Funderingen op staal: Aanleg, risico’s en invloed op de bouw

Published by Redactie on juli 4, 2025 | Category riolering

In het Nederlands bouwlandschap is de term "fundering op staal" veelgebruikt, maar vaak met verwarring gepaard. De term wijst niet op het gebruik van staal als bouwmateriaal, maar op een bepaalde manier van bouwen waarbij het gebouw op een stabiele ondergrond rust. In dit artikel worden de kernaspecten van fundering op staal toegelicht, inclusief de aanleg, risico’s en de invloed op de bouw. De informatie is gebaseerd op de in de bronnen beschreven situatie en is uitgebreid geanalyseerd met betrekking tot betrouwbare bronnen.

Aanleg van funderingen op staal

Een fundering op staal wordt vaak gebruikt bij kleinere gebouwen, zoals woningen en bijgebouwen, mits de grondomstandigheden geschikt zijn. De term "op staal" is afkomstig uit het Oudgermaans en Oudfrans, en betekent letterlijk "harde bodem". De fundering is hierbij niet gemaakt van staal, maar bestaat meestal uit een gemetselde muur met daaronder een brede voet of een gewapendbetonplaat. Deze methode wordt ook wel "natuurlijke fundering" genoemd, en is een ondiepe vorm van fundering, waarbij geen palen worden gebruikt.

De aanleg van een fundering op staal vereist een grondig onderzoek van de bodemgesteldheid. In veel gevallen is de fundering op staal alleen mogelijk op zandgrond of mergrond, waarbij de grond voldoende draagkracht heeft. Een veel voorkomende aanpak is de strokenfundering, waarbij de constructie op een brede voet rust. Ook wordt vaak een gewapendbetonplaat gebruikt, die zowel als vloer als fundering kan dienen. In sommige gevallen wordt ook een plaatfundering toegepast, waarbij de constructie op een doorgaande gewapende betonplaat rust. Dit is handig als het murenverloop grillig is of als er isolatiemateriaal onder de funderingsplaat moet.

Bij de aanleg van een fundering op staal is het belangrijk om rekening te houden met de grondwaterstand. Door het tijdelijk verlagen van de grondwaterspiegel kan het komen tot zettingen, wat de stabiliteit van de fundering kan beïnvloeden. Daarnaast kan het aanbrengen van een plaatfundering van schuimbeton onder de gehele woning helpen om de funderingszetting te stabiliseren. Dit is vooral relevant in gebieden waar de bodem inklinkt door oxidatie, verkeerstrillingen of lagere grondwaterstanden.

Risico’s van fundering op staal

De risico’s van fundering op staal zijn vooral gerelateerd aan de stabiliteit van de ondergrond. Hoewel de methode efficiënt is, kan het voorkomen dat de draagkrachtige grondlaag niet altijd even stabiel is. Dit kan leiden tot verzakkingen en scheuren in de constructie. Daarnaast kan de grondwaterstand invloed hebben op de stabiliteit van de fundering. Bij uitdroging van de grond of bij een gebrekkige constructie van nieuwbouw kan schade ontstaan, waardoor funderingsherstel noodzakelijk is.

In sommige gevallen is het nodig om een funderingsherstel uit te voeren, bijvoorbeeld door het aanbrengen van een buispaalfundering. Hierbij wordt het verzakte gebouw terug op hoogte gebracht en de muren voorzien van een nieuwe fundering. Dit is vooral van toepassing in gebieden met veengrond, waar de bodem snel kan inklinken. Ook in oudere woningen die al 100 jaar staan, kan het voorkomen dat de fundering problemen geeft door uitdroging en inklinking van de grond.

Invloed op de bouw

De invloed van fundering op staal op de bouw is vooral zichtbaar in de mate waarin de grondgesteldheid en de grondwaterstand het gebouw beïnvloeden. In gebieden met een hoge grondwaterstand is het belangrijk om de keuze van het bouwmateriaal zorgvuldig te maken. Bijvoorbeeld in gebieden met een lage grondwaterstand is het gebruik van lichte materialen zoals kunststoffen aangeraden, omdat deze minder snel wegzakken. Daarentegen is in gebieden met een hoge grondwaterstand het gebruik van nodulair gietijjs of beton wenselijk, om het opdrijven van de riolering bij een hoge grondwaterstand te voorkomen.

Bij het aanleggen van riolering is het belangrijk om rekening te houden met de bodemgesteldheid. In een slappe ondergrond, zoals veen, zorgen lichte materialen ervoor dat rioolbuizen minder snel wegzakken, waardoor renovatie en vervanging minder frequent nodig zijn. Voor grotere buisdiameters is de keuze van een robuust materiaal van belang, vooral bij verkeersdruk onder het wegdek.

Aanpak bij funderingsproblemen

Bij funderingsproblemen is het belangrijk om direct ingrijpen. Bijvoorbeeld bij een fundering op staal kan het voorkomen dat de woning verzakt, waardoor het noodzakelijk is om de fundering te herstellen. Dit kan worden gedaan door het aanbrengen van een buispaalfundering of door het stabiliseren van de ondergrond via grondverbetering. Grondverbetering kan worden gedaan door diepteverdichting, waarbij het zand via inbrengen van water en trillen wordt verdicht, of door injectie, waarbij het geïnjecteerde materiaal als "vuller" en "kitter" fungeert van de zanddeeltjes.

Bij het herstel van een fundering is het belangrijk om te controleren of er sprake is van ongelijke zettingen. Dit kan worden gedaan door de fundering te monitoren op trillingen en bewegingen. Door deze factoren in kaart te brengen, kan worden ingegrepen om verdere schade te voorkomen.

Samenvatting

De fundering op staal is een veelgebruikte bouwmethode in Nederland, vooral in gebieden met een stabiele ondergrond. De aanleg vereist een grondig onderzoek van de bodemgesteldheid en de grondwaterstand. De risico’s zijn vooral gerelateerd aan de stabiliteit van de ondergrond, en kunnen leiden tot verzakkingen en schade. Bij funderingsproblemen is het belangrijk om direct ingrijpen, bijvoorbeeld door het aanbrengen van een buispaalfundering of door de ondergrond te stabiliseren via grondverbetering. De keuze van bouwmateriaal is hierbij van belang, en moet worden gemaakt op basis van de specifieke grondgesteldheid en de grondwaterstand.