Brandveiligheid van gevelbekleding: brandklasse en eisen uit het Bouwbesluit

Published by Redactie on augustus 24, 2025 | Category gevelbekleding

Inleiding

Gevelbekleding speelt een essentiële rol in de esthetiek, duurzaamheid en functionele veiligheid van een gebouw. Naast de esthetische en isolerende functie moet de keuze van gevelmateriaal ook voldoen aan de brandveiligheidseisen zoals die in het Bouwbesluit zijn vastgelegd. In dit artikel worden de belangrijkste aspecten van de brandveiligheid van gevelbekleding besproken, inclusief de betekenis van brandklassen, eisen uit het Bouwbesluit, en praktische overwegingen bij de keuze van gevelmateriaal. Op basis van beschikbare informatie uit betrouwbare bronnen, wordt een duidelijk overzicht gegeven van wat eigenaren, aannemers en ontwerpers moeten weten over de brandklasse van gevelbekleding en de regelgeving die erop van toepassing is.

Brandklasse: een essentiële eigenschap van gevelmateriaal

Het concept van brandklasse is van fundamenteel belang bij de beoordeling van het brandgedrag van bouwmaterialen. In het kader van gevelbekleding is het noodzakelijk om de brandklasse van het materiaal te kennen, aangezien dit een directe invloed heeft op de brandveiligheid van het gehele bouwwerk. Brandklasse A geeft aan dat het materiaal onbrandbaar is, terwijl brandklasse E betekent dat het materiaal zeer brandbaar is. In de praktijk is het gebruik van brandklasse E materiaal op gevels in de meeste gevallen niet toegestaan, aangezien het niet voldoet aan de minimale eisen van het Bouwbesluit.

Een voorbeeld van een gevelmateriaal dat een duidelijke brandklasse heeft is composiet gevelbekleding. Dit materiaal heeft een brandklasse D, wat betekent dat het matig brandbaar is. Composiet planken zijn verder behandeld met een waterdichte coating op basis van polyethyleen, die UV-bestendig is en een uitstekende bescherming biedt tegen weersinvloeden. Daardoor hebben deze planken een levensduur van minstens 25 jaar.

Het is belangrijk te beseffen dat het niet voldoende is om alleen het brandklassecertificaat van een afzonderlijk materiaal te bekijken. De brandklasse van het gevelmateriaal moet worden bepaald in de context van de daadwerkelijke toepassing op de gevel. Dit betekent dat een zogenaamde "end-use test" nodig is, waarbij het materiaal in de relevante constructie wordt getest op brandgedrag. Dit is cruciaal, omdat een testcertificaat van een los materiaal niet automatisch betekent dat het materiaal brandveilig is in zijn toepassing op een gevel.

End-use test: essentieel voor brandveiligheid

De verantwoordelijkheid van aannemers en leveranciers bij het gebruik van gevelmateriaal is niet beperkt tot het kiezen van een materiaal met een bepaalde brandklasse. Het is van essentieel belang dat het gevelmateriaal in de specifieke toepassing is getest op brandveiligheid. Dit heet een end-use test. Een end-use test bepaalt het brandgedrag van het gevelmateriaal in zijn daadwerkelijke toepassing, inclusief de manier waarop het is bevestigd, de constructie van de gevel en andere omgevingsfactoren.

In de praktijk worden er vaak foutieve aannames gedaan. Soms wordt bijvoorbeeld een goedkeuring door de gemeente of brandweer verward met het feit dat de eisen van het Bouwbesluit zijn voldaan. Dit is echter niet het geval. Een goedkeuring door de gemeente of brandweer is geen garantie dat het gevelmateriaal aan de eisen van het Bouwbesluit voldoet. De aannemer en uiteindelijk de eigenaar van het gebouw blijven verantwoordelijk voor eventuele aansprakelijkheid in geval van brand.

Om dit risico te vermijden, is het aan te raden om gevelmateriaal te kiezen dat heeft ondergaan aan een end-use test. Dit is een kostbare, maar essentiële stap die zorgt voor brandveiligheid en naleving van wettelijke eisen. Het is aan te bevelen om dit proces door een onafhankelijke partij, zoals een raadgevende ingenieur, te laten uitvoeren. Dit zorgt voor objectiviteit en vermindert het risico op fouten.

Brandveiligheidseisen uit het Bouwbesluit

Het Bouwbesluit stelt eisen aan constructie-onderdelen ten aanzien van de beperking van de ontwikkeling van brand en de beperking van het ontstaan van rook. Deze eisen zijn bedoeld om te voorkomen dat een beginnende brand zich snel kan verspreiden langs het oppervlak van een bouwwerk. Bovendien moeten maatregelen genomen worden om zorg te dragen dat rookontwikkeling bij een brand het zicht voor vluchtenden niet aanzienlijk wordt beperkt.

De eisen uit het Bouwbesluit zijn ook van toepassing op gevelbekleding. Aan gevelbekleding, stoffering en versiering worden dezelfde eisen gesteld als aan constructieonderdelen. Deze eisen zijn beschreven in afdelingen 2.12 en 2.15 van het Bouwbesluit. In Nederland zijn geen normen beschikbaar voor de bepaling van de materiaaleigenschappen van stoffering en bekleding ten aanzien van brand- en rookklassen. Wel is er een norm opgesteld voor versiering: NTA 8007 "Brandgedrag versieringsmaterialen". Deze norm geeft echter geen classificatie van brand- en rookklassen zoals die in het Bouwbesluit worden gebruikt.

Daarom is het aan te raden om bij de keuze van gevelbekleding rekening te houden met het feit dat er geen specifieke Nederlandse normen zijn voor brand- en rookklassen van bekleding en stoffering. In de praktijk wordt daarom vaak gerefereerd naar internationale standaarden of aanvullende richtlijnen van de brandweer.

Brandklasse en toepassing op gevelbekleding

De toepassing van brandklasse eisen op gevelbekleding houdt in dat het materiaal niet alleen in zichzelf brandveilig moet zijn, maar ook in de context van de gevelconstructie. Dit betekent dat de bevestiging, de dikte van het materiaal, en eventuele andere onderdelen van de gevelconstructie meespelen in de beoordeling van de brandveiligheid.

Een voorbeeld hiervan is het gebruik van plaatmaterialen zoals hout, hardboard, triplex, multiplex, spaanplaat en kunststof plaatmateriaal in buitenwanden. Deze materialen mogen enkel worden toegepast indien ze voldoen aan bepaalde eisen. Het materiaal moet minstens 3,5 mm dik zijn en moet in klasse 4 vallen volgens NEN 6065. Deze klasse is een maat voor de brandvoortplantingsklasse van het materiaal.

Ook bij het gebruik van elektrische verlichting op gevels of versiering op een gevel zijn er brandveiligheidseisen. Stoffering en versiering moeten bijvoorbeeld worden gehouden van spots en andere warm wordende apparatuur. De temperatuur ter plaatse van de versiering mag niet hoger zijn dan 90 °C. Tussen de vloer en de versiering moet minstens een vrije ruimte van 2,5 meter blijven. Bovendien mag er bij brand geen druppelvorming plaatsvinden en mogen er geen ballonnen zijn gevuld met brandbaar gas.

Praktische overwegingen bij de keuze van gevelmateriaal

De keuze van gevelmateriaal is in de praktijk een complex proces dat niet alleen afhangt van esthetiek of duurzaamheid, maar ook van brandveiligheid. Het is aan te raden om bij de keuze van gevelmateriaal de volgende punten te overwegen:

Brandklasse: Kies altijd voor gevelmateriaal dat minimaal brandklasse B of C heeft. In sommige gevallen kan brandklasse D ook acceptabel zijn, afhankelijk van de toepassing.
End-use test: Zorg dat het gevelmateriaal is getest in de daadwerkelijke toepassing. Dit is essentieel om brandveiligheid te garanderen en wettelijke eisen te voldoen.
Bevestiging en constructie: De manier waarop het gevelmateriaal wordt bevestigd en de structuur van de gevelconstructie spelen een rol in de brandveiligheid.
Onderhoud: Zorg voor regelmatig onderhoud van gevelmateriaal en draagbare blustoestellen. Dit is verplicht volgens NEN 2559 en dient te worden uitgevoerd door een ter zake kundige.
Reiniging en werking: Draagbare blustoestellen moeten worden gecontroleerd op reinheid en goede werking. Indien nodig, moeten ze worden gerepareerd.

Brandveiligheid in bestaande en nieuwbouw

Een belangrijk thema in het kader van brandveiligheid is de verschillende regelgeving voor bestaande en nieuwbouw. In Nederland is er sprake van twee niveaus van brandveiligheid: een hoger niveau voor nieuwbouw en een lager niveau voor bestaande bouw. Dit is vreemd, aangezien bij brand iedereen een gelijke kans moet hebben om een gebouw veilig te verlaten, ongeacht of het een nieuw of bestaand gebouw is.

Hoewel de landelijke overheid nooit heeft willen dat bestaande gebouwen slechts aan een laag niveau van brandveiligheid zouden voldoen, is het gemeenten toegestaan om voor bestaande gebouwen een gemeentelijk niveau vast te stellen. Dit niveau mag echter nooit hoger zijn dan het niveau voor nieuwbouw uit het Bouwbesluit. Bovendien moeten de eisen in het gemeentelijk beleid goed gemotiveerd zijn.

In de praktijk kan dit betekenen dat bestaande gebouwen die zijn gerenoveerd of verbouwd moeten voldoen aan de huidige eisen van het Bouwbesluit. Dit is van belang bij de keuze van gevelmateriaal, omdat bestaande gevels die worden vernieuwd ook aan de brandveiligheidseisen moeten voldoen.

Conclusie

De brandveiligheid van gevelbekleding is een essentieel onderdeel van bouw- en renovatieprojecten. Het kiezen van het juiste gevelmateriaal vereist niet alleen kennis van de esthetiek en duurzaamheid, maar ook van de brandklasse en de relevante eisen uit het Bouwbesluit. Het is belangrijk om te beseffen dat een brandklassecertificaat van een los materiaal niet automatisch betekent dat het materiaal brandveilig is in zijn toepassing op een gevel. Daarom is een end-use test onontbeerlijk om brandveiligheid te garanderen en wettelijke eisen te voldoen.

Bij de keuze van gevelmateriaal is het aan te raden om rekening te houden met de brandklasse, de constructie van de gevel, eventuele elektrische installaties, en het noodzakelijke onderhoud. Ook is het belangrijk om te weten dat er in Nederland geen specifieke normen zijn voor brand- en rookklassen van bekleding en stoffering, maar dat er wel richtlijnen en internationale standaarden zijn die als referentie kunnen dienen.

Tenslotte is het belangrijk om te beseffen dat zowel aannemers als eigenaren verantwoordelijk zijn voor brandveiligheid. Een goedkeuring door de gemeente of brandweer is geen garantie voor aansprakelijkheidsverzekering. Daarom is het verstandig om bij het kiezen van gevelmateriaal de hulp in te roepen van onafhankelijke deskundigen en om alle wettelijke eisen zorgvuldig na te gaan.