Duurzame bakstenen gevelbekleding: opties, voordelen en toepassingen

In het huidige bouwlandschap wordt steeds meer aandacht besteed aan duurzaamheid. Het kiezen van een duurzame gevelbekleding is een belangrijke stap in de richting van een ecologisch bewust bouwproces. Bakstenen gevelbekleding, die al eeuwenlang een belangrijke rol speelt in de bouwgeschiedenis van Nederland, blijft ook vandaag de dag een populaire keuze. Vooral de innovaties binnen de baksteenindustrie en de opkomst van duurzamere producten maken deze keuze aantrekkelijk voor zowel particulieren als professionele bouwers.

In dit artikel bespreken we de voordelen en nadelen van duurzame bakstenen gevelbekleding, de verschillende typen die beschikbaar zijn, en de toepassingsmogelijkheden. We kijken ook naar de milieubelasting van bakstenen, de innovaties op het gebied van duurzaamheid binnen de industrie, en de regelgeving die van invloed is op de keuze voor duurzame gevelmateriaal. Tenslotte bespreken we hoe je jouw keuze kunt maken op basis van jouw behoeften, budget en duurzaamheidsdoelstellingen.

Wat is duurzame bakstenen gevelbekleding?

Duurzame bakstenen gevelbekleding verwijst naar bakstenen die met een milieuvriendelijke productiecyclus zijn gemaakt en die een positieve bijdrage leveren aan de duurzaamheid van een gebouw. Het begrip omvat zowel de keuze voor materiaal met een lage CO2-voetafdruk, als de toepassing van gevelbekleding die langer meegaat, minder onderhoud vereist, en mogelijk zelfs herbruikbaar is.

De baksteen is al intrinsiek duurzaam, doordat het een materiaal is dat eeuwen meegaat en een patina ontwikkelt die het karakter van het gebouw versterkt. De huidige innovaties binnen de baksteenindustrie maken deze duurzaamheid nog aantrekkelijker. Denk aan smalle gevelstenen, perforaties om het materiaalgebruik te beperken, en CO2-negatieve stenen zoals de Pirrouet® gevelsteen.

Voordelen van duurzame bakstenen gevelbekleding

Er zijn verschillende voordelen aan het kiezen voor duurzame bakstenen gevelbekleding, die zowel esthetisch als functioneel van betekenis zijn.

1. Lange levensduur

Een van de grootste voordelen van bakstenen gevelbekleding is de lange levensduur. Baksteen is een duurzaam materiaal dat eeuwen meegaat. De oude kastelen in Nederland zijn een bewijs hiervan. De veroudering van baksteen versterkt vaak juist het karakter van het gebouw, door de vorming van een patina.

2. Lage onderhoudsbehoefte

In vergelijking met andere gevelmateriaal, zoals hout, vereist baksteen weinig tot geen onderhoud. Het is een duurzaam materiaal dat bestand is tegen regen, wind en vorst. In tegenstelling tot hout hoeft baksteen niet regelmatig geschilderd of geolied te worden.

3. Goede thermische isolatie

Baksteen heeft goede thermische massa. Dit betekent dat het warmte opslaat en langzaam afgeeft, wat bijdraagt aan een aangename inwendige temperatuur. In combinatie met moderne isolatiemethodes en luchtledige ruimtes in de gevelstructuur kan baksteen een belangrijke bijdrage leveren aan het energiegebruik van een woning.

4. Duurzaam productieproces

In de baksteenindustrie worden innovatieve technieken toegepast om het productieproces milieuvriendelijker te maken. Denk aan het gebruik van minder grondstof per steen, zoals bij de smalle gevelstenen met een breedte van 65 tot 70 mm. Ook worden perforaties gebruikt om het gewicht en het materiaalgebruik te beperken. Deze ontwikkelingen zorgen voor een lagere CO2-voetafdruk.

5. Herbruikbaarheid

Bakstenen zijn meestal herbruikbaar. Tijdens sloopprojecten kunnen ze worden verwijderd en opnieuw gebruikt in een ander bouwproject. Dit is een belangrijk aspect van de circulaire economie, waarbij bouwmaterialen zo lang mogelijk in gebruik blijven en zo min mogelijk afval gegenereerd wordt.

6. Esthetische waarde

Baksteen is een klassiek en tijdloos materiaal. Het biedt een warme en natuurlijke uitstraling, die goed past bij zowel moderne als historische gebouwen. De textuur en de kleur van baksteen versterken het karakter van het gebouw en geven het een unieke uitstraling.

Nadelen van duurzame bakstenen gevelbekleding

Hoewel baksteen gevelbekleding veel voordelen biedt, zijn er ook enkele nadelen die je moet overwegen.

1. Hoogere kosten

In vergelijking met sommige alternatieven, zoals composiet gevelbekleding of houten gevelbekleding, zijn bakstenen relatief duur. Dit geldt vooral voor duurzamere varianten, zoals de CO2-negatieve Pirrouet® gevelsteen of andere innovatieve producten. De kosten van transport, productie en montage kunnen aanzienlijk zijn.

2. Complexere installatie

Het leggen van bakstenen vereist vaak meer tijd en expertise dan het aanbrengen van andere gevelbekleding. Het is een handarbeidsintensieve techniek, die ervaring vereist om het resultaat optimaal te laten zijn. Dit betekent dat de installatiekosten hoger kunnen liggen.

3. Beperkte flexibiliteit in design

Hoewel baksteen een klassieke uitstraling biedt, is het materiaal minder geschikt voor moderne of abstracte design-opties. Het biedt minder variatie in vorm, kleur en textuur dan bijvoorbeeld keramische of composiet gevelbekleding.

4. Voorwaarden voor toepassing

Bakstenen gevelbekleding is niet altijd geschikt voor elk type bouwproject. In sommige situaties, zoals bij lichte constructies of bij het aanbrengen van isolatie, kan het nodig zijn om een andere gevelbekleding te kiezen, zoals keramische of composiet platen.

Typen duurzame bakstenen gevelbekleding

Er zijn verschillende typen bakstenen gevelbekleding die duurzaam zijn en geschikt voor gevels. Hieronder bespreken we de meest populaire opties, inclusief hun kenmerken, voordelen en toepassingen.

1. Smalle gevelstenen

Smalle gevelstenen zijn een innovatie binnen de baksteenindustrie. Deze stenen hebben een breedte van 65 tot 70 mm, in plaats van de traditionele 100 mm. Door deze afslanking wordt het grondstof- en energiegebruik tijdens productie beperkt. Bovendien is er minder mortel nodig, wat het milieuaspect verbetert.

Voordelen:

• Minder grondstof en energie nodig.
• Minder mortel nodig.
• Goede thermische isolatie.

Nadelen:

• Minder gebruiksvriendelijk voor traditionele bouwmethodes.
• Minder beschikbaar in sommige regio’s.

Toepassingen:

• Moderne gevels.
• Duurzame renovatieprojecten.
• Commerciële gebouwen.

2. Perforaties en uithollingen

Sommige bakstenen bevatten perforaties of uithollingen, waardoor er minder materiaal nodig is. Deze stenen zijn lichter en eenvoudiger te verwerken. Ze zijn vooral geschikt voor gevels waar lichtgewicht en isolatie belangrijk zijn.

Voordelen:

• Minder materiaalgebruik.
• Goede thermische isolatie.
• Eenvoudiger te verwerken.

Nadelen:

• Minder geschikt voor zwaar belaste gevels.
• Minder beschikbaar in traditionele vormen.

Toepassingen:

• Ecohuisprojecten.
• Duurzame nieuwbouw.
• Isolatieprojecten.

3. Dunne baksteenstrips

Dunne baksteenstrips zijn een innovatieve vorm van bakstenen gevelbekleding. Deze strips zijn dunner dan traditionele bakstenen en kunnen eenvoudiger worden verwerkt. Ze zijn geschikt voor gevels waar lichtgewicht en flexibiliteit belangrijk zijn.

Voordelen:

• Eenvoudiger te verwerken.
• Minder gewicht.
• Goede thermische isolatie.

Nadelen:

• Minder beschikbaar in traditionele vormen.
• Minder geschikt voor zwaar belaste gevels.

Toepassingen:

• Moderne gevels.
• Duurzame renovatieprojecten.
• Commerciële gebouwen.

4. CO2-negatieve gevelstenen

De Pirrouet® gevelsteen is een voorbeeld van een CO2-negatieve gevelsteen. Deze steen is gemaakt uit natuurlijke materialen en heeft een positieve invloed op het milieu. Het is een innovatieve oplossing die steeds populairder wordt bij duurzame bouwprojecten.

Voordelen:

• CO2-negatief.
• Milieuvriendelijke productie.
• Lange levensduur.

Nadelen:

• Hogere kosten.
• Minder beschikbaar in traditionele vormen.

Toepassingen:

• Ecohuisprojecten.
• Duurzame nieuwbouw.
• Commerciële gebouwen.

Duurzaamheid en circulaire economie

De circulaire economie speelt een steeds grotere rol in de bouwsector. Het Akkoord Circulaire Geveleconomie, ondertekend in maart 2024, is een belangrijke stap in deze richting. Dit akkoord betreft het hergebruik van bouwmateriaal, zoals bakstenen, ramen, deuren en kozijnen. Het doel is om bouwmateriaal zo lang mogelijk in gebruik te houden en zo min mogelijk afval te genereren.

Bij het kiezen voor duurzame bakstenen gevelbekleding is het belangrijk om rekening te houden met de mogelijkheid van hergebruik. Bakstenen zijn meestal herbruikbaar en kunnen tijdens sloopprojecten worden verwijderd en opnieuw gebruikt in een ander bouwproject.

Keuze van duurzame bakstenen gevelbekleding

Bij het kiezen van duurzame bakstenen gevelbekleding zijn er verschillende factoren die je in overweging moet nemen. Deze factoren omvatten jouw budget, jouw duurzaamheidsdoelstellingen, de esthetische voorkeuren en de functionele eisen van het gebouw.

1. Budget

Bakstenen gevelbekleding kan relatief duur zijn, vooral bij duurzamere varianten. Het is belangrijk om te overwegen wat je bereid bent te investeren in een duurzame gevelbekleding. In sommige gevallen kan het verstandiger zijn om een klassieke baksteen te kiezen, in plaats van een innovatieve, maar duurdere variant.

2. Duurzaamheidsdoelstellingen

Als duurzaamheid voor jou een belangrijke rol speelt, dan is het verstandig om keuzes te maken op basis van de milieubelasting van het materiaal. Kies voor gevelstenen die zijn gemaakt met milieuvriendelijke productieprocessen of voor gevelstenen die herbruikbaar zijn.

3. Esthetische voorkeuren

Baksteen biedt een klassieke en tijdloze uitstraling. Als je deze uitstraling wilt behouden, dan is het verstandig om een traditionele vorm van bakstenen te kiezen. Als je echter voorkeur hebt voor een modernere uitstraling, dan zijn er ook innovatieve opties beschikbaar.

4. Functionele eisen

Bij het kiezen van bakstenen gevelbekleding is het belangrijk om rekening te houden met de functionele eisen van het gebouw. Denk aan isolatie, ventilatie en bescherming tegen vocht. In sommige gevallen kan het nodig zijn om een andere gevelbekleding te kiezen, zoals keramische of composiet platen.

Conclusie

Duurzame bakstenen gevelbekleding is een waardevolle keuze voor zowel particulieren als professionele bouwers. Het biedt een combinatie van duurzaamheid, functionele voordelen en esthetische waarde. Innovaties binnen de baksteenindustrie maken deze keuze steeds aantrekkelijker, met opties zoals smalle gevelstenen, perforaties en CO2-negatieve gevelstenen.

Bij het kiezen van duurzame bakstenen gevelbekleding is het belangrijk om rekening te houden met jouw budget, jouw duurzaamheidsdoelstellingen, jouw esthetische voorkeuren en de functionele eisen van het gebouw. Met de juiste keuze kun je een duurzame en esthetische gevelbekleding creëren die jarenlang meegaat.

Bronnen

1. Bouwen met natuursteen – Gevelbekleding
2. Ecohuis bouwen
3. Duurzame gevelbekleding – Kurk
4. Duurzame gevels
5. Keramische gevelbekleding – Soorten