Riolering in Nederland: een overzicht van het systeem, materialen en het belang voor de hygiëne

Published by Redactie on juli 4, 2025 | Category riolering

Riolering is een essentieel onderdeel van de infrastructuur in Nederland en speelt een cruciale rol in het afvoeren van afvalwater en regenwater. Het systeem is ontstaan uit eeuwenoude tradities en heeft zich in de loop van de eeuwen ontwikkeld tot een geavanceerd en efficiënt systeem dat zorgt voor een betere hygiëne en milieuverdediging. In dit artikel wordt een overzicht gegeven van het rioleringssysteem in Nederland, de materialen die gebruikt worden, de werking en de voordelen van een goed functionerend rioleringssysteem.

Werking van het rioleringssysteem in Nederland

Het rioleringssysteem in Nederland bestaat uit een netwerk van buizen en leidingen dat afvalwater en regenwater van huishoudens en gebouwen afvoert naar waterzuiveringsinstallaties. Er zijn in Nederland twee hoofdtypen rioleringssystemen: het gemengde rioleringssysteem en het gescheiden rioleringssysteem.

In het gemengde systeem worden zowel afvalwater als regenwater via één en dezelfde buis afgevoerd naar de waterzuivering. Dit systeem was in het verledes veelgebruikt, maar is in de loop van de tijd in veel steden vervangen door het gescheiden systeem. Hierin wordt afvalwater en regenwater gescheiden afgevoerd. Dit heeft als voordeel dat het regenwater direct naar oppervlaktewater wordt geloosd, terwijl het afvalwater eerst in de waterzuivering wordt gereinigd.

In Nederland is het gemengde systeem nog steeds aanwezig, maar wordt steeds vaker vervangen door het gescheiden systeem. Dit komt doordat het gescheiden systeem efficiënter is en minder last heeft van oververhitting van het rioleringssysteem tijdens hevige neerslag.

Materialen in het rioleringssysteem

Het rioleringssysteem in Nederland bestaat voornamelijk uit buizen van verschillende materialen. De belangrijkste materialen zijn:

Beton: Ongeveer 70% van de riolering in Nederland bestaat uit beton. Beton is goedkoop, duurzaam en geschikt voor grote buizen. Het is echter zwaar en heeft veel ruimte nodig voor het aanbrengen en onderhouden.
Kunststof: Ongeveer 25% van de riolering is gemaakt van kunststoffen zoals pvc, PE of GVK. Kunststof is licht, eenvoudig te bewerken en geschikt voor kleine buizen. Het is ook bestand tegen corrosie.
Gres: Gresbuizen worden in beperkte mate gebruikt, maar zijn bestand tegen corrosie en geschikt voor zware belastingen.
Nodulair gietijzer: Deze materialen worden zelden gebruikt, maar zijn robuust en geschikt voor grote buizen.

De keuze van het materiaal hangt af van meerdere factoren, waaronder de manier waarop het afvalwater wordt vervoerd, de chemische samenstelling van het afvalwater en de grondslag. Bijvoorbeeld, in een slappe ondergrond zoals veen zijn lichte materialen zoals kunststoffen gunstiger, omdat ze minder snel wegzakken en minder renovatie en vervanging nodig hebben.

Aanleg en onderhoud van riolering

Bij het aanleggen van een riolering is het belangrijk om een goed plan te maken en de voorgeschreven specificaties en regelgeving te volgen. Het is ook van belang om hoogwaardige materialen te gebruiken en een goede afwerking van de verbindingen te zorgen. Daarnaast is het raadzaam om een professional te raadplegen als er twijfels zijn over het aanleggen van riolering.

Bij het graven van een sleuf voor een rioolbuis is het belangrijk om voldoende ruimte aan weerszijden van de buis te voorzien. Dit zorgt ervoor dat de buis correct kan worden geplaatst en verwerkt. De exacte afmetingen kunnen variëren, maar over het algemeen wordt aanbevolen om een sleuf te graven die minstens 30 cm breder is dan de diameter van de buis.

Bij het aanleggen van riolering is het ook belangrijk om een lichte helling te zorgen voor een goede afvoer van het afvalwater. Dit kan worden bereikt door de sleuf op een lichte helling te graven of door gebruik te maken van hellinggoten. Daarnaast is het belangrijk om bij het graven van een sleuf proefsleuven te graven om de bestaande kabels en leidingen te lokaliseren.

Belang van riolering voor de hygiëne

Riolering speelt een cruciale rol in de hygiëne in Nederland. Sinds het midden van de 19e eeuw is in Nederland een rioleringssysteem aangelegd, wat heeft bijgedragen aan een aanzienlijke verbetering van de hygiëne. Zo is door de aanleg van riolering onder andere de cholera uitgebannen. Ook het milieu heeft voordeel bij het bestaan van de rioleringszorg.

Open riolen vormen een bron van gezondheidsrisico’s, omdat ze nare luchtjes kunnen veroorzaken en ziektes als diarree, dysenterie, difterie, cholera, geelzucht (hepatitis), de pest en worminfecties kunnen verspreiden. Om stankoverlast te voorkomen, moet elke rioolaansluiting in je huis een zogenaamd stankslot (waterslot) hebben. Dit is bijvoorbeeld de bekende zwanenhals in je toilet of de sifon van de wasbak.

Onderhoud en kosten van riolering

Het rioleringsbeheer kost de Nederlandse gemeenten jaarlijks zo’n 1,4 miljard euro, en dat geld komt meestal uit de rioolheffing. Een gezin betaalt gemiddeld € 177 per jaar aan rioolheffing. De verwachting is dat dit bedrag aanzienlijk zal stijgen. De stijging wordt voornamelijk veroorzaakt door de veroudering van de rioolstelsels, het langzaam toegroeien naar volledige kostendekkendheid en de uitvoering van (extra) taken om het milieu te beschermen.

In Vlaanderen kan het rioolbeheer op drie verschillende manieren georganiseerd zijn: de gemeente is eigenaar van de riolen en verzorgt ook het beheer ervan, de gemeente blijft eigenaar van de riolen, maar besteedt het beheer uit aan een watermaatschappij, of de gemeente draagt het eigendom van de riolen over aan een watermaatschappij, de laatste is dan ook verantwoordelijk voor het beheer ervan.

Conclusie

Riolering is een essentieel onderdeel van de infrastructuur in Nederland en speelt een cruciale rol in het afvoeren van afvalwater en regenwater. Het systeem is ontstaan uit eeuwenoude tradities en heeft zich in de loop van de eeuwen ontwikkeld tot een geavanceerd en efficiënt systeem dat zorgt voor een betere hygiëne en milieuverdediging. In Nederland wordt gebruikgemaakt van verschillende materialen zoals beton, kunststof, gres en nodulair gietijzer. Het aanleggen van riolering vereist zorgvuldige planning en uitvoering om een efficiënt en duurzaam systeem te garanderen. Het rioleringsbeheer kost de gemeenten veel geld, maar is noodzakelijk om de hygiëne en het milieu te beschermen.