Houtsoorten voor gevelbekleding: keuze, kenmerken en toepassingen

Bij gevelbekleding in hout ligt de kwaliteit en duurzaamheid van de uiteindelijke afwerking grotendeels vast door de keuze van de houtsoort. Hout is een veelgebruikt materiaal in de bouwsector, ook bij gevelbekleding, vanwege zijn warme en natuurlijke uitstraling, maar ook omwille van zijn duurzaamheid en flexibiliteit in toepassing. Welke houtsoort je kiest, bepaalt niet alleen het uiterlijk van de gevel, maar ook de levensduur, de onderhoudseisen en het milieu-effect.

In deze artikel worden de belangrijkste houtsoorten voor gevelbekleding besproken, samen met hun kenmerken, duurzaamheid en toepassingen. Daarnaast wordt ingegaan op de invloed van de plaatsingsrichting (horizontaal of verticaal) en het belang van kwaliteitsborging via duurzaamheidsklasse en milieukeurmerken. Alles op basis van recente en betrouwbare bronnen binnen de houten gevelbekledingssector in Nederland.

Waarom houten gevelbekleding?

Hout is een tijdloos materiaal dat al sinds de vroegste bouweeuwen gebruikt wordt. Zowel bij klassieke als moderne woningen levert hout een warme, natuurlijke uitstraling, die het geheel een uniek karakter geeft. Bovendien is hout relatief makkelijk te bewerken en te plaatsen, wat de installatie- en eventuele herstelkosten lager maakt vergeleken met andere materialen zoals beton of steen.

Een gevelbekleding van hout kan bovendien gecombineerd worden met isolatie, wat niet alleen thermisch comfort biedt, maar ook energiebesparing mogelijk maakt. De duurzaamheid en duurzame voorzieningen (zoals FSC- of PEFC-keurmerken) maken het een aantrekkelijke keuze voor milieubeschaafde eigenaren en bouwers.

Houtsoorten voor gevelbekleding

Niet alle houtsoorten zijn even geschikt voor gevelbekleding. Voor buitentoepassingen zijn enkel houtsoorten van duurzaamheidsklasse I of II aan te raden. Deze klassen geven aan hoe goed het hout bestand is tegen schimmel, insecten, weersinvloeden en ouderdom.

De meest gebruikte houtsoorten voor gevelbekleding zijn hardhoutsoorten, zoals Europese eik, Amerikaans cederhout, padouk, ipé, afrormosia en merbau. Ook West-Afrikaanse soorten zoals afzelia, azobe en lariks worden regelmatig gebruikt. Deze houtsoorten zijn goed bestand tegen weersinvloeden en hebben een lange levensduur, zelfs zonder behandeling.

1. Padouk

Padouk is een hardhoutsoort die veel wordt gebruikt in gevelbekleding vanwege zijn warme kleur en karakteristieke structuur. Het hout is van nature resistent tegen vocht en schimmel, wat het geschikt maakt voor buitentoepassingen. Padouk behoort tot duurzaamheidsklasse I of II, afhankelijk van de verwerking.

Na verloop van tijd ontwikkelt padouk een grijsachtige laag, een natuurlijk proces dat niet het geheel uiterlijk verstoort. De structuur blijft duidelijk zichtbaar, wat het een warme, subtiele uitstraling geeft. Het is een duurzaam alternatief dat zich goed ontwikkelt in zowel verticale als horizontale toepassingen.

2. Afrormosia

Afrormosia is een Afrikaanse hardhoutsoort met een fraaie, gelijkmatige structuur en een warme kleur. Het hout is zeer hard en heeft goede weersbestendigheid. Het valt onder duurzaamheidsklasse I of II en is geschikt voor gevelbekleding zonder extra behandeling. De kleur varieert van licht goud tot amberkleur, wat het een eenvoudig en toch uniek uitzicht geeft.

Omdat afrormosia vrij stijf is en niet snel vervormt, is het ideaal voor verticale gevelbekleding. Het houdt ook goed stand tegen regen en zonlicht, wat het een betrouwbare keuze maakt voor permanente buitenafwerkingen.

3. Afzelia (Doussié)

Afzelia, ook bekend als doussié, is een West-Afrikaanse hardhoutsoort die vaak wordt toegepast in gevelbekleding. Het hout is ijzersterk, heeft weinig uitdijing en is bestand tegen houtrot en insecten. Het valt onder duurzaamheidsklasse I en heeft een levensduur van tot wel 25 jaar. De kleur en tint variëren van een warme okerachtige tint tot een diepe, bruinrode kleur met een uitgewassen structuur.

Deze houtsoort is bijzonder geschikt voor verticale gevelbekleding en levert een robuuste, stijlvolle uitstraling. Omdat het hout afkomstig is uit duurzaam beheerde bossen, is het een milieuvriendelijke keuze.

4. Eik (Europese hardhout)

Europese eik is een klassieke keuze voor gevelbekleding. Het hout is geschikt voor zowel binnen- als buitentoepassingen en heeft een warme kleur met een karakteristieke structuur. Het valt onder duurzaamheidsklasse II en kan gemakkelijk meer dan 20 jaar oud worden.

Eikenhout is een duurzame keuze die geschikt is voor diverse toepassingen. Het heeft een lichtere uitstraling in vergelijking tot andere hardhoutsoorten, wat het een tijdloze, subtiele uitstraling geeft. Het is ook eenvoudig te herstellen indien er schade optreedt, wat het een gunstige keuze maakt voor langdurige toepassingen.

5. Azobe

Azobe is een West-Afrikaanse houtsoort met een donkere kleur, een opvallende nerf en een ruwe structuur. Het is een zeer sterke houtsoort die bestand is tegen rot, insecten, zware belastingen en schokken. Azobe valt onder duurzaamheidsklasse I of II en is geschikt voor permanente buitenafwerkingen.

Omdat het hout afkomstig is uit duurzaam beheerde bossen, is azobe een milieuvriendelijke keuze voor gevelbekleding. Het is robuust en heeft een lange levensduur, ook zonder behandeling. Het uitzicht is rustig en stijlvol, wat het geschikt maakt voor zowel verticale als horizontale toepassingen.

Verticale vs. Horizontale gevelbekleding

De richting waarin de houten platen geplaatst worden heeft een grote invloed op de uiteindelijke uitstraling van de gevel. Horizontale gevelbekleding is de meest traditionele vorm en levert een rustige, subtiele uitstraling. Verticale gevelbekleding daarentegen geeft de gevel een moderner, stijlvolle uitstraling en verandert de architecturale indruk van het gebouw.

Verticale gevelbekleding is populair bij modernere woningen en werkt goed met zowel hardhoutsoorten als zachtere houtsoorten zoals lariks of Western red cedar. Deze toepassing maakt de gevel lichter en biedt meer variatie in de structuur.

Verticale toepassing: Channel siding

Een veelgebruikte verticale toepassing is channel siding, ook wel bekend als kanaalsiding. Deze vorm van gevelbekleding is ontworpen met een speciaal afwateringsprofiel, zodat vocht niet in de achterwand kan doordringen. Het is ideaal voor verticale toepassingen en helpt bij het voorkomen van vochtproblemen.

Kiezen voor de juiste houtsoort

De keuze van de juiste houtsoort voor gevelbekleding hangt af van verschillende factoren:

• Duurzaamheid en levensduur: Kies voor houtsoorten uit duurzaamheidsklasse I of II. Deze zijn bestand tegen weersinvloeden en hebben een langere levensduur.
• Structuur en uitzicht: De structuur bepaalt het uiterlijk van de gevel. Hardhoutsoorten zoals padouk of afrormosia geven een warme, subtiele uitstraling, terwijl zachtere soorten zoals lariks of douglas een rustiger karakter hebben.
• Prijs: De prijsvariatie tussen houtsoorten is aanzienlijk. Minder duurzame of zeldzamere houtsoorten kunnen tot 50% duurder zijn. Kies altijd een houtsoort die past bij je budget en toepassing.
• Milieugevoeligheid: Kies voor houtsoorten met FSC- of PEFC-keurmerk. Deze merken garanderen verantwoord bosbeheer en milieuvriendelijke productie.

Houten gevelbekleding: uitvoering en profielen

De uitvoering van de gevelbekleding bepaalt ook de uiteindelijke werking en esthetiek. Er zijn verschillende profielvormen beschikbaar:

• Rhombus: Ruitvormige gevelprofielen die stijlvol en modern zijn. Ze worden los van elkaar gemonteerd en zijn ideaal voor modernere woningen.
• Channelsiding: Profielen met een speciaal afwateringsprofiel. Ideaal voor verticale toepassingen.
• Gevelplaten: Breedere platen die een rustige, subtiele uitstraling geven. Ideaal voor klassieke woningen.

De keuze van het juiste profiel hangt af van de gewenste uitstraling, de toepassing en de houtsoort. Een gevelspecialist kan hierbij goed helpen bij het bepalen van de juiste keuze.

Verduurzaming en milieuvriendelijke keuzes

Bij het kiezen van houten gevelbekleding is het belangrijk om rekening te houden met duurzaamheid en milieuvriendelijkheid. Verduurzamingsmaatregelen zoals het gebruik van FSC- of PEFC-gekeurd hout zorgen voor verantwoord bosbeheer en een lagere ecologische voetafdruk.

Daarnaast zijn er milieuvriendelijke alternatieven beschikbaar voor houten gevelbekleding, zoals het gebruik van klimplanten, wilgenmatten of roosters. Deze alternatiefen kunnen het uiterlijk van de gevel verrijken en tegelijkertijd bijdragen aan een groenere omgeving.

Samenvatting van keuzes

Hieronder een overzicht van de belangrijkste houtsoorten en hun kenmerken voor gevelbekleding:

Kwaliteitsborging en onderhoud

De kwaliteit van de houten gevelbekleding wordt verder bepaald door de kwaliteit van de verwerking, de precisie van de montage en het onderhoud. Ondanks de hoge weersbestendigheid van hardhoutsoorten is regelmatig onderhoud aan te raden, vooral bij gevels die volledig blootstaan aan weersinvloeden.

Het is aan te raden om regelmatig de gevel te controleren op tekenen van slijtage of schade. In geval van vochtproblemen of verkleuring kan een behandeling met houtbescherming of lichtgebruik helpen. Echter, hardhoutsoorten zoals padouk of afrormosia kunnen vaak zonder behandeling gebruikt worden.

Advies van een gevelspecialist

Het kiezen van houtsoorten en profielen is een belangrijke keuze die beter gemaakt kan worden met professioneel advies. Een gevelspecialist kan helpen bij het bepalen van de juiste houtsoort, het ontwerp en de uitvoering. Zo’n expert is op de hoogte van alle mogelijkheden en kan ook advies geven over verduurzamingsmaatregelen en milieuaspecten.

Conclusie

De keuze van de juiste houtsoort voor gevelbekleding is essentieel voor de duurzaamheid, esthetiek en functie van het geheel. Hardhoutsoorten zoals padouk, afrormosia, afzelia, eik en azobe zijn geschikt voor buitentoepassingen en behoren tot duurzaamheidsklasse I of II. De richting van de gevelbekleding (horizontaal of verticaal) heeft ook een invloed op het uiterlijk en de werking van de gevel.

Bij de keuze van hout is het belangrijk om rekening te houden met factoren zoals kleur, structuur, duurzaamheid en milieugevoeligheid. Met behulp van een gevelspecialist en betrouwbare houtleveranciers kan de juiste keuze gemaakt worden, die aansluit bij de wensen van de eigenaar, de bouwstijl en het milieubeleid.

Bronnen

1. Gevelbekleding gids – Houten gevelbekleding
2. Hardhout als gevelbekleding
3. Verticale houten gevelbekleding
4. Het juiste hout kiezen
5. Houten gevelbekleding – Kenmerken en toepassingen