Gevelbekleding en brandveiligheid: wat te doen als de brandklasse niet is voldaan

Published by Redactie on augustus 26, 2025 | Category gevelbekleding

Inleiding

Gevelbekleding is een essentieel onderdeel van de bouwconstructie en speelt een belangrijke rol in de esthetiek, isolatie en veiligheid van een gebouw. Een van de cruciale aspecten bij het gebruik van gevelbekleding is de voldoening aan de brandveiligheidseisen zoals vastgelegd in het Bouwbesluit. Wanneer gevelbekleding niet voldoet aan de vereiste brandklasse, kan dit leiden tot juridische en praktische problemen.

De informatie uit de beschikbare bronnen laat zien dat in Nederland geen normen aanwezig zijn om materiaaleigenschappen zoals brand- en rookklassen van versiering of bekleding te bepalen. Wel zijn er richtlijnen en beleidsvoorschriften die bepalen hoe met dergelijke situaties omgerekend moet worden. Daarnaast zijn er specifieke eisen opgesteld voor de behandeling van bepaalde bouwmaterialen zodat ze aan de brandveiligheidseisen voldoen.

In dit artikel zullen we de relevante regelgeving, eisen en mogelijke oplossingen uitleggen voor het geval dat gevelbekleding niet voldoet aan de vereiste brandklasse. We zullen hierbij uitgaan van de inhoud van de publicaties op https://lokaleregelgeving.overheid.nl/CVDR58573 en https://lokaleregelgeving.overheid.nl/CVDR63032, die verder worden aangeduid als bron 1 en bron 2.

Brandveiligheidseisen voor gevelbekleding

Algemene eisen

In het Bouwbesluit worden aan constructie-onderdelen zoals gevelbekleding eisen gesteld met betrekking tot de beperking van de ontwikkeling van brand en het ontstaan van rook. Deze eisen zijn beschreven in afdelingen 2.12 en 2.15 van het Bouwbesluit 2003. De doelstelling is om te voorkomen dat een beginnende brand zich snel uitbreidt langs het oppervlak van een bouwwerk en dat rookontwikkeling het zicht voor vluchtenden beperkt (bron 1).

Gevelbekleding vormt daarmee een onderdeel van de constructie en is onderworpen aan dezelfde eisen als andere bouwonderdelen. Dit betekent dat de gevelbekleding voldoet moet aan de vereisten op het gebied van brandvoortplanting en rookvorming. Wanneer dat niet het geval is, kan dit leiden tot problemen met de bouwtoezicht of brandweerautoriteiten.

Brandverwerende behandeling van gevelbekleding

Een belangrijk principe bij het voldoen aan de brandveiligheidseisen is de aanvullende behandeling van constructie-onderdelen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij houten gevelbekleding, die na behandeling met een impregneermiddel aan de eisen van brandvoortplanting kan voldoen. Dit wordt duidelijk uitgelegd in bron 2.

Voorbeelden van constructie-onderdelen die behandeling nodig hebben

Rieten daken: Na behandeling kan een rietdak niet-brandgevaarlijk zijn.
Stalen draagconstructies: Na behandeling met een verfsysteem kan een draagconstructie brandwerend zijn.
Houten gevelbekleding: Na behandeling met een impregneermiddel kan de gevelbekleding voldoen aan de eisen ten aanzien van brandvoortplanting.

Een belangrijk aspect van deze aanvullende behandeling is de duurzaamheid. De benodigde behandeling veroudert en kan de kwaliteit van de gevelbekleding verlagen. Daarom dient de kwaliteit van de behandeling gegarandeerd te zijn via het beschikbaar zijn van een geldig certificaat (bron 2).

Probleem: Gevelbekleding voldoet niet aan brandklasse

Wanneer gevelbekleding niet voldoet aan de vereiste brandklasse, kan dit het gevolg zijn van een incorrecte keuze van materiaal, een onvoldoende behandeling of het ontbreken van een geldig certificaat. Dit kan zowel bij nieuwbouw als bij renovatieprojecten voorkomen.

Mogelijke oorzaken

Onjuiste materialen: Niet alle materialen zijn geschikt voor gebruik in gebouwen waar brandveiligheidseisen gelden. Bijvoorbeeld bepaalde textielproducten of kunststofproducten voldoen niet aan de eisen van het Bouwbesluit (bron 1).
Onvoldoende behandeling: Als gevelbekleding niet volledig is behandeld met een verfsysteem of impregneermiddel, kan het niet voldoen aan de eisen met betrekking tot brandwerendheid of brandvoortplanting.
Verouderde behandeling: De behandeling kan zijn verouderd, wat de brandwerendheid vermindert. In dat geval is het noodzakelijk om de behandeling opnieuw aan te brengen.
Geen geldig certificaat: Zonder een geldig certificaat kan niet worden gegarandeerd dat de gevelbekleding aan de eisen voldoet. Dit kan leiden tot juridische problemen bij inspecties.

Oplossingen en aanbevelingen

Wanneer gevelbekleding niet voldoet aan de brandveiligheidseisen, zijn er verschillende stappen die genomen kunnen worden om dit probleem op te lossen.

1. Beoordeling door bevoegde instantie

Het eerste en meest essentiële stappenplan is een beoordeling door een bevoegde instantie zoals de gemeente of een erkend bouwcontroleerder. Deze instantie kan bepalen of de huidige gevelbekleding wel of niet voldoet aan de eisen van het Bouwbesluit.

Als blijkt dat de gevelbekleding niet voldoet, kan het bouwtoezicht aandruk leggen op het uitvoeren van aanpassingen of het vervangen van het materiaal.

2. Aanvullende behandeling

Als de gevelbekleding in principe geschikt is, maar niet voldoet aan de eisen vanwege onvoldoende behandeling, kan er gekozen worden voor een aanvullende behandeling. Dit kan bijvoorbeeld bestaan uit het toepassen van een verfsysteem of impregneermiddel dat de brandwerendheid of brandvertragende eigenschappen verbetert.

Het is belangrijk dat deze behandeling uitgevoerd wordt door een erkende partij en dat er een geldig certificaat wordt afgegeven. Dit certificaat is nodig om aan te tonen dat de behandeling voldoet aan de eisen van het Bouwbesluit (bron 2).

3. Vervanging van het materiaal

Wanneer de gevelbekleding volledig niet geschikt is voor gebruik in de betreffende situatie, is vervanging het enige alternatief. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij het gebruik van materialen die niet kunnen worden behandeld of die fundamenteel niet voldoen aan de brandveiligheidseisen.

In dergelijke gevallen dient een materiaal te worden gekozen dat wel geschikt is voor het gebruik in het betreffende bouwwerk en dat voldoet aan de eisen van het Bouwbesluit. Voorbeelden van geschikte materialen zijn:

Brandvertragende houtproducten
Mineralen gevelbekleding
Stalen gevelbekleding met verfsysteem
Glas met veiligheidseigenschappen

4. Verificatie van de behandeling

Na de aanvullende behandeling of vervanging van het materiaal dient de gevelbekleding te worden getest of verifieerd door een erkende partij. Dit is nodig om aan te tonen dat de behandeling effectief is en dat het materiaal voldoet aan de eisen van het Bouwbesluit.

Daarnaast dient het certificaat van het materiaal of de behandeling bij te worden gehouden. Dit certificaat kan worden aangevraagd bij de producent of bij een erkende keurmerkorganisatie.

Brandveilig gebruik van gevelbekleding

Naast de keuze van het materiaal en de behandeling is ook het gebruik van gevelbekleding belangrijk voor de brandveiligheid. De regelgeving en beleidsvoorschriften bepalen dat gevelbekleding niet gemakkelijk ontvlambaar mag zijn en dat bij brand geen druppelvorming mag optreden (bron 1).

Brandveiligheidsmaatregelen

Geen spots of warme apparatuur in de buurt: De gevelbekleding dient vrij te worden gehouden van spots en andere warm wordende apparatuur. De temperatuur ter plaatse van de gevelbekleding mag niet hoger zijn dan 90 °C.
Vrij houden van vloeroppervlak: Tussen het vloeroppervlak en de gevelbekleding dient een vrije ruimte van minstens 2,5 meter te zijn. Dit is noodzakelijk om de menselijke maat in acht te nemen en om de risico’s bij brand te beperken.
Geen druppelvorming bij brand: De gevelbekleding mag bij brand geen druppelvorming vertonen. Dit is een belangrijke voorwaarde voor brandveiligheid, maar er zijn geen Nederlandse normen beschikbaar om dit te bepalen. Er wordt gebruik gemaakt van beleidsvoorschriften en richtlijnen zoals op www.brandweerkennisnet.nl (bron 1).
Geen gebruik van gasvulde ballonnen: In gebouwen mogen geen met gas gevulde ballonnen aanwezig zijn, omdat dit het risico op ontploffing en branduitbreiding vergroot.

Brandgedrag van gevelbekleding: normen en testmethoden

Een belangrijk thema bij de keuze van gevelbekleding is het brandgedrag. In Nederland zijn geen normen aanwezig voor de bepaling van de materiaaleigenschappen van stoffering en bekleding op het gebied van brand- en rookklassen. Dit geldt ook voor de bepaling van ‘makkelijk ontvlambaar’ of ‘druppelvorming’ (bron 1).

NTA 8007

In Nederland is wel de NTA 8007 'Brandgedrag versieringsmaterialen' opgesteld. Deze norm is gericht op versieringsmaterialen en geeft richtlijnen voor het bepalen van het brandgedrag. Deze norm bevat echter geen classificatie van brand- en rookklassen zoals die in het Bouwbesluit worden gebruikt. Er is geen transponeringstabel beschikbaar die de Euroklassen naar de NEN-klasse overbrengt (bron 1).

Testmethoden

Voor textielproducten zijn testmethoden beschikbaar zoals NEN-EN-ISO 6940 en NEN-EN-ISO 6941. Deze testmethoden bepalen de ontvlambaarheid en vlamverspreidingseigenschappen van verticaal geplaatste proefstukken. Voor kunststofproducten zijn nog geen normen beschikbaar (bron 1).

Beleidsvoorschriften en gemeentelijke keuzevrijheid

Omdat er in Nederland geen normen zijn voor bepaalde aspecten zoals druppelvorming, hanteren gemeenten deze voorwaarden op basis van hun beleidsvrijheid. Dit betekent dat het stellen van dergelijke voorwaarden duidelijk gemotiveerd moet kunnen worden (bron 1).

Voorwaarden

De voorwaarden die kunnen worden gehandhaafd zijn onder andere:

Gevelbekleding mag bij brand geen druppelvorming vertonen.
Gevelbekleding dient niet gemakkelijk ontvlambaar te zijn.
Gevelbekleding dient aan de eisen van het Bouwbesluit te voldoen met betrekking tot brandvoortplanting en rookvorming.

Deze voorwaarden zijn niet terug te leiden naar een wettelijke norm, maar zijn een beleidskeuze van de gemeente. Het is daarom belangrijk om te weten welke voorwaarden van toepassing zijn in jouw gemeente.

Juridische en praktische gevolgen van non-compliance

Het niet voldoen aan de brandveiligheidseisen kan juridische en praktische gevolgen hebben.

Juridische gevolgen

Bouwtoezicht: Het bouwtoezicht kan een verbod op het gebruik van de gevelbekleding uitvaardigen of eisen dat het materiaal wordt vervangen.
Geldboetes: In sommige gevallen kan een geldboete worden opgelegd bij het niet voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit.
Aansprakelijkheid: In het geval van brand kan de aansprakelijkheid bij de eigenaar of de aannemer liggen als blijkt dat de gevelbekleding niet voldoet aan de eisen.

Praktische gevolgen

Vertraging in projecten: Het niet voldoen aan de eisen kan leiden tot vertraging in de bouw of renovatie.
Hogere kosten: Het vervangen van het materiaal of het uitvoeren van aanvullende behandelingen kan leiden tot hogere kosten.
Risico’s bij brand: Het gebruik van niet-brandveilige gevelbekleding verhoogt het risico op branduitbreiding en rookontwikkeling.

Samenvatting van aanbevelingen

Als gevelbekleding niet voldoet aan de brandklasse, zijn de volgende stappen aan te raden:

Beoordeling door bevoegde instantie: Stel een beoordeling aan bij de gemeente of een erkend bouwcontroleerder.
Aanvullende behandeling: Bepaal of een aanvullende behandeling mogelijk is en laat deze uitvoeren door een erkende partij.
Vervanging van het materiaal: Kies voor een materiaal dat voldoet aan de eisen van het Bouwbesluit.
Verificatie: Laat de behandeling of het nieuwe materiaal verifiëren door een erkende partij en verkrijg een geldig certificaat.
Brandveilig gebruik: Zorg dat de gevelbekleding op een brandveilige manier wordt gebruikt (bijvoorbeeld geen spots of warme apparatuur in de buurt).
Informatie verkrijgen: Raadpleeg bronnen zoals www.brandweerkennisnet.nl voor meer informatie over het brandveilig gebruik van versiering en bekleding.

Conclusie

De keuze en behandeling van gevelbekleding zijn van groot belang voor de brandveiligheid van een bouwwerk. Wanneer gevelbekleding niet voldoet aan de vereiste brandklasse, zijn er verschillende stappen die genomen kunnen worden om dit probleem op te lossen.

De regelgeving en beleidsvoorschriften bepalen dat gevelbekleding aan bepaalde eisen moet voldoen, zoals brandvertraging, brandwerendheid en rookvorming. Daarnaast is het belangrijk om rekening te houden met de behandeling van het materiaal en de verificatie van de kwaliteit.

Het is aan te raden om een beoordeling aan te vragen bij een bevoegde instantie, eventueel aanvullende behandeling uit te voeren of het materiaal te vervangen. Daarnaast dient de behandeling of het nieuwe materiaal te worden geverifieerd en te worden voorzien van een geldig certificaat.

Door deze stappen te volgen en de regelgeving en beleidsvoorschriften in acht te nemen, kan het risico op branduitbreiding en rookontwikkeling worden beperkt en kan de brandveiligheid van het bouwwerk worden gewaarborgd.