Brandklasse D gevelbekleding: eisen, toepassing en praktische oplossingen

Published by Redactie on augustus 24, 2025 | Category gevelbekleding

Inleiding

Bij de bouw of renovatie van een woning of gebouw is brandveiligheid een van de meest cruciale aandachtspunten. De keuze van gevelbekleding speelt daarbij een belangrijke rol, aangezien de brandklasse van het materiaal bepaalt in hoeverre het aan de wettelijke eisen voldoet. Brandklasse D is een veel voorkomende eis voor gevelbekleding, vooral in woningen en kleinere gebouwen. Het betreft een klasse die aangeeft dat het materiaal relatief lang brandvertragend is, maar niet volledig brandvast is.

In dit artikel wordt ingegaan op de specificaties van brandklasse D, de toepassing ervan in de praktijk, en hoe verschillende materialen, zoals composiet en hout, deze eisen kunnen voldoen. Aan de hand van informatie uit betrouwbare bronnen worden de eisen van het Bouwbesluit, testmethoden zoals de end-use test, en de rol van de opbouw van de gevelconstructie verder uitgelicht.

Brandklasse D: wat betekent dit voor gevelbekleding?

Definitie en betekenis

Brandklasse D is een van de klassen in het Europees brandklassestelsel (EN 13501-1), dat wordt gebruikt om de brandveiligheid van bouwmaterialen in te delen. Deze klasse geeft aan dat het materiaal een bepaalde mate van brandvertraging biedt, maar dat het uiteindelijk vlam kan vatten. Het verschil met klasse B is dat klasse D minder stringent is qua brandvertragend vermogen en dus vaak toepasbaar is in minder gevoelige situaties.

Volgens bron [3], is de brandklasse van een gevelconstructie afhankelijk van de gehele opbouw, inclusief de gevelbekleding, draagstructuur en isolatiemateriaal. Het gaat dus niet enkel om het materiaal zelf, maar om hoe het in de praktijk is geïntegreerd in het gehele systeem. Deze opbouw moet aan de eisen van de eindtoepassing (end-use) voldoen, wat vaak betekent dat specifieke testen zijn uitgevoerd.

Toepassing in de praktijk

In Nederland geldt voor gevelbekleding dat brandklasse B of D vaak de minimale eis is, afhankelijk van de bouwtype en de omgeving. Bron [3] vermeldt dat het adviesblad van IsoBouw in samenwerking met brandveiligheidsexperts een overzicht geeft van de vereisten voor gevels, inclusief heldere stroomschema’s om te bepalen of een gevel aan klasse B, C of D moet voldoen.

De keuze voor brandklasse D is vooral relevant in woningen of kleiner commercieel gebouwdeel, waar de eisen qua brandveiligheid iets minder streng zijn dan bij bijvoorbeeld grote gebouwen of in dichtbevolkte stadsgevoelige zones. Toch is het belangrijk om te weten dat ook bij klasse D bepaalde tests en constructieve opbouw vereist zijn om voldoende brandveiligheid te garanderen.

Composiet gevelbekleding en brandklasse D

Eigenschappen van composiet

Composiet gevelbekleding is een duurzaam en ecologisch alternatief voor hardhout, zoals aangegeven in bron [1]. Deze materialen worden vaak gebruikt bij modernere gevelontwerpen en bieden goede weersbestendigheid, lange levensduur en lage onderhoudskosten. Composietplanken zijn meestal behandeld met een waterdichte coating op basis van polyethyleen, die UV-bestendig is en de planken bescherming biedt tegen weersinvloeden.

Brandklasse D en composiet

Composiet gevelbekleding behoort tot de categorie materialen die in de praktijk meestal voldoen aan brandklasse D. Volgens bron [1] is deze klasse expliciet genoemd als de klasse van het materiaal. Hierbij is echter belangrijk dat de hele opbouw van de gevel in overweging wordt genomen. Zoals aangegeven in bron [3], is de brandklasse afhankelijk van het totale systeem, niet alleen het afwerkmateriaal.

Bij composiet gevelbekleding is het dus essentieel dat de opbouw van de gevel, inclusief isolatie en draagstructuur, aan de eisen van de eindtoepassing voldoet. Dit betekent dat een correct uitgevoerde end-use test kan aantonen dat de gevelconstructie aan klasse D voldoet, zoals vereist in het Bouwbesluit.

Houten gevelbekleding en brandklasse D

Problemen met open houten gevels

Hoewel hout een natuurlijke en esthetisch aantrekkelijke keuze is voor gevelbekleding, kan het ook met brandveiligheid te maken hebben. Bron [2] geeft een kritisch kijkje op de huidige toepassing van houten gevels, met name bij open gevelbekleding. Volgens de auteur zijn er veel gevallen waarin houten gevels niet voldoen aan de brandveiligheidseisen van het Bouwbesluit, met name als het niet is getest op eindtoepassing (end-use test).

In het geval van open houten gevels, waar voegen tussen de platen groter zijn, blijkt uit tests dat de brandklasse slechts voldoet tot voegen van maximaal 6 mm bij klasse B, en 10 mm bij klasse D. Dit betekent dat grotere spaties tussen de gevelplaten de brandveiligheid negatief beïnvloeden en dus niet voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit.

End-use test en SoulWood

SoulWood, zoals beschreven in bron [2], heeft uitgebreide tests uitgevoerd op houten gevels, inclusief de invloed van verschillende type brandvertragers en opbouwen. Deze tests tonen aan dat houten gevels met de juiste opbouw en behandeling wel degelijk kunnen voldoen aan brandklasse B of D. Een end-use test is hierbij essentieel om aan te tonen dat de gevelconstructie in de praktijk aan de vereiste eisen voldoet.

Een voorbeeld is het gebruik van SoulWood in de Fenixloods in Rotterdam. Hier werden houten gevels met brandvertragende middelen geïnstalleerd, en werd een end-use test uitgevoerd volgens de eisen van de gemeente. Deze test is met succes gedaan, wat aantoont dat houten gevels, indien correct uitgevoerd en getest, aan brandklasse D of B kunnen voldoen.

Probleem: gebrek aan kennis

Volgens bron [2] is er een groot probleem in de sector: het ontbreken van kennis bij bouwende eigenaren en zelfs bij professionals. Veel houten gevels worden geïnstalleerd zonder dat er überhaupt een end-use test is uitgevoerd. Hierdoor wordt de brandveiligheid van de gevelconstructie niet getest, en is er dus geen wettelijke onderbouwing voor de aangegeven brandklasse.

De rol van de opbouw van de gevelconstructie

Brandveiligheid en de gehele opbouw

De brandklasse van een gevelconstructie is niet alleen afhankelijk van het afwerkmateriaal, maar ook van de complete opbouw. Bron [3] benadrukt dat het Bouwbesluit duidelijke eisen stelt voor de gehele gevelconstructie, inclusief de draagstructuur, isolatie en eventuele spouwconstructies. Deze elementen moeten gezamenlijk getest worden om aan te tonen dat de gevel aan een bepaalde brandklasse voldoet.

Dit heeft grote consequenties voor de bouwpraktijk. Het betekent dat het niet voldoet om alleen het afwerkmateriaal te kiezen op basis van de brandklasse. Er moet een gehele systeemtest worden uitgevoerd, waarbij alle onderdelen in de realistische context van de eindtoepassing worden meegenomen.

Dichte vs. open gevelbekleding

In het kader van brandveiligheid is het verschil tussen dichte en open gevelbekleding van groot belang. Bron [2] geeft aan dat dichte gevelbekleding vaak voldoet aan brandklasse D of B, mits de opbouw aan de eisen voldoet. Hierbij zijn er duidelijke eisen opgesteld qua dikte, volume en massa, die helpen bij het bepalen van de brandvertraging.

Open gevelbekleding, zoals houten platen met voegen, is daarentegen complexer. De voegbreedte heeft een grote invloed op de brandveiligheid. Bij een bredere voeg is de kans op het verspreiden van vlammen groter, wat de eisen voor brandklasse B en D beïnvloedt. Dit maakt het belangrijk om bij open gevelbekleding extra aandacht te besteden aan de opbouw en testmethoden.

End-use test: wat is dit en waarom is het belangrijk?

Definitie en toepassing

De end-use test is een test die de brandveiligheid van een gevelconstructie onderzoekt in de context van de eindtoepassing. Dit betekent dat niet alleen het afwerkmateriaal wordt getest, maar de hele gevel, inclusief isolatie, spouwen en eventuele verwerkingen.

Volgens bron [3] is deze test essentieel om aan te tonen dat een gevel aan een bepaalde brandklasse voldoet. Het is een wettelijke eis om de brandveiligheid van de gevelconstructie te onderbouwen, vooral bij klasse B en D. In het geval van SoulWood (bron [2]) is duidelijk dat houten gevels met de juiste opbouw en behandeling aan klasse B of D kunnen voldoen, mits ze onderworpen zijn aan deze test.

Praktijkvoorbeeld: Fenixloods in Rotterdam

Bij de Fenixloods in Rotterdam werden houten gevels van SoulWood geïnstalleerd, inclusief brandvertragende middelen. De gemeente Rotterdam eiste een end-use test, die met succes werd gedaan. Dit is een goed voorbeeld van hoe een houten gevelconstructie aan brandklasse D kan voldoen, zolang het volgens de geteste opbouw is gemonteerd.

Het is echter belangrijk op te merken dat in veel andere gevallen een end-use test niet wordt uitgevoerd, vooral bij particuliere woningen. Dit leidt tot situaties waarin de brandveiligheid niet juridisch onderbouwd is, wat potentiële risico’s met zich meebrengt.

Bouwbesluit en brandveiligheidseisen

Juridische kaders

Het Bouwbesluit stelt duidelijke eisen voor brandveiligheid in bouwprojecten. Deze eisen zijn afhankelijk van het type gebouw, de locatie en de toegestane brandklasse. Brandklasse D is vaak de minimale eis voor gevelbekleding, vooral in woningen en kleinere gebouwen.

Bron [3] benadrukt dat bij het bepalen van de brandklasse van een gevelconstructie de hele opbouw in de eindtoepassing moet worden meegenomen. Dit betekent dat het niet voldoet om alleen het afwerkmateriaal te kiezen op basis van brandklasse. De gehele constructie moet getest worden, waaronder isolatie en draagstructuur.

Toekomstige wetgeving

Bovendien wordt in bron [3] verwezen naar de toekomstige Wet Kwaliteitsborging, die extra eisen voor brandveiligheid kan opleggen. Het is daarom belangrijk om niet alleen aan huidige eisen te voldoen, maar ook rekening te houden met mogelijke toekomstige veranderingen.

Conclusie

Brandklasse D speelt een belangrijke rol bij de keuze van gevelbekleding, zowel voor particuliere woningen als commerciële gebouwen. Het betreft een klasse die aangeeft dat het materiaal voldoet aan een bepaalde mate van brandvertraging, maar niet volledig brandvast is. Het is essentieel om de eisen van het Bouwbesluit en eventuele toekomstige wetsveranderingen te begrijpen, om zowel juridisch als functioneel aan de eisen te voldoen.

Materialen zoals composiet gevelbekleding voldoen vaak aan brandklasse D, mits de gehele opbouw aan de eisen voldoet. Houten gevelbekleding, vooral open houten gevels, vereist extra aandacht voor de opbouw en testmethoden. End-use tests zijn hierbij essentieel om aan te tonen dat de gevelconstructie aan brandklasse D voldoet.

Voor zowel bouwende eigenaren als professionals is het belangrijk om kennis te maken met de eisen van brandklasse D, de rol van de opbouw en de noodzaak van testen zoals de end-use test. Alleen zo kan ervoor worden gezorgd dat de gevelconstructie zowel esthetisch aantrekkelijk is, als voldoende brandveilig.

Bronnen

brandklasse