Circulaire gevelbekleding: duurzame oplossingen voor de toekomstbestendige gevel

Published by Redactie on augustus 24, 2025 | Category gevelbekleding

De bouwsector staat onder steeds groter kritisch toezicht vanwege haar impact op het milieu. Daarom wordt er wereldwijd een steeds grotere aandacht besteed aan het begrip van de circulaire economie, waarbij materialen en producten zo lang mogelijk in gebruik blijven en zo weinig mogelijk afval wordt geproduceerd. In de gevelbouw speelt circulaire gevelbekleding een belangrijke rol in het realiseren van duurzame en toekomstbestendige gebouwen. Deze artikel geeft een gedetailleerd overzicht van circulaire gevelbekleding, met een focus op innovatieve materialen, praktische toepassingsmogelijkheden en de voordelen voor zowel de milieu-impact als de economie.

Wat is circulaire gevelbekleding?

Circulaire gevelbekleding verwijst naar materialen en constructies die ontworpen zijn om hergebruik, hergebruik of hergebruik mogelijk te maken. In tegenstelling tot traditionele gevelbekledingen, die vaak eindigen in de afvalstroom na hun levensduur, wordt circulaire gevelbekleding gemaakt met het oog op herstelbaarheid en duurzaamheid. Deze materialen worden zo ontworpen dat ze na afloop van hun levensduur eenvoudig kunnen worden gedemonteerd, gerecycled of opnieuw in gebruik genomen, zonder dat de kwaliteit of het gebruiksgemak afneemt.

Circulaire gevelbekleding is een onderdeel van de bredere circulaire geveleconomie, waarin de gevelbranche zich richt op duurzame materialen en innovatieve constructie- en productieprocessen. De doelstelling is om de gevelconstructie zo duurzaam mogelijk te maken, zowel qua milieu-impact als qua economische haalbaarheid.

Innovatieve circulaire gevelmaterialen

1. Kerloc – 100% circulaire gevelbekleding

Een van de meest innovatieve ontwikkelingen in de circulaire gevelbekleding is het product Kerloc, ontwikkeld door Martens keramiek. Kerloc is een koud keramisch plaatmateriaal dat volledig gemaakt wordt uit restmaterialen uit landbouw, tuinbouw en bosbouw. Momenteel wordt vooral Nederlandse reststroom van populierenhout gebruikt, wat ontstaat door de uitbreiding van het wegennet. Deze reststroom wordt samengesteld met natuurlijke mineralen, waarbij een versteningsproces optreedt.

Een van de belangrijkste voordelen van Kerloc is dat het volledig recyclebaar en oneindig herbruikbaar is. Er is geen extra verhitting nodig voor het productieproces, wat leidt tot een lage energieverbruik. Daarnaast is het geschikt voor demontage en remontage, waardoor het eenvoudig in nieuwe toepassingen kan worden hergebruikt.

Kerloc wordt esthetisch afgewerkt met een KEIM coating, wat er voor zorgt dat het niet alleen duurzaam is, maar ook een aantrekkelijk uiterlijk biedt. Het heeft een brandklasse A1, wat betekent dat het niet-brennend is. Combinaties met houten of aluminium achterconstructies tonen een brandklasse A2-s1-d0, wat ook een hoge mate van brandveiligheid garandeert.

Kerloc is geschikt voor een breed spectrum van toepassingen, waaronder utiliteitbouw, woningbouw, conceptbouw, renovatie en transformatie. Het is dus een veelzijdig en duurzaam materiaal dat zowel esthetisch als functioneel inzetbaar is.

2. Gerecyclede metalen gevelbekleding

Metalen gevelbekleding, vooral aluminium, speelt een prominente rol in de circulaire geveleconomie. Aluminium is al jaren een populaire keuze voor circulaire materialen, omdat het zeer efficiënt te recyclen is. Het recyclen van aluminium kost namelijk slechts 5% van de energie die nodig is voor het produceren van nieuw aluminium uit bauxiet. Dit leidt tot een aanzienlijke reductie van CO2-uitstoot.

95% van het gevelaluminium wordt na gebruik gerecycled. In nieuwe gevels is inmiddels al 55% van het aluminium van circulaire herkomst. Echter, er zijn uitdagingen, zoals het feit dat een groot deel van het post-consumer aluminium Europa verlaat, vooral richting Azië. Hierdoor halveerde het aantal Europese smelterijen. Door het kringloopproces beter te sluiten, kan het gebruik van gerecyclede en hergebruikte producten worden vergroot.

De groeiende vraag naar duurzame materialen heeft geleid tot het ontwikkelen van 100% gerecyclede kunststof kozijnen. Ook hier zien we een opmars in circulaire oplossingen. De Vereniging Kunststof Gevelelementenindustrie (VKG) zorgt ervoor dat leden meewerken aan de recycleketen van "end of life" producten, ongeacht de herkomst. Hierdoor wordt de circulaire geveleconomie gestimuleerd en wordt de markt steeds duurzamer.

3. Gerecyclede kunststof gevelbekleding

Kunststof gevelbekleding is een ander domein waar circulaire oplossingen snelle vooruitgang boeken. Omdat kunststofproducten vaak niet gemakkelijk te hergebruiken zijn, is het belangrijk om recycleketens te ontwikkelen. In dit opzicht speelt de VKG een actieve rol door middel van het VKG Recycle systeem, waarin leden verplicht zijn om mee te werken aan het recyclen van eind-of-life producten.

De logistiek en scheidingstechnieken worden steeds efficiënter, wat leidt tot een toename in het percentage gerecyclede materialen. Ook in dit segment zien we het ontstaan van 100% gerecyclede kunststof kozijnen, wat duidt op een sterke toekomst voor circulaire gevelbekleding in kunststof.

4. Hergebruik van hout en baksteen

Hout is een klassiek materiaal dat zich uitstekend leent voor hergebruik. Oude balken en planken kunnen vaak opnieuw worden ingezet in nieuwe constructies of als afwerking. Niet alleen is hergebruik van hout duurzaam, het biedt ook esthetische voordelen. Het heeft vaak een unieke patina die nieuwe hout niet heeft. In combinatie met moderne verwerkingstechnieken kan hout vaak tot 45 jaar extra levensduur verkrijgen, zoals in het geval van houten kabelhaspels die gebruikt werden in een circulaire villa in Enschede.

Baksteen is een ander materiaal dat zich goed leent voor hergebruik, mits het zorgvuldig wordt demonteerd. Het is ideaal voor het gebruik in muren of bestratingen. Het biedt een karakteristieke look en kan vaak herhaaldelijk in gebruik worden genomen zonder de kwaliteit te verliezen.

5. Gerecyclede betonmaterialen

Gerecyclede betonmaterialen worden steeds interessanter in de gevelbouw. Oud beton kan vermalen worden en gebruikt worden als granulaat voor nieuw beton. Dit is een duurzame oplossing die niet alleen milieuvoordelen biedt, maar ook lagere materiaalkosten kan opleveren. Daarnaast zijn er innovatieve biobased alternatieven zoals hennepbeton en mycelium-isolatie, die steeds populairder worden in de circulaire geveleconomie.

Voordelen van circulaire gevelbekleding

1. Duurzaamheid en milieuvriendelijkheid

De belangrijkste voordelen van circulaire gevelbekleding zijn de positieve impact op het milieu. Door het hergebruik en recycling van materialen wordt het afvalvolume verminderd, wat leidt tot een lagere CO2-uitstoot en minder gebruik van primaire grondstoffen. Dit maakt circulaire gevelbekleding een essentieel onderdeel van duurzame bouwpraktijken.

2. Economische voordelen

Circulaire gevelbekleding biedt ook aanzienlijke economische voordelen. Hergebruik van materialen zoals bakstenen, balken en tegels is vaak aanzienlijk goedkoper dan het inkopen van nieuwe materialen. Bovendien zijn er voordelen op het gebied van afvalkosten. In plaats van afval te betalen, kunnen materialen verkocht worden of opgeslagen voor toekomstige projecten. Hierdoor worden afvalkosten omgezet in inkomsten.

Lange-termijn voordelen zijn ook aanzienlijk. Duurzame en circulaire materialen hebben vaak een langere levensduur en vereisen minder onderhoud. Denk bijvoorbeeld aan gerecycled staal dat dezelfde sterkte heeft als nieuw staal, maar tegen lagere kosten. Daarnaast zijn er steeds meer subsidies en belastingvoordelen beschikbaar voor circulaire bouwprojecten, wat het economisch aantrekkelijker maakt voor zowel particuliere als zakelijke projecten.

3. Innovatie en technologie

Circulaire gevelbekleding stimuleert ook innovatie en technologische vooruitgang in de bouwsector. Het ontwikkelen van circulaire materialen en constructies vereist creatieve oplossingen en nieuwe inzichten. Dit leidt tot het ontwikkelen van nieuwe producten, zoals Kerloc, en het verbeteren van bestaande materialen en processen.

Daarnaast speelt digitale technologie een steeds grotere rol in de circulaire geveleconomie. Digitale platforms maken het makkelijker om circulaire materialen te vinden, te testen en te gebruiken. Nieuwe testmethoden helpen bij de kwaliteitscontrole van gerecyclede en hergebruikte materialen, waardoor de betrouwbaarheid en kwaliteit van circulaire gevelbekleding steeds hoger worden.

Praktische toepassingen en projectvoorbeelden

1. Circulaire villa Roombeek

Een inspirerend voorbeeld van circulaire gevelbekleding is de villa Roombeek in Enschede. Deze woning is ontworpen door architect Jongert, die al vroeg bewust richting kiest op circulair ontwerpen. Het gebouw bestaat voor 60% uit hergebruikt materiaal, waaronder houten kabelhaspels van een lokale fabriek. Deze kabelhaspels zijn verwerkt in de gevel en hebben door een specifieke bewerking 45 jaar extra levensduur verkregen. Ook wordt er gebruikgemaakt van een oude textielmachine als draagconstructie, wat een uniek en duurzaam ontwerp tot stand brengt.

Het project maakte gebruik van lokale materialen en bracht samenwerking met bedrijven in de regio tot stand. Hierbij was het motto: een negatieve waarde (verbrandingsafval) omzetten in een positieve waarde (bouwmateriaal). Deze aanpak is een inspiratie voor andere bouwprojecten en toont aan dat circulaire gevelbekleding niet alleen duurzaam is, maar ook creatief en technisch interessant.

2. Circulaire starterwoningen

Nederland richt zich op het ontwikkelen van betaalbare en duurzame biobased starterwoningen. Deze woningen zijn ontworpen met circulaire materialen en constructies, waaronder gevelbekleding die hergebruik en recycling mogelijk maakt. Door het gebruik van biobased materialen en circulaire principes wordt de levensduur van deze woningen verlengd, en wordt het milieu-effect verlaagd.

Hoe begin je met circulair ontwerpen?

Circulair ontwerpen begint in de allereerste ontwerpfase. Het is belangrijk om vanaf het begin te denken over de levenscyclus van elk materiaal. Stel jezelf de vraag: wat gebeurt er met dit materiaal over 50 jaar? Kan het gemakkelijk gedemonteerd worden voor hergebruik?

1. Demonteerbare verbindingen

Een belangrijke strategie in circulair ontwerpen is het gebruik van demonteerbare verbindingen in plaats van permanente verbindingen zoals lijmen of lassen. Schroeven, bouten en klemverbindingen maken het later makkelijker om materialen intact te houden bij demontage. Dit verhoogt de kans dat materialen hergebruikt of gerecycled kunnen worden.

2. Vermijd materiaalmengsels

Materiaalmengsels kunnen het hergebruik en recyclen van materialen bemoeilijken. Het is daarom verstandig om te vermijden met materialen te werken die moeilijk van elkaar te scheiden zijn. Door het gebruik van homogene materialen wordt het recyclen en hergebruik eenvoudiger en efficiënter.

De toekomst van circulaire gevelbekleding

Circulaire gevelbekleding is op weg om een normale praktijk te worden in de bouwsector. De voordelen voor zowel het milieu als de economie maken het een aantrekkelijke keuze voor steeds meer bouwprojecten. De regelgeving en normen worden langzaam aangepast aan de circulaire economie, wat betekent dat er steeds meer mogelijkheden zijn voor het gebruik van circulaire materialen.

Daarnaast worden er steeds meer digitale platforms ontwikkeld die het makkelijker maken om circulaire materialen te vinden en te gebruiken. Deze platforms stimuleren samenwerking tussen bouwers, leveranciers en andere partijen in de materiaalkringloop, wat leidt tot een betere beschikbaarheid en kwaliteit van circulaire materialen.

Conclusie

Circulaire gevelbekleding biedt een veelbelovende toekomst voor de bouwsector. Door het gebruik van duurzame en hergebruikbare materialen wordt niet alleen de milieu-impact verlaagd, maar ook economische voordelen gecreëerd. Innovatieve materialen zoals Kerloc tonen aan dat circulaire gevelbekleding technisch haalbaar is en esthetisch aantrekkelijk kan zijn.

Het gebruik van circulaire gevelbekleding vereist een bewust aanpak van het ontwerp, met aandacht voor demontage, hergebruik en recyclage. Door samenwerking, digitale technologie en duurzame materialen te combineren, kan de gevelbouwsector een belangrijke bijdrage leveren aan de circulaire economie.

Zowel particuliere huiseigenaren als professionele bouwers kunnen profiteren van de voordelen van circulaire gevelbekleding. Door te kiezen voor circulaire materialen en constructies wordt het bouwen duurzamer, toekomstbestendiger en economisch voordeliger.