook start- en eindprofielen die ervoor zorgen dat de luchtstroom vloeiend verloopt.

De Click-systemen van Cedral zijn ontworpen voor eenvoudige montage en kunnen door één persoon worden aangebracht. Omdat de platen in elkaar klikken, is het minder lastig om de luchtruit te verstoren. Toch is het belangrijk om te controleren of de bovenkant van de gevel niet volledig afgesloten wordt, bijvoorbeeld door een daktrim. Dit kan leiden tot het ontstaan van vochtproblemen.

Esthetiek en patroonkeuze

Naast de functionele aspecten van geperforatie speelt ook de esthetiek een grote rol. In Nederland is het gebruikelijk om patronen te kiezen die aansluiten op de stedelijke omgeving. Bijvoorbeeld in Rotterdam worden vaak driehoekige patronen gebruikt, in Den Haag ronde gaatjes, en in Amsterdam worden organische vormen voorkeur gegeven. In de oostelijke provincies zijn de patronen vaak geometrischer.

Bij MD Designperforatie en MD Formatura van bijvoorbeeld Alterwood of Metadecor is het mogelijk om maatwerk patronen te ontwerpen. Deze patronen kunnen zowel eenvoudige als complexe vormen aannemen, afhankelijk van het ontwerpideaal van de architect of bouwmeester.

Een voorbeeld van een kunstmatige geperforatie is het project Huize het Oosten in Bilthoven, waarbij Art Punch-panelen werden gebruikt. Deze panelen zijn voorzien van een afbeelding van een roos en bladmotieven. Deze gevelbekleding fungeert zowel als zonwering als als visueel kunstwerk, wat het geheel verheft boven de standaardafwerking.

Montage en accessoires

Bij het monteren van geperforeerde gevelbekleding zijn er specifieke accessoires nodig om de functie en het uiterlijk te waarborgen. Deze accessoires variëren per systeem, maar omvatten vaak:

Buitenhoek symmetrisch / asymmetrisch
Binnenhoek
Startprofiel horizontaal
Eindprofiel
Geperforeerd profiel
Aansluitprofiel
Clips en schroeven
Voegbanden (PE of EPDM)

De keuze van accessoires hangt af van het systeem dat gebruikt wordt. Zo heeft Cedral Click een iets eenvoudiger accessoirepakket dan Cedral Lap. Het is belangrijk om het juiste profiel te kiezen voor de betreffende toepassing. Bijvoorbeeld het gebruik van een geperforeerd profiel is essentieel om de ventilatie te waarborgen, terwijl de voegbanden ervoor zorgen dat de platen goed zijn afgedicht.

De montage van de gevelplaten kan met behulp van een cirkelzaag of een snijmes worden uitgevoerd, afhankelijk van de vereiste precisie. Voor het beste resultaat wordt aanbevolen om een zaagblad te gebruiken dat speciaal ontworpen is voor vezelcementplaten.

Duurzaamheid en onderhoud

Geperforeerde gevelbekleding is vaak gemaakt van vezelcement of corten staal, zowel materialen die bekend staan om hun duurzaamheid en weerstand tegen weersinvloeden. Vezelcementplaten zoals die van Cedral en Ornimat zijn UV-bestendig, kleurvast en schimmelbestendig. Ze vereisen bovendien weinig onderhoud, wat het een aantrekkelijke keuze maakt voor zowel particuliere woningen als utiliteitsbouw.

Corten staal, ook wel weervast staal genoemd, is een andere veelvoorkomende keuze bij geperforatie. Dit materiaal is drie keer zo zwaar als aluminium en ontwikkelt een natuurlijke roestlaag die het oppervlak beschermt. Hoewel het onderhoudsarm is, vereist het wel een zekere acceptatie van de verandering in uitstraling over de tijd. Het is bovendien belangrijk om te weten dat regen op deze gevels leidt tot roestvlekken, die zich kunnen afzetten in het directe omgeving.

Gevelbekleding en afwerking

Naast de gevelplaten zelf zijn ook afwerkingsprofielen en sierlijsten belangrijk voor het eindresultaat. Deze zorgen ervoor dat de gevel niet alleen functioneel is, maar ook visueel aantrekkelijk. Voorbeelden van deze accessoires zijn:

Sierlijsten rond ramen en deuren voor een nette afwerking;
Hoekprofielen voor het afdichten van in- en uitwendige hoeken;
Schroeven met gekleurde koppen, die exact passen bij de kleur van de gevelplanken voor een strakke afwerking.

Bij Cedral worden bijvoorbeeld Envello-schroeven gebruikt, die van kleur worden afgestemd op de gevelplanken. Deze schroeven zijn niet alleen esthetisch aantrekkelijk, maar ook functioneel, omdat ze het geheel versterken en het uitzicht verbeteren.

Toepassing in nieuwbouw en renovatie

Geperforeerde gevelbekleding is zowel in nieuwbouwprojecten als in renovatieprojecten toepasbaar. In nieuwbouw wordt vaak gekozen voor maatwerk gevelbekleding die aansluit bij het ontwerp van het gehele gebouw. In renovatieprojecten kan geperforatie worden gebruikt om een oude gevel een frisse, moderne uitstraling te geven.

In het project Huize het Oosten in Bilthoven is geperforatie gebruikt als onderdeel van een bredere duurzaamheidstrategie. De gevels zijn voorzien van Art Punch-panelen, die zowel als zonwering als als kunstobject fungeren. Het resultaat is een gevelbekleding die harmonisch aansluit bij het park in de omgeving en tegelijkertijd functioneel is.

Kwaliteit en garantie

De kwaliteit van geperforeerde gevelbekleding is doorgaans hoog, vooral bij commerciële merken als Cedral en Ornimat. Deze merken bieden garanties van meerdere jaren, bijvoorbeeld 10 jaar garantie op de Cedral Wood-variant. Dit is een duidelijke indicatie van de duurzaamheid en kwaliteit van het materiaal.

Bij maatwerkproducten zoals Ornimat is het belangrijk om aandacht te besteden aan de coating en het afwerkingproces. Ornimat gevelplaten worden namelijk volledig verwerkt in de fabriek, inclusief het kleuren en het verzaagd worden op maat. Hierdoor is er minder kans op afwijkingen in het eindproduct.

Samenvatting

Geperforeerde gevelbekleding is een veelzijdige en functionele keuze voor zowel nieuwbouw als renovatie. Het biedt niet alleen visuele afwerking, maar draagt ook bij aan ventilatie, zonwering en akoestiek. De toepassing van geperforatie is afhankelijk van het gebruikte materiaal, waarbij vezelcementplaten en corten staal de meest voorkomende keuzes zijn.

Bij montage is het belangrijk om rekening te houden met de aanbevelingen van de producent, zoals het gebruik van geperforeerde profielen en het vermijden van volledige afsluiting van de luchtruit. Bovendien zijn er tal van esthetische mogelijkheden, waarbij het patroon en de vorm van de geperforatie een cruciale rol spelen.

De kwaliteit van geperforeerde gevelbekleding is vaak hoog, met garanties tot 10 jaar en een lage onderhoudsbehoefte. Tegenwoordig wordt deze afwerking ook steeds vaker ingezet als kunstobject of visuele statement, wat het een unieke plek geeft in de moderne bouwsector.

Bronnen

geperforeerde